Ο έρωτας μας επιτρέπει να βλέπουμε τον εαυτό μας μέσα από τα μάτια του άλλου και να δημιουργούμε στο μυαλό μας τον άλλον όπως τον θέλουμε και όχι απαραίτητα όπως ακριβώς είναι.
Γράφει η Νέλη Βυζαντιάδου για την Κουλτουρόσουπα.
Το ζέσταμα
Γνωρίζοντας ότι η ερωτική εμπειρία είναι μία από τις πιο σπουδαίες, όπως την περιγράφει ο Άλντο Καροτενούτο, και για πολλούς η πλέον σημαντική εμπειρία της ζωής του ανθρώπου, ήμουν ανυπόμονη να ακούσω ποιες μπορεί να ήταν οι 20 απαντήσεις του Μικρού Βορρά που θα προσπαθούσαν να σκιαγραφήσουν το προφίλ του έρωτα.
Φανταζόμουν να δω λοιπόν έναν ύμνο στον έρωτα που θα ήταν εξαιρετικά αφιερωμένος σε όλους αυτούς και όλες αυτές που βάζουν στην άκρη φόβους και ενδοιασμούς αποφασίζοντας να βουτήξουν για τα καλά στα αχαρτογράφητα πλην όμως δελεαστικά νερά του. Περιμένοντας να ξεκινήσει αυτό που θα έβλεπα, ανταποκρίθηκα θετικά στην πρόσκληση των ηθοποιών να συμπληρώσω ένα χαρτί στο οποίο υπήρχαν κάποια ενδιαφέροντα ερωτήματα και κατάφερα με αυτόν τον τρόπο να ζεσταθώ για τα καλά.
Η δράση
Ο Λάο Τσε είπε ότι ο έρωτας είναι το πιο δυνατό από όλα τα πάθη γιατί προσβάλλει ταυτοχρόνως το κεφάλι, την καρδιά και τις αισθήσεις. Κάτι τέτοιο ένιωσα να γίνεται από τα πρώτα λεπτά αυτής της παράστασης. Τα λόγια που άκουγα και οι εικόνες που έβλεπα πυροδοτούσαν σκέψεις και συναισθήματα και χάιδευαν τις υπόλοιπες αισθήσεις μου για να ολοκληρώσουν το παζλ της ευχαρίστησης που μου χάριζε αυτό που διαδραματιζόταν επί σκηνής και είχα τη χαρά να απολαμβάνω από τη θέση του θεατή. Οι διαδοχικές απαντήσεις που δινόντουσαν, αποδείχθηκαν μια θαυμάσια ευκαιρία για να δώσω κι εγώ με τη σειρά μου, σε παράλληλο χρόνο με τους πρωταγωνιστές, τις δικές μου απαντήσεις στο διαχρονικό και πάντα ενδιαφέρον ερώτημα: ‘Τι είναι έρωτας;’.
Η σκηνή που ξεχώρισα ήταν η σκηνή στην οποία οι δύο ‘ερωτευμένοι’ αφέθηκαν στην τρέλα του έρωτα επιβεβαιώνοντας περίτρανα ότι ο έρωτας είναι χωρίς αμφιβολία η απόλυτη παράλυση της λογικής. Κι όσο αυτοί αφηνόντουσαν στην τρέλα του έρωτα, τόσο εγώ έβλεπα δυο ανθρώπους να παραδίδονται στη δύναμη της έλξης. Μια δύναμη που παρέσυρε και τους δυο σε έναν ξέφρενο χορό. Κι όσο ο χορός κορυφωνόταν, τόσο περνούσαν μπροστά από τα μάτια μου πολλές και διαφορετικές σκηνές της ζωής ενός ερωτευμένου ζευγαριού που βιώνει τα πάντα στο κόκκινο. Στο κόκκινο όπως το χρώμα της φωτιάς. Η φωτιά που καίει και ζεσταίνει. Ζεσταίνει και καίει. Στο κόκκινο όπως το χρώμα της παπαρούνας. Η παπαρούνα που διακρίνεται από τα πέταλα που έχει και τα οποία δεν κρατάνε περισσότερο από μια μέρα από τη στιγμή που το λουλούδι έχει ανθίσει.
Η σκηνή που με προβλημάτισε ήταν η τελευταία σκηνή στην οποία οι δύο ‘ερωτευμένοι’ μπήκαν ο ένας στη θέση του άλλου ακολουθώντας μια ευφυέστατη σκηνοθετική οδηγία την οποία ασφαλώς και δεν θα αποκαλύψω για ευνόητους λόγους. Κι όσο έβλεπα τον έναν να μπαίνει στη θέση του άλλου, τόσο αναρωτιόμουν αν αυτό συμβαίνει και σε άλλα ζευγάρια ξεκινώντας από τα ζευγάρια που βρισκόντουσαν ανάμεσα στους θεατές. Να ήταν άραγε κι αυτοί γεμάτοι ενσυναίσθηση όπως οι πρωταγωνιστές ή μήπως ήταν ερωτευμένοι βυθισμένοι σε έναν άκρατο εγωκεντρισμό και οριακά παράλογοι; Άλλωστε ο έρωτας και η λογική, σύμφωνα με τον Κικέρωνα, μοιάζουν με τον ήλιο και το φεγγάρι. Όταν ανατέλλει το ένα, δύει το άλλο. Τι γίνεται λοιπόν με τους ερωτευμένους; Και δεν αναφέρομαι αποκλειστικά στους ‘ερωτευμένους’ που ήταν στη σκηνή. Αναφέρομαι σε όλους εμάς που κάποτε ερωτευτήκαμε ή ερωτευτήκαμε πρόσφατα ή παραμένουμε ερωτευμένοι. Ξέρουμε να μπαίνουμε στη θέση του άλλου; Μας ενδιαφέρουν πραγματικά οι ανάγκες του άλλου; Νοιαζόμαστε να ικανοποιήσουμε τις επιθυμίες του; Ακούμε αυτό που μας λέει; Κάνουμε κάτι για αυτό που ακούμε; Δοκιμάζουμε να δούμε τα πράγματα μέσα από τα δικά του μάτια;
Η ατάκα που θα θυμάμαι ήτανη εξής: ‘Λένε πως ο έρωτας σε αλλάζει. Ο έρωτας άλλαξε τον ύπνο μου’. Ο πρωταγωνιστής εξομολογείται τις αϋπνίες του και τη στιγμή εκείνη φέρνω στο μυαλό μου τα λόγια του Δρ. Σέους: ‘Ξέρεις ότι είσαι ερωτευμένος όταν δεν μπορείς να κοιμηθείς επειδή πραγματικά είναι πολύ καλύτερο απ’ ό,τι ονειρευόσουν’. Ο έρωτας ασκεί τεράστια επιρροή πάνω μας. Χάνουμε τον ύπνο μας, χάνουμε το μυαλό μας, μας κόβεται η όρεξη και χίλια δυο άλλα που θυμίζουν περισσότερο αρρώστια παρά μια κατάσταση ευεξίας. Κι όμως ο έρωτας αυτό κάνει. Κάνει και κάτι ακόμα που περιγράφει χαρακτηριστικά ο Δαβίδ καθώς παρομοιάζει τον έρωτα με την ύπνωση λέγοντας πως η ερωτική σχέση θυμίζει τη σχέση υπνωτιστή και υπνωτιζόμενου. Η ερωτική σχέση, συνεχίζει, μαγεύει τον ερωτευμένο και τον βασανίζει με την έμμονη ιδέα της εικόνας του άλλου.
Ο ρόλος που με συγκίνησε ήταν αυτός του Θανάση όταν περιέγραφε τις τρυφερές αναμνήσεις που είχε από τον πρώτο του, αγνό και παιδικό έρωτα. ΄Ημουν σίγουρη ότι εκείνη την ώρα οι περισσότεροι σκεφτόμασταν την πρώτη φορά που είχε σφιχτεί και το δικό μας στομάχι, εκτός από του Θανάση, νομίζοντας ότι αυτό που νιώθαμε ήταν έρωτας. Για εκείνη την εποχή και με τα τότε δεδομένα ήταν έρωτας. Ένας άγουρος έρωτας κι ας λάμβανε χώρα προτού καλά καταλάβουμε ποιοι ήμασταν και πού θέλαμε να πάμε. Κι όταν αργότερα μεγαλώσαμε, ερωτευτήκαμε μία ή περισσότερες φορές έτσι όπως πρόσταζε να κάνουμε ο ΜαρσέλΠρουστ. Με φαντασία καθώς είναι η φαντασία μας που ευθύνεται για τον έρωτα και όχι το άλλο πρόσωπο. Έτσι κι αλλιώς ο έρωτας είναι η κατάσταση εκείνη που μας επιτρέπει να βλέπουμε τον εαυτό μας μέσα από τα μάτια ενός άλλου ανθρώπου και να δημιουργούμε στο μυαλό μας τον άλλον όπως τον θέλουμε και όχι απαραίτητα όπως ακριβώς είναι.
Το κλείσιμο
Από τους μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε όταν ερωτευόμαστε είναι να χάσουμε τον εαυτό μας. Ή ίσως είναι μόνο ο φόβος μας μήπως χάσουμε τον εαυτό μας, σκεφτόμουν βάζοντας μέλι στο τσάι μου και αρχίζοντας να γράφω αυτό το άρθρο. Κι αυτός ο φόβος μας κάνει να νιώθουμε εύθραυστοι. Εύθραυστοι και εκτεθειμένοι. Κι όπως λέει ο Άλντο Καροτενούτο: ‘Το σώμα του ερωτευμένου ανθρώπου είναι πάντοτε γυμνό, πιο απλό και εκτεθειμένο. Εύθραυστο όπως κάθε πλάσμα που γίνεται όλο και πιο πολύ ο εαυτός του’.
Η αίσθηση με την οποία έμεινα ήτανζεστή και δυνατή. Τελικά δεν χάνουμε τον εαυτό μας όταν ερωτευόμαστε αλλά τον γνωρίζουμε καλύτερα. Γνωρίζουμε τις δυνάμεις και τις αδυναμίες μας, τα όρια και τους περιορισμούς μας, τις συγκρούσεις και την ηρεμία μας, τη φλυαρία και τη σιωπή μας. Όλα και τίποτα. Όλα ή τίποτα. Γιατί ο έρωτας μας φτάνει στα άκρα. Γιατί ο έρωτας είναι τα άκρα.
ΑΜΑΛΙΑ
«Τι είναι έρωτας: οι ΤΟΠ 20 απαντήσεις»
Μέσα από 20 επεισόδια και δεκάδες αλλαγές συναισθημάτων, μία ομάδα ταλαντούχων νέων καλλιτεχνών, διερευνά και αποπειράται να δώσει απαντήσεις στο πιο κλισέ ερώτημα όλων των εποχών. Από την φιλοσοφία και τη λογοτεχνία μέχρι το καθημερινό βίωμα της gen z, το ατέλειωτο chatάρισμα, τα reactions στα social media και το πώς μας έχουν μάθει να ερωτευόμαστε
Σκηνοθεσία: Ελευθερία Καμπαγιοβάνη. Ερμηνεύουν: Θανάσης Μάζνας, Κατερίνα Σωτηρίου, Κωστής Παλαιογιάννης.
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Κάθε Σαββατοκύριακο στις 17.00
-Αναλυτικές πληροφορίες για τη παράσταση θα βρείτε εδώ
