Από τη θεατρική στήλη «Στον παλμό των φουαγιέ» της Πίτσας Στασινοπούλου.
Λίγες μέρες πριν, στις 27 Μάρτη, «τιμήσαμε» ακόμα μια φορά την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, με το επίσημο καθιερωμένο «μήνυμα» ενός διάσημου πνευματικού δημιουργού – φέτος το έργο επωμίστηκε ο θεατρικός συγγραφέας Γιον Φόσε – αλλά ως είθισται και με πληθώρα τσιτάτων από ειδήμονες ή θεατρόφιλους που τέτοια μέρα κατακλύζουν τα σόσιαλ με βαθυστόχαστες αναρτήσεις περί θεατρικής τέχνης… Πόσο σπουδαία είναι, πόσο επηρεάζει τη φιλοσοφία, τον ψυχισμό, την αισθητική μας, τί ρόλο κατείχε στην γενέτειρα αρχαία Ελλάδα, πώς διαμορφώνει συνειδήσεις και ιδεολογίες, πόσο σημαντικός είναι ο εκπαιδευτικός της χαρακτήρας, πώς συμβάλλει καθοριστικά στην κοινωνική ευαισθησία, πώς καταρρίπτει ταμπού και στερεότυπα, πόσο αναδεικνύει αυθεντικές αξίες και λοιπά φιλολογικά και μη εξαιρετέα της κατηγορίας «αυτονόητα» για την αδιαμφισβήτητη Τέχνη των Τεχνών που τις περικλείει όλες!
Λες και η Παγκόσμια Ημέρα θεσμοθετήθηκε για να διαβάζεται το περί ανέμων και υδάτων θεωρητικό κείμενο ενός στοχαστή της τέχνης ή για να φιλολογούμε ακατάσχετα περί του «πόσο καλό πράγμα είναι το θέατρο» με μπόλικες περικοκλάδες… Διότι ο «θεατρινιζόμενος» ως εκπρόσωπος μιας ανώτερης κουλτούρας και καλά, δεν νοείται να εκφράζει με λόγια απλά τις όποιες σκέψεις του… Οφείλει να επιστρατεύσει περίπλοκα σχήματα λόγου, απίθανες φανφάρες εντυπωσιασμού, συγκινητικές επικλήσεις του θυμικού ή λοιπά μεγαλόστομα και στομφώδη, προκειμένου να δηλώσει τα ευκόλως εννοούμενα που αντιλαμβάνεται ακόμα και παιδί, σαν κάποιον που επιλέγει πχ. να πάει από Θεσσαλονίκη στην Καβάλα μέσω… Κρήτης! Και δώστου καλολογικά στοιχεία και μεταφορές και παρομοιώσεις και αλληγορίες και της Παναγιάς τα μάτια για την υπέρτατη αποστολή της θεατρικής τέχνης, που οι υπόλοιποι με το απλό σκεπτικό, ούτε που θα μας πήγαινε το μυαλό και περιμέναμε τις φιλοσοφικές παρλαπίπες για να ξεστραβωθούμε!
Κι αφού ξεστραβωθήκαμε, θαυμάσαμε τα ωραία διατυπωμένα παχιά λόγια, συγκινηθήκαμε δεόντως με τους θεάρεστους υψηλούς στόχους, δηλώνουμε μπουχτισμένοι ότι εμπεδώσαμε πλήρως τα ανούσια κλισέ και ΔΕΝ χρειάζεται να μας φλομώνετε κάθε χρόνο με τις ίδιες γραφικές επαναλήψεις για το «έθιμο»! Σώνει λέμε! Χορτάσαμε μέχρι σκασμού από ανώδυνες και άχρηστες θεωρητικές αναλύσεις περί θεάτρου, στις οποίες καταφεύγετε βολικά οι «ειδήμονες» για να μην ακουμπήσετε τα σοβαρά και ουσιώδη επί του πρακτέου, είτε επειδή δεν μπορείτε να τα διακρίνετε χαμένοι στη νεφελώδη «υψηλή κουλτούρα» σας, είτε επειδή δεν θέλετε να «σπάσετε αυγά», περιμένοντας να προκύψει… ομελέτα ως εκ θαύματος εξ ουρανού! Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι βαρετές, αυτονόητες, εθιμοτυπικές αναφορές σας «τιμής ένεκεν» με ακατάσχετο λυρισμό, μας είναι παντελώς αχρείαστες! Αυτά που περιμένουμε να ακούσουμε κάποια στιγμή επιτέλους από επίσημα στόματα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, έχουν να κάνουν με τη σημερινή θεατρική πραγματικότητα (στη χώρα μας τουλάχιστον), που μόνο ειδυλλιακή ΔΕΝ τη λες σύμφωνα με τις υπερφίαλες φανφάρες, καθώς:
-ΔΕΝ γίνεται να αγνοείτε ότι η συντριπτική θεατρική παραγωγή ουδεμία σχέση έχει με την «υψηλή αποστολή» του θεάτρου που τόσο γλαφυρά περιγράφετε στα μηνύματά σας, αλλά με καθαρά εμπορική δραστηριότητα ακολουθώντας τους αγοραίους νόμους της «κονόμας», με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα των παραστάσεων… Η μεγάλη πλειοψηφία ΔΕΝ παράγει τέχνη με στόχο την «αγωγή της ψυχής», αλλά εμπορικό προϊόν με στόχο την μαζική κατανάλωση και το κέρδος του εμπόρου…
– ΔΕΝ γίνεται να παραβλέπετε τις υπέρογκες αυξήσεις εισιτηρίων που καθιστούν την σπουδαία τέχνη που εκθειάζετε δυσπρόσιτη για το ευρύ κοινό… Τί νόημα έχει να απαριθμείτε λεπτομερώς τα τεράστια οφέλη της όταν ο μέσος πολίτης αδυνατεί να μετέχει σε αυτήν, καθώς για την πενιχρή του τσέπη φαντάζει είδος πολυτελείας;; Μοιάζει σαν να τον κοροϊδεύετε κατάμουτρα τονίζοντας κυνικά τί χάνει επειδή δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να επωφεληθεί!
– ΔΕΝ γίνεται να μην επιχειρείτε την παραμικρή νύξη για την σταδιακή τάση «εκφυλισμού» που επιφέρουν στο θέατρο κάποιες σύγχρονες μάστιγες της εποχής, όπως η ταχύτητα, η ευκολία, η τεχνολογία, η οικονομική δυσπραγία, η έλλειψη εμβάθυνσης, η επιδερμικότητα, ο εντυπωσιασμός σε βάρος της ουσίας, η τρομακτική ένδεια σύγχρονων κειμένων, η ευνουχισμένη έμπνευση, η πλήρης απουσία σκηνικών κλπ. οδηγώντας κατά μεγάλο βαθμό σε παραστάσεις οριακά αποδεκτές ή απορριπτέες με τραγικά υποβαθμισμένη ποιότητα κυρίως λόγου αλλά και θεάματος, ως ανούσιες προχειρότητες – αρπαχτές για ένα θλιβερό «μεροκάματο»…
–ΔΕΝ γίνεται να προσπερνάτετο γεγονός ότι το θέατρο αντιμετωπίζεται πλέον σε επίπεδο προγραμματισμού και προώθησης όχι ως απόλαυση πνευματικής δημιουργίας αλλά ως «fast food κατανάλωση» με καταιγισμό απανωτών παραστάσεων που κάνουν «περάσματα» ανά την επικράτεια για 2-3 μέρες (συνήθως ΠΣΚ) όπου μοιραία συμπίπτουν, με συνέπεια να μη προλαβαίνεις ή να μη διαθέτεις «μαζεμένο» χρήμα για να τις δεις, πόσω δε μάλλον να τις επεξεργαστείς ή να τις αξιολογήσεις! Ένα μάταιος αγώνας δρόμου τρέχοντας λαχανιασμένος από αίθουσα σε αίθουσα (εφόσον διαθέτεις τα «μέσα»), για να καταναλώσεις πρόχειρα στο πόδι, βιαστικά και αγχωμένα υπερδοσολογία «τροφής», χωρίς καμιά δυνατότητα χρόνου να τη «χωνέψεις», γιατί ακολουθεί καπάκι καινούργια που δεν θέλεις να χάσεις, έχοντας χάσει στο μεταξύ κάθε νόημα αυθεντικής απόλαυσης, μεταλλαγμένο σε αλλοτριωμένη ψευδαίσθηση και αέναο κυνηγητό…
– ΔΕΝ γίνεται να αποσιωπάτε το γεγονός ότι αξιόλογες και συνήθως νεανικές θεατρικές ομάδες που παράγουν άκρως ενδιαφέρον έργο πειραματιζόμενες με νέες τεχνικές και προχωρώντας τη θεατρική τέχνη ένα βήμα παρακάτω, ΔΕΝ αξιώνονται την παραμικρή υποστήριξη από επίσημους πολιτιστικούς φορείς, πασχίζοντας με νύχια και δόντια και οικονομική αιμορραγία να σταθούν στο χώρο για όσο (λίγο) αντέξουν, μέχρι να οδηγηθούν στην ανυπαρξία…Και ΔΕΝ εννοούμε βεβαίως τις λιγοστές, πενιχρές επιδοτήσεις σε ημέτερα σχήματα, «φίλα προσκείμενα» (κομψά) του υπουργείου…
– ΔΕΝ γίνεται επίσης στα βαθυστόχαστα μηνύματά σας περί σπουδαιότητας της τέχνης να ΜΗΝ υπάρχει η παραμικρή αναφορά για το θλιβερό γεγονός ότι τα πολιτιστικά αγαθά εν γένει που τόσο γενναιόδωρα υμνείτε, βρίσκονται παγκοσμίως στον… απώτατο πάτο των προτεραιοτήτων ως μη προσοδοφόρα οικονομικά, καθότι το νούμερο ένα κριτήριο επιλογών και επενδύσεων… Που σημαίνει ότι όχι μόνο εθελοτυφλείτε σκόπιμα στην εξώφθαλμη υποβάθμιση του πολιτισμού ως κυβερνητική πολιτική κρατών, αλλά σε παρόμοιο προκλητικά απαξιωτικό περιβάλλον, παριστάνετε υποκριτικά τους αθώους, ανίδεους, «υπεράνω» τιμητές- άσχετα που οι ιθύνοντες έχουν γραμμένη στα αποτέτοια τους την περίφημη «αγωγή ψυχής» που τόσο λυρικά πλασάρετε, καθώς πέραν των άλλων, ενίοτε καθίσταται επικίνδυνη…
Περιμένω λοιπόν να δω αν και πότε θα πάψετε να μας φλομώνετε κάθε 27 του Μάρτη με στείρες θεωρητικές ανουσιότητες ή άχρηστες φιλολογικές φλυαρίες και θα αποφασίσετε να ξεστομίσετε αλήθειες για όλα αυτά (που ενδεικτικά παρέθεσα) και άλλα τόσα πρακτικά, κρίσιμα, ουσιώδη… Οι Παγκόσμιες Ημέρες ξέρετε, ΔΕΝ θεσπίστηκαν ως ευκαιρίες ρητορικής επίδειξης, αλλά ως αφορμές πλήρους ανάδειξης των θεμάτων τους, στοχεύοντας σε γνώση, ευαισθητοποίηση, επίλυση προβλημάτων, κινητοποίηση κλπ… Από κουλτουριάρικες ρητορικές μπουχτίσαμε, στις πρακτικές κολλάμε… άντε μπράβο!
