Γράφει ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Λεβαντής.
Τις πταίει που η δουλειά μου καταρρέει; Ο ηθοποιός ως επάγγελμα κατά τη γνώμη μου περνάει την πιο απαξιωτική φάση που πέρασε ποτέ. Σπουδάζει, εργάζεται, προσπαθεί να ζήσει αλλά τίποτα από όλα αυτά δεν είναι αρκετό για να επιβιώσει. Επιβιώνει καλά, όποιος επιβιώνει τελευταίος. Κυριολεκτικά...
Αφορμή για το ακόλουθο κείμενο, ο κύριος Ντάνος. Δεν τον ξέρω, δε με ξέρει, δεν έχω τίποτα εναντίον του. Αποφάσισε να πάρει μέρος σε ένα τηλεπαιχνίδι και κέρδισε πολλά. Το ίδιο το τηλεπαιχνίδι και ενδεχόμενες καριέρες που ούτε καν ονειρευόταν. Και όχι, δεν τον κατηγορώ. Καλά κάνει και εκμεταλλεύεται τη δημοτικότητά του. Δεν ξέρω τι σπαθί είχε για να την κερδίσει, αλλά μαγκιά του αν προσπαθεί να εξαργυρώσει και το τελευταίο δευτερόλεπτο προβολής του. Μια προβολή που εκατοντάδες, χιλιάδες ηθοποιοί δε θα έχουν ποτέ. Δεν ξέρω τι έκανε εκεί που ήταν, πόσο καλό παιδί ήταν ώστε να έχει σπόνσορα τον Άγιο Βασίλη όλο τον χρόνο. Αν ήξερα, μπορεί να το έκανα κι εγώ (...). Αυτό που ξέρω όμως είναι πως ό,τι κι αν ήταν αυτό, του χαρίζει απλόχερα δουλειές οπουδήποτε. Κι αυτού και πολλών ακόμα συμπαικτών του. Και αυτό πραγματικά με εξοργίζει, με θυμώνει, με στενοχωρεί, με κάνει να αισθάνομαι περίεργα. Με αδικεί, με προσβάλλει και με θίγει ανεπανόρθωτα.
Βούηξε ο τόπος με την είδηση πως ο Ντάνος θα παίξει ρόλο στην τηλεοπτική σειρά «Τατουάζ». Τη σειρά αυτή δεν την έχω δει ποτέ, δεν βλέπω πια καμία ελληνική, εκνευρίζομαι σε εξωπραγματικά επίπεδα. Και εκνευρίζομαι επειδή κατά κύριο λόγο υπάρχει μία απαξίωση στον Έλληνα κειμενογράφο και τα κανάλια για κάποιον λόγο επιλέγουν κυρίως διασκευές ή μεταφορές λατινοαμερικανικών (κυρίως βλακωδών) σεναρίων. Εκνευρίζομαι επειδή οι δουλειές που παρουσιάζονται είναι συχνά χαμηλού επιπέδου και γυρίζονται πιο γρήγορα από ότι θα μου έπαιρνε να τις γυρίσω με το κινητό μου. Υποτιμάται αφάνταστα ο ηθοποιός, ο σκηνοθέτης, ο οποιοσδήποτε συντελεστής και κυρίως ο τηλεθεατής. Και μην πει κανείς «Τότε γιατί κάνουν τηλεθέαση;». Δεν έχει όλος ο κόσμος την ευχέρεια να κατεβάσει μια σειρά της προκοπής από το ίντερνετ ή να την παρακολουθήσει από συνδρομητικό κανάλι, δεν έχουν όλοι την όρεξη να διαβάσουν βιβλία, δε θέλουν όλοι να κλείσουν την τηλεόραση και να κοιτάνε τον τοίχο. Η τηλεόραση στα περισσότερα σπίτια ήταν, είναι και θα είναι ανοιχτή. ΑΝ παίξει κάτι της προκοπής, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να το δει ο κόσμος. Αν όχι, και πάλι θα δει ό,τι έχει, επειδή απλά θέλει να δει κάτι. Όποτε υπήρξαν αξιόλογες σειρές, ο κόσμος τις παρακολουθούσε, κάτι που οι άνθρωποι που έχουν κανάλια για κάποιον ανεξήγητο λόγο δεν μπορούν να κατανοήσουν. Θεωρούν πως ο δείκτης νοημοσύνης μας είναι στον πάτο. Και ναι, υπάρχει κι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό πολιτών μας που είναι στον πάτο η νοημοσύνη του, βλέπουμε πως εν έτη 2018 η επιστροφή ενός παίκτη από ένα τηλεπαιχνίδι μπορεί να γίνει με τιμές εθνικού ήρωα minimum... Αλλά όχι, χρέος του «μορφωμένου», είναι να ξυπνήσει τον άλλο, όχι να τον αφήσει να κοιμάται. Αυτό είναι πολιστισμός για μένα.
Και επιστρέφω... Ο Ντάνος, θα παίξει στο «Τατουάζ». Κι εδώ τίθεται το ερώτημα. ΓΙΑΤΙ; Δεν ξέρω αν είναι καλή σειρά. Μπορεί και να είναι μπορεί και όχι, αλλά αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία. Σημασία έχει πως για την εν λόγω σειρά, αν δεν κάνω λάθος, δεν έχουν γίνει ακροάσεις (όπως και για τις υπόλοιπες). Οι υπεύθυνοι όμως σκέφτηκαν πως δεν έχει καμία σημασία αν υπάρχουν άπειροι ηθοποιοί που χρειάζονται δουλειά. Υπάρχει ο Ντάνος (κι ο κάθε Ντάνος). Αυτός που θα σώσει τους πάντες και θα φέρει τα νούμερα. Νούμερα...
Κι αν είναι καλός; Δεν είναι αυτό το θέμα. Και η μάνα μου καλή μπορεί να είναι, αλλά δεν είναι ηθοποιός. Να την στείλω σε ένα τηλεπαιχνίδι και μετά να παίξει στο Παλάς; Και θα μου πεις, γιατί χτυπιέσαι ΤΩΡΑ; Δεν είναι ο πρώτος, δεν είναι ο τελευταίος... Πόσα χρόνια και χρόνια δεν εισβάλλουν στη δουλειά μου άνθρωποι από κάθε πιθανό ή απίθανο χώρο; Τραγουδιστές, αθλητές, παρουσιαστές, μοντέλα, Σταρ Ελλάς, Μις Ελλάς, Μις Πελοπόννησος ή απ΄ όπου κι αν προκύπτουν; Πάντα χτυπιόμουν, πάντα με πείραζε, πάντα με ενοχλούσε, τα πάντα όλα. Αλλά... Κάποτε υπήρχαν περισσότερες δουλειές. Κάποτε γίνονταν περισσότερα πράγματα. Τώρα τι γίνεται; Από πού μπορεί τελικά να πληρωθεί ένας ηθοποιός και να συντηρηθεί οικονομικά; Όσα κι αν δώσουν στον Ντάνο για ένα επεισόδιο, θα είναι πάρα πολλά περισσότερα από όσα έβγαλα εγώ από το θέατρο τα δύο τελευταία χρόνια. Και τρία... Γιατί πρέπει να συνεχίσω να ζω με αυτό; Γιατί πρέπει να συμβιβαστώ με την ιδέα πως η μόνη μου αντίδραση είναι να τα γράψω εδώ απλά για να βγάλω το άχτι μου, να τα διαβάσουν τρεις-τέσσερις χιλιάδες άνθρωποι και μετά οι μισοί από αυτούς να δουν τον Ντάνο να «παίζει» ενώ εμένα και άπειρους ακόμα συναδέλφους μου δε μας έχουν δει και κατά πάσα πιθανότητα δε θα μας δουν ποτέ ενώ αυτή είναι η δουλειά μας;
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 2 – ΣΕΛΙΔΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ
Είναι φορές που νιώθω πως το μόνο που μας μένει είναι να μαζευτούμε με τους φίλους-συναδέλφους, να καβατζώσουμε μια παραλία στη Ζάκυνθο, να αυτοανακηρυχθούμε είδος προς εξαφάνιση και ζήσαν οι survivor καλά κι εμείς χειρότερα... Αλλά η μάχη δεν γίνεται εκεί. Και δε γίνεται στα πλαίσια κανενός τηλεπαιχνιδιού. Γίνεται στο τώρα του καθενός μας, στις πραγματικές ζωές μας, που οι ευκαιρίες για να εργαστούμε, οι ελπίδες να πληρωθούμε, σπαταλώνται στα πόδια παιχτών τηλεπαιχνιδιών και όχι μόνο. Είναι καθεστώς πια σε σελίδες ακροάσεων του facebook να διαβάζεις συνεχώς αγγελίες για δουλειές που ψάχνουν ηθοποιούς «όχι επαγγελματίες». Στις διαφημίσεις οι περισσότεροι που δουλεύουν δεν είναι επαγγελματίες. Στις μεταγλωττίσεις εργάζεται πολύς κόσμος που δεν είναι ηθοποιοί. Στα θέατρα, σε «επαγγελματικές» παραστάσεις υπάρχουν ένα κάρο άνθρωποι και πληρώνονται ως ηθοποιοί. Οι πραγματικοί survivors είμαστε εμείς. Οι ηθοποιοί. Και την μάχη πρέπει να την δώσουμε εμείς, αλλιώς τα ελάχιστα που μας έχουν απομείνει, ο επαγγελματικός μας τίτλος και ίχνη ελπίδας, θα τα χάσουμε κι αυτά.
Νομίζω πως έχει έρθει η ώρα που ο ηθοποιός πρέπει να δράσει από μόνος του ώστε να υπερασπιστεί τη δουλειά του, αφού κανένας άλλος δε θα το κάνει γι’ αυτόν. Δεν μιλάω πολιτικά, ούτε επαναστατικά, ούτε καν παρακινητικά. Λέω αυτό το οποίο στο κεφάλι μου είναι η μόνη λύση. Να σηκώσουμε κεφάλι. Πρέπει να δώσουμε εμείς πρώτα στους εαυτούς μας την χαμένη μας αξία. Να σταματήσουμε να είμαστε πρόθυμοι να εργαστούμε κάτω από τις οποιεσδήποτε συνθήκες. Να αρχίσουμε να διεκδικούμε την συνεργασία με συνάδελφούς μας, όχι με ανθυποκομπάρσους, όχι με φίλους φίλων ενός «δημιουργού», όχι με τον κάθε τυχάρπαστο. Κι αυτό πρέπει να γίνει από όλους τους ηθοποιούς. Πρέπει να κάνουμε μια ουσιαστική συνεργασία. Έναν μεγάλο, πολύ-πολύ μεγάλο, αληθινό θίασο. Αφού κανένας άλλος δε μπορεί να δει τι γίνεται, εμείς είμαστε πλέον υπεύθυνοι ώστε να διασφαλίζουμε την ελάχιστη προάσπιση του επαγγέλματός μας. Δεν ξέρω ποιος κατεβάζει αυτές τις «ιδέες», αλλά αφού οι καναλάρχες, οι σεναριογράφοι, οι σκηνοθέτες δεν εκφράζουν αντιρρήσεις για το ποιοι είναι οι ηθοποιοί τους, πρέπει να αρχίσουμε να έχουμε εμείς αντιρρήσεις.
Κι όλο αυτό πρέπει να γίνει ταυτόχρονα. Από όλους. Από τον γνωστότερο ηθοποιό μέχρι αυτόν που μόλις τελείωσε την σχολή του. Δεν μπορεί να επιτρέπουμε άλλο να μας παίρνουν τις δουλειές και όχι απλά να το ανεχόμαστε, αλλά να συμβαδίζουμε. Κι αν το λέω ανοιχτά εγώ που δεν με ξέρει η μάνα μου (αυτή που θα έπαιζε στο Παλάς...) ξέροντας πως κάποιοι θα θιχτούν και μπορεί να μη μου δώσουν ποτέ δουλειά, τότε μπορούν να το κάνουν κι αυτοί που το «star status” τους μετράει πειρσσότερο. Αν όλο το καστ της σειράς απαιτούσε να προσληφθεί ηθοποιός, αν έλεγαν πως δεν κάνουν γύρισμα διαφορετικά, τι θα γινόταν; Θα έπαιζε ο Ντάνος τη σειρά μονόλογο; Οι συνάδελφοι είναι οι πρώτοι που πρέπει να αντιδράσουν. Και να το κάνουν όλοι τους. Ειδικά οι γνωστοί. Να βοηθήσουν τον ανίσχυρο (από άποψη status) συνάδελφο, να απαιτήσουν να συνεργάζονται με συνάδελφο. Και πέραν του συγκεκριμένου σήριαλ, και όλοι οι υπόλοιποι στους υπόλοιπους χώρους, στα θέατρα, στα σήριαλ, και στα πλατώ...
Τίποτα από όλα όσα γράφω δεν πρέπει να θεωρηθεί ως εμπάθεια, ως ζήλεια, ως ανάγκη (αυτο)προβολής ή μομφή απέναντι σε συγκεκριμένα άτομα, ειδικά απέναντι στον κύριο Ντάνο. Όλα αυτά είναι απόρροια της ανάγκης να κάνω τη δουλειά μου. Κι αν δεν την κάνω, να μην την κάνω επειδή σε κάποιον δεν αρέσω, δεν του είμαι αρκετά καλός ή επειδή προτίμησε κάποιον άλλο συνάδελφο. Πρέπει να έχουμε την ευκαιρία και πρέπει να την έχουμε πρώτοι, όχι να μας προσπερνάει και να χαρίζεται σε ανθρώπους που δεν είναι δουλειά τους.
Δεν είμαστε καν σε φάση που απλά κρούεται ο κώδων... Καμπάνες βαράνε. Ο βασιλιάς είναι γυμνός, ο Κεμάλ θα ξεραθεί στον ύπνο γιατί αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ... και ο ηθοποιός θα πάψει να είναι ηθοποιός αν δεν είναι προυπόθεση να είναι ηθοποιός πλέον... Εκτός κι αν επιλέξει να δώσει τη μάχη του και να είναι αυτός ο σαρβάϊβορ...
Υ.Γ.1 Είδα στο facebook status από κάποιους γνωστούς ηθοποιούς να μιλάνε ανοιχτά και θεωρώ πως όλο αυτό το κείμενο δεν είναι απόλυτα ουτοπικό. Ούτε είμαι ο μόνος που θίγεται. Ούτε είμαι στον κόσμο μου. Ελπιδοφόρο...
Υ.Γ.2 Δεν ξέρω ποιο είναι το κοινό μου ακριβώς. Ξέρω μόνο πως κάθε εβδομάδα με διαβάζουν κατά μέσον όρο 3700 άτομα. Και πως κάμποσοι μπαίνουν στον κόπο να κάνουν share τα άρθρα μου. Κάθε δημοσιοποίηση μετράει, guys. Η φυλή πρέπει να μιλήσει.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 3 – ΓΛΑΡΟΣ
Το άρθρο γράφτηκε ακούγοντας: Το μουσικό θέμα του Survivor από την τηλεόραση του δίπλα. Άρχισε ο νέος κύκλος...
