Το τιμητικό βραβείο στον Δημήτρη Δημητριάδη. Βίντεο & κείμενο παρουσίασης από τα 6α ΘΚΘ
Τα 6α θεατρικά ΚουλτουροΒραβεία Θεσσαλονίκης με χαρά τίμησαν το σπουδαίο συγγραφέα Δημήτρη Δημητριάδη για το σύνολο της προσφοράς του, τόσο στη λογοτεχνική όσο και στη θεατρική ελληνική σκηνή. Η περίπτωση του δημιουργικού Δ. Δημητριάδη, είναι εκείνη του «γόνιμου αναγνώστη» όπως ο ίδιος θέλει να λέει και εννοεί «που απέδωσε καρπούς». Δήλωση σημαντική αλλά ωστόσο λακωνική, από έναν πολυδιάστατο άνθρωπο του πνεύματος που η Ευρώπη έχει ήδη τιμήσει αλλά η ελληνική πολιτεία ακόμα αγνοεί. Το κείμενο που ακολουθεί είναι τα όσα ακούστηκαν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης και της βράβευσής του την βραδιά των 6ων θεατρικών Κουλτουροβραβείων Θεσσαλονίκης στις 3 Οκτωβρίου 2016.
Ο Δημήτρης Δημητριάδης εισέβαλλε κυριολεκτικά στη ζωή μας το 1978 με το θρυλικό του κείμενο «Πεθαίνω σαν χώρα» και από τότε δεν έχει πάψει να μας απασχολεί, ανεξάρτητα από τα δικά του συγγραφικά διαλείμματα ή τα δικά μας αναγνωστικά. «… Αυτός ο άνθρωπος άναψε ένα βράδυ όλα τα φώτα του μυαλού του και έφτιαξε μιαν έκρηξη, που θα μπορούσε να είναι και δική μας, αν είχαμε περισσότερη τόλμη, δίχως εντόσθια στο κεφάλι και εγκεφαλικά κύτταρα στη κοιλιά μας…» όπως χαρακτηριστικά ανέφερε για το συγκεκριμένο έργο του ο καθηγητής Δ. Μαρωνίτης.
Ο Δημήτρης Δημητριάδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1944. Σπούδασε θέατρο και κινηματογράφο στις Βρυξέλλες απ` το 1963 ως το 1968 στο Εθνικό Ινστιτούτο Τεχνών Θεάματος INSAS με υποτροφία του βελγικού κράτους. Εκεί έγραψε το 1966 το πρώτο θεατρικό του έργο, «Η τιμή της ανταρσίας στην μαύρη αγορά», το οποίο ανέβασε στο Παρίσι ο Πατρίς Σερό (Patrice Chéreau) στο Theatre d` Aubervilliers, λίγο μετά το Μάη του ΄68.
Η συγγραφική του πορεία θα συνεχιστεί με γραπτά ποιητικά, πεζά και θεατρικά όπως : Η Νέα Εκκλησία τού Αίματος (1983), «Η ανθρωπωδία. Η ανάθεση. Προοίμιο σε μια χιλιετία» , «Κατάλογοι 5-8» (1986-ποιητική ενότητα), Το Ύψωμα (1991), Η Άγνωστη Αρμονία του Άλλου Αιώνα (1993), Η Αρχή της Ζωής (1995), Η ζάλη των ζώων πριν τη σφαγή (2000), Λήθη και άλλοι τέσσερις μονόλογοι (2002), Διαδικασίες Διακανονισμού Διαφορών (2003), Οδυσσέας (2003), Ιθάκη (2004), Ο κυκλισμός του τετραγώνου (2006), Ομηριάδα (2006), Insenso (2007), Χρύσιππος (2008), Το άγγιγμα του βυθού (2008), O Ευαγγελισμός της Κασσάνδρας (2009), Τόκος (2009). Σημειώνουμε ότι πολλά από τα γραπτά του παραμένουν ανέκδοτα.
Από το 1971 ασχολείται παράλληλα επαγγελματικά και με τη μετάφραση και μεταξύ άλλων έχει μεταφράσει: Jean Genet, J.-P. Sartre, Maurice Blanchot, Georges Bataille, Κώστα Αξελό, W. Gombrowicz, Molière, Michel Butor, W. Shakespeare, D. de Nerval, Marguerite Duras, G. Courteline, M. Maeterlinck, H. de Balzac, B.-M. Koltès, P. D. la Rochelle, Samuel Beckett, Julien Green, E.M. Cioran, T. Williams, Alain Robbe-Grillet, καθώς και αρχαίο δράμα: Αισχύλο (Ορέστεια) και Ευριπίδη (Φοίνισσες, Ιππόλυτος, Ελένη, Ιφιγένεια εν Ταύροις).
Το 2010 το περίφημο παρισινό θέατρο Odéon-Théâtre de l’Europe υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Olivier Py, τον αναγόρευσε Σύγχρονο Ευρωπαίο Συγγραφέα της Χρονιάς. Στο πλαίσιο του αφιερώματος παρουσιάστηκαν το Πεθαίνω σαν χώρα, σε σκηνοθεσία του Μιχαήλ Μαρμαρινού, Η ζάλη των ζώων πριν τη σφαγή σε σκηνοθεσία της Ιταλίδας Caterina Gozzi και δόθηκε η παγκόσμια πρεμιέρα του έργου Ο κυκλισμός του τετραγώνου σε σκηνοθεσία του Ιταλού Giorgio Barberio Corsetti. Τον Οκτώβριο 2011 του απονεμήθηκε το μετάλλιο Chevalier dans l’ordre des Arts et des Lettres. Η απονομή έγινε, μετά από απόφαση τού τότε υπουργού Πολιτισμού της Γαλλίας Frédéric Mitterand, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, από τον Γάλλο πρέσβη Christophe Farnaud. Παράλληλα, από τον Ιανουάριο έως το Μάιο του 2013 πραγματοποιήθηκε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση μεγάλο αφιέρωμα, που περιελάμβανε μια σειρά εκδηλώσεων με αναλόγια έργων του, καθώς και αναμεταδόσεις από το κανάλι France Culture. Στο Festival της Avignon παραστάθηκε το καλοκαίρι του 2014 Ο Κυκλισμός του τετραγώνου, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζά και στο ίδιο Festival, το 2015, στην Opéra Grand Avignon, ανέβηκε η Ομηριάδα, σε μουσική Martin Romberg με την ORCHESTRE RÉGIONAL AVIGNON-PROVENCE.
Επί της ουσίας, ο Δημήτρης Δημητριάδης δεν έπαψε ποτέ να είναι μια δημιουργική φωνή στην αφιλόξενη έρημο της χώρας μας. Όσο κι αν τα τελευταία χρόνια αυξάνεται κατακόρυφα η προβολή και η παρουσία του , και εξαιτίας των θεατρικών του (κυρίως μετά το 2005) , η αλήθεια είναι ότι για αρκετό διάστημα παρέμεινε μόνος του και ευτυχώς επίμονος πλην ελαχίστων μεμονωμένων περιπτώσεων εμφάνισης των γραπτών του.
Χαρακτηρίσθηκε ως αντιφατικός εξαιτίας της ενασχόλησής του με την μετάφραση του αρχαίου δράματος, ενώ παράλληλα προσέφερε ακραία, για την ελληνική πραγματικότητα, λογοτεχνικά έργα από την αρχή σχεδόν της καριέρας του. Για εμάς αναφορικά με την ενασχόληση του στην αρχαία ελληνική γραμματεία αλλά και το ακόλουθο έργο του , μας θυμίζει τα σπαράγματα του Σεφέρη για τον Καβάφη : «Ο Καβάφης έχει την παράδοση μέσα στα κόκκαλά του, τόσο βαθιά που, μολονότι δοκίμασε στην αρχή να της ξεφύγει, την κράτησε ως το τέλος προσπαθώντας να ζωντανέψει από αυτήν ό, τι μπορούσε ,με την μετάγγιση του αίματός του» [Σεφέρης «Κ.Π.Καβάφης,Θ.Σ.Έλιοτ,παράλληλοι» εκδ.Ικαρος 2003].
Και με βεβαιότητα, η περίπτωση Δημητριάδη παραμένει δίχως ταξινόμηση όπως ακριβώς και ο προσωπικός τρόπος γραφής του που δεν είναι χαρακτηριολογικός ή ναρκισσιστικός αλλά ουσιαστικά γενναιόδωρος και ρηξικέλευθος. Ο Δημητριάδης φαίνεται ότι τόλμησε να αφηγηθεί “εξ εαυτού τα αλλότρια” προσπαθώντας να μας παρασύρει σε μια άλλη ταυτότητα που υπενθυμίζει ταυτοχρόνως και εμάς και όλους εμάς (ατομικό/συλλογικό). Αυτό το τελευταίο οφείλουμε να του το αναγνωρίσουμε κυρίως ως ένα δημιουργικό πνευματικό και ψυχικό κέρδος ( χαρακτηριστικό) στο πλήθος της σύγχρονης δραματουργίας και των πολλών και ανώφελων αποσπασματικών συγγραφικών μονολόγων.
Ναι αφηγείται και αφαιρείται ο Δημητριάδης, αλλά αφηγείται και αφαιρείται δραστικά και αιματηρά, έχοντας στην ανθρωποκεντρική σκέψη του τη συνεχόμενη αλλά και ταυτοχρόνως αμετακίνητη δράση μας. Η ποιητική του έχει εμμονή στην γλώσσα, τραυματικό κυκλισμό (το τραύμα δε μεταβολίζεται), αβεβαιότητα λύσης άπειρο χωροχρόνο και αρκετή δόση αυτοαναίρεσης.
Για όλα αυτά και κυρίως για την ζωτική επιμονή του τον ευχαριστούμε!
Πηγές:
-2016 © Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Α.Π.Θ.- http://dimitris-dimitriadis.thes.eu/
–Ο αιρετικός λογοτέχνης ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ μιλάει εφ΄όλης της ύλης στην Κουλτουρόσουπα... http://www.kulturosupa.gr/index.php/interviews/dimitriadis-sinentefxsi-2647/#.V9Lz3CiLRdg
