Είδε ο Γιώργος Τοκμακίδης και σχολιάζει για την Κουλτουρόσουπα
Η κωμωδία «Πλούτος» του Αριστοφάνη είναι το τελευταίο έργο του ποιητή που διασώθηκε ακέραιο και πρωτοπαρουσιάστηκε το 388 π.Χ. Πάμε να δούμε πως ανέβηκε και παρουσιάστηκε στο σύγχρονο ελληνικό κοινό μετά από 2.412 χρόνια σε σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα και παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ)!
Πρόκειται για την ανάδειξη και τον καυστικό σχολιασμό μιας κοινωνικής κατάστασης, την αιώνια διάκριση ανάμεσα στον πλούτο και την πενία. Οι δύο εννοείς αποκτούν σάρκα και οστά και μετατρέπονται σε χαρακτήρες που αλληλεπιδρούν με πραγματικούς ανθρώπους. Η μεταξύ τους διάδραση, επιχειρηματολογία για την εκάστοτε θέση και συνέπεια της εκάστοτε πράξης τείνουν να προβληματίσουν τους θεατές και να τους οδηγήσουν στην κοινώς αποδεκτή και καθολική λύση. Μετά από χιλιάδες χρόνια, οι ανθρώπινες κοινωνίες ακόμα δεν κατάφεραν να προχωρήσουν προς την ιδανική κατεύθυνση που προτείνει ο Αριστοφάνης. Ας δούμε όμως το έργο και πως καταφέρνουν οι συντελεστές να φθάσουν στην πολυπόθητη λύση.
Επί τω έργω:
Το ΚΘΒΕ εμπιστεύεται για πολλοστή φορά τον καταξιωμένο σκηνοθέτη Γιάννη Κακλέα να επιμεληθεί την απόδοση-μετάφραση και σκηνοθεσία του έργου. Ο καλλιτέχνης έχει δηλώσει πολλάκις μέσα από την ενασχόληση του με τα αριστοφανικά έργα ότι διασκεδάζει απίστευτα, και αυτό αποτυπώνεται στην σκηνή!
Η απόδοση του έργου γίνεται μέσα σε ένα ελευθεριακό πλαίσιο. Δεν έχει σκοπό να διατηρήσει τίποτα περισσότερο από το έργο του Αριστοφάνη πέρα από την κεντρική ιδέα και προβληματισμό. Όλα τα υπόλοιπα αλλάζουν, η σκηνή είναι μοντέρνα με τα σκηνικά του Μανόλη Παντελιδάκη που δεσπόζουν στον χώρο, να προέρχονται από ένα κακόφημο και παρακμιακό, σε βαθμό μεταποκαλυπτικό βιομηχανικό περιβάλλον. Γκρεμισμένα κτίρια, ερείπια περασμένων μεγαλείων, κάδοι απορριμμάτων, μπάζα, όλα βρίσκονται σε μία χαοτική τάξη. Σε αυτό το σύνολο έρχονται να προστεθούν τα κουστούμια της Ήλενιας Δουλαδίρη που ταιριάζουν απόλυτα με τα χρώματα της σκηνής. Παρουσιάζουν εντούτοις μία στυλιστική τροπή από τη μέση της παράστασης. Το θέαμα από το σημείο αυτό και έπειτα αναρριχάται σε άλλα επίπεδα, με την υπερβολή του «Πλούτου» και της χλιδής να αποτυπώνεται από τις εξωφρενικές κομμώσεις μέχρι και την στολή του αστροναύτη!
Η μουσική αυτής της παράστασης διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο εντός και εκτός των πλαισίων του έργου. Έχουμε δύο ακουστικές, ηχητικές κατηγορίες. Οι μελωδίες που ακούγονται έξω από την παράσταση και αφηγούνται την ιστορία ή δίνουν χρόνο στους ηθοποιούς να αλλάξουν, αλλά και τα μουσικά νούμερα που μεταφέρονται από τους ιδίους τους ηθοποιούς. Για την ενορχήστρωση του θέματος του «Πλούτου» επιστρατεύεται ο Βάιος Πράπας. Στο πλευρό του συστρατεύονται οι «Τελευταίος Καλεσμένος» που φέρει μία κοινωνική διάσταση σε ραπ ρυθμό και οι πολυαγαπημένοι «Χατζηφραγκέτα»με το «Εντάξει Κική», ένα κομμάτι με λαϊκό περιεχόμενο και στοχευμένο σχολιασμό. Σε αυτό το ευέλικτο μουσικό σχήμα συμμετέχει και η Ναλίσσα Γκρίν.Τα μουσικά νούμερα των ηθοποιών είναι απολαυστικότατα, με προϋπάρχοντα τραγούδια, αν και οι επιλογές αυτών μπορούν να θεωρηθούν κοινότυπες. Ίσως ένα μιξ να έπιανε όλο το φάσμα, αλλά αυτό δεν μειώνει από την τελική εικόνα. Οι χορογραφίες της Στεφανίας Σωτηροπούλου και οι φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου ακολουθούν παράλληλους δρόμους και ενισχύονται αναμεταξύ τους, παρά τη διάσταση τους. Οι χορογραφίες είναι ενστικτώδεις και ζωηρές, ενώ οι φωτισμοί ακολουθούν ουδέτερα χρώματα και το διάβημα της μουσικής.
Επί τη σκηνή:
Ο Γιάννης Κακλέας συνεργάζεται με έναν πολυπληθή θίασο, με καινούργιες προσθήκες στο δυναμικό του κρατικού θεάτρου, αλλά και γνώριμους συνεργάτες προηγούμενων παραστάσεων του οργανισμού.
Πρωταγωνιστής της παράστασης είναι ο χαρακτήρας του Χρεμύλου, ο οποίος ενσαρκώνεται από τον ιδιαίτερα άμεσο και ανθρώπινο Μάνο Βακούση. Ο ηθοποιός εκπροσωπεί τον μόχθο του μέσου, και ίσως κατώτερου Αθηναίου πολίτη. Είναι το πρόσωπο που ταυτίζεται η πλειοψηφία του κοινού και δεν το προδίδει με τις επιλογές του. Αν και έχει τη δυνατότητα να απολαύσει τους καρπούς του Πλούτου και έρχεται σε δυναμική αντιπαράθεση με τις διάφορες μορφές της Πενίας, δε διαφθείρεται από αυτόν. Αποτελεί ιδανική επιλογή για τον χαρακτήρα με τα ευγενικά του χαρακτηριστικά να βοηθούν στο σύνολο τους την ερμηνεία του.
Στο αντίθετο ρεύμα κυλάει ο πρώτος του χορού και γιος του Χρεμύλου, Καρίων, τον οποίο υποδύεται ο Γιάννης Σύριος. Ο ηθοποιός φέρνει στην παράσταση την επαναστατικότητα και τη φιλοδοξία της νιότης αποδίδοντας την με έκρυθμη κινητικότητα και έντονη δράση, στον βαθμό που του επιτρέπει η σκηνική του παρουσία.
Όλοι οι υπόλοιποι ηθοποιοί, Μαίρη Ανδρέου, Δημήτρης Διακοσάββας, Αλέξανδρος Ζουριδάκης, Φαίη Κοκκινοπούλου, Ελένη Μισχοπούλου, Δημήτρης Μορφακίδης, Αλεξάνδρα Παλαιολόγου, Φωτεινή Τιμοθέου, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Θάνος Φερετζέλης, Γιάννης Χαρίσηςκαλύπτουν και πλαισιώνουν σε άριστες δόσεις, με κάθε ηθοποιό να έχει την στιγμή του. Το σύνολο τώρα των Πολυξένη Σπυροπούλο, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Άννα Ευθυμίου, Κλειώ Δανάη Οθωναίου που φέρνουν από κοινού στην σκηνή την οντότητα της Πενίας, συνεργάζεται άψογα σαν ένα σώμα. Έχει σκηνικό και ενδυματολογικό ενδιαφέρον η εμφάνιση τους, ενώ ο ήχος της φωνής του ενισχύεται σε σχέση με τους υπόλοιπους. Θυμίζει μία πρακτική που ακολουθήθηκε και στην παράσταση «Τρωάδες» κατά την προηγούμενη σεζόν, που η θεά Αθηνά εμφανίστηκε μέσα από πολλά πρόσωπα. Τέλος το σύνολο του χορού των Αναστασία Κελέση, Φαμπρίτσιο Μούτσο, Χριστίνα Μπακαστάθη, Γιάννης Τομάζος, Χρήστος Τσάβος ακολουθούν και συνοδεύουν τον χαρακτήρα του Γιάννη Σύριου. Αυτό δε σημαίνει ότι παραμένουν αδρανείς και αμέτοχοι.
Αποτίμηση:
Όλες οι παραστάσεις έχουν θετικά στοιχεία που πριμοδοτούνται, αλλά και αδυναμίες ή αστοχίες που συμπεριλαμβάνονται στα αρνητικά. Πάμε να δούμε μια σύνοψη!
Θετικά (+): Στα θετικά θα πρέπει να συμπεριλάβουμε το στοίχημα του Γιάννη Κακλέα να μεταφέρει το αριστοφανικό έργο με αυτό τον τρόπο στην σκηνή. Εκ του αποτελέσματος πετυχαίνει τους σκοπούς του, με τις ζωντανές ερμηνείες των ηθοποιών και τα συμβολικά σκηνικά να προσφέρουν μία γεμάτη εικόνα, με τα μάτια των θεατών να τρέχουν για να προλάβουν όλα αυτά που συμβαίνουν. Χαρακτηριστική σκηνή είναι η μεταστροφή του Πλούτου με την αναδιανομή των καρπών του στους πρωταγωνιστές. Ράβδοι χρυσού και χρυσά νομίσματα ξεπηδούν μέσα από τα πιο απρόσμενα αντικείμενα πλημμυρίζοντας την σκηνή. Ακόμα, η μουσική και η συνεργασία των μελωδικών ειδών ανανεώνει συμβάλλοντας στον ακατάπαυστο ρυθμό της παράστασης.
Αρνητικά (-): Σε αυτό το κομμάτι οφείλουμε να κάνουμε λόγο για την απομάκρυνση από την πρωταρχική πηγή και τον άκρατο εκμοντερνισμό του έργου. Αυτή η επιλογή δικαιολογείται πλήρως και υποστηρίζεται στο έπακρο από τους συντελεστές, αλλά δεν παύει να ξεπερνάει τα όρια σε ορισμένα σημεία. Αυτά βέβαια είναι και τα πιο διασκεδαστικά. Το χάσμα της εποχής του Αριστοφάνη και αυτής του «Πολέμου των Άστρων» καλύφθηκε με την εμφάνιση ενός αστροναύτη! Το μεγάλο ατόπημα της παράστασης όμως είναι η «άγαρμπη» παρέμβαση της κυρίας Μαρίας Ευθυμίου, έγκριτης ιστορικού. Η συμμετοχή της ήταν γνωστή, αλλά ο τρόπος που αυτή υφίσταται, πέρα από το γεγονός ότι δεν είναι οργανικός, γίνεται με τρόπο που θυμίζει μάθημα ή ακόμα με μία πιο ακραία ανάγνωση μέχρι και πατρονάρισμα. Αν όμως είχε αναλάβει να είναι το πέμπτο πρόσωπο της Πενίας, δίχως να αποκρύπτει την ταυτότητα της, θα μπορούσε πιο εύπεπτα να μιλήσει για τη θεματική της «κοινοκτημοσύνης».
Κλείνοντας, η παράσταση πρόσφερε αληθινή διασκέδαση με τα πετυχημένα αστεία και τις σπαρταριστές ατάκες να διαδέχονται η μία την άλλη. Ήταν μία άξια και πολύ καλή προσπάθεια από μέρους του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Αναμένουμε την επιστροφή της στο θέατρο Δάσους στο κλείσιμο της σεζόν.
Βαθμολογία: 7,2/10
Δείτε και αυτά:
«Πλούτος»: Φωτογραφίες από τη πρεμιέρα στο θέατρο Δάσους
Ο Κακλέας έκανε το θαύμα του! Γέμισε το Δάσος ραπάροντας με τον «Πλούτο». Πρώτα σχόλια και βίντεο.
Ο «Πλούτος» του Αριστοφάνη από το ΚΘΒΕ | Οι σταθμοί της καλοκαιρινής περιοδείας.
