Μια σπουδαία παράσταση η «Έξοδος» από την ομάδα Anima. Είδαμε στο θέατρο Φαργκάνη και σχολιάζουμε…
Σπουδαία όχι μόνο για τη θεματολογία της αλλά κυρίως για τον εξαιρετικό τρόπο που αυτή αποδόθηκε. Αναφερόμαστε στην παράσταση «Έξοδος» από την ομάδα «Anima» σε σκηνοθεσία Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη που παρακολουθήσαμε χθες Τρίτη 21 Απριλίου, μια εντελώς «μη θεατρική» μέρα, όμως με το μεγαλύτερο μέρος της αίθουσας του θεάτρου Φαργκάνη γεμάτο. Μόνο που μειοψηφούσε εμφανώς το νεανικό κοινό, αγνοώντας ότι έχανε έναν «θησαυρό»… Από αυτούς που δεν θα βρει σε κανένα σχολικό βιβλίο ιστορίας να του προσφέρει το άγγιγμα ψυχής που καταφέρνει η σπουδαία τέχνη. Με μέσα απλά κι απέριττα, αλλά με ένα θείο δώρο που το λες και ταλέντο… ή ψυχή… ή και τα δύο!
Πέντε γυναίκες στη σκηνή, ντυμένες με «πειραγμένες» παραδοσιακές φορεσιές και κρατώντας σύμβολα των εθνικών μας εορτών – 25η Μαρτίου και 28η Οκτωβρίου- μας εισάγουν με τρόπο απρόσμενο και χαριτωμένο στο θέμα: μια γιορτή κοινή των δύο εθνικών επετείων και μάλιστα μέσα από τα βιώματα και τη δράση των «αδικημένων» ιστορικά γυναικών, επώνυμων και ανώνυμων ηρωίδων. Ένα ευρηματικό κολάζ από αφηγηματικούς μονολόγους γνωστών ή άγνωστων ηρωίδων του 1821, παράλληλα με αληθινές μαρτυρίες γυναικών που έδρασαν στον πόλεμο του 1940, στην Αντίσταση, στον Εμφύλιο, στην εξορία… Με αποκορύφωμα την ζωντανή επί σκηνής μαρτυρία της 98χρονης Κατίνας Σηφακάκη, όπου το ρίγος διαπέρασε και τους τοίχους…
Είδαμε/ακούσαμε τη Μόσχω Τζαβέλα, τις Σουλιώτισσες, τη Μπουμπουλίνα, τις Μεσολογγίτισσες να συναντούν την ηρωική Αντίσταση, την Ηλέκτρα Αποστόλου, τη Λέλα Καραγιάννη, πολλές ανώνυμες αγωνίστριες… Είδαμε τη Μαντώ Μαυρογένους να συναντά μέσα από τις επιστολές της τις ανέμελες Γαλλίδες και Αγγλίδες της εποχής. Με τρόπο αφηγηματικό αλλά έντονα θεατρικό/ παραστατικό όλες αυτές οι γυναίκες μοιράστηκαν κορυφαία ηθικά διλήμματα που η ιστορία έφερε στο διάβα τους και δραματοποίησαν στη σκηνή καταλυτικές αποφάσεις ζωής… Με το ερώτημα «Τί είναι η πατρίδα μας;» να διατρέχει σταθερά τη δράση και το κεντρικό δίλημμα «Τί θα θυσίαζα για ένα μεγάλο σκοπό και… ποιόν;» να πλανάται υπόγεια σε όλη τη διάρκεια. Με τις προφανείς απαντήσεις «κομμένες»… παρά συμβολικά δοσμένες μέσα από φωτισμένες αξίες και ήθη εποχών σημαδιακά ηρωικών.
Πολλά και σημαντικά τα θετικά (+) της παράστασης:
– Κατ’ αρχήν η σύλληψη της ιδέας, με όλο τον κίνδυνο που εμπεριέχει, καταπιανόμενη με ιστορικά στερεότυπα και μύθους της φυλής. Είτε να εκπέσει σε διδακτισμό ή ηθικοπλαστικά κηρύγματα για την «τόνωση του φρονήματος», είτε να επιχειρήσει παράτολμους νεωτερισμούς αποδόμησης. Το γεγονός ότι όχι μόνο κρατήθηκε μια ισορροπία ιδανική στους «εθνικούς τόνους», αλλά ότι η υλοποίηση κατάφερε ένα καινούργιο, φρέσκο, επίκαιρο διάβασμα της ιστορίας στο σήμερα, καταχωρείται ως «επίτευγμα» της παράστασης, καθώς έδωσε έναν στόχο ξεκάθαρο και απόλυτα επιτυχή. Εντελώς μακριά από στερεοτυπικά μοτίβα, εύπεπτες ευκολίες, πιασάρικα μελό ή κορώνες, αντίθετα με μια ευφάνταστη «αποδόμηση και ταυτόχρονη αναδόμηση» του εθνικού στοιχείου.
– Όσον αφορά στα κείμενα, αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς, η πλειονότητα βασίζεται φυσικά σε ιστορικές πηγές ή ανάλογα λογοτεχνικά έργα, ωστόσο η επεξεργασία, η συρραφή και το επιτυχημένο δέσιμό τους έδωσαν την αίσθηση μιας ενιαίας ενότητας, παρότι οι αναφορές απείχαν μεταξύ τους πάνω από έναν αιώνα. Με συνδετικό ιστό από «πειραγμένα» τραγούδια/ ποιήματα και ενδιάμεσες σκέψεις/ αναφορές, το όλο αποτέλεσμα υπήρξε συμπαγές και άριστα δομημένο.
– Ωστόσο το στοιχείο που έκλεψε τις εντυπώσεις και δικαίωσε το στόχο, ήταν αναμφισβήτητα η εξαιρετική σκηνοθεσία της Ρουμπίνης Μοσχορωρίτη. Ευρηματική με όλη τη σημασία της λέξης, με φαντασία και συμβολισμούς, με άψογο συγχρονισμό και ακρίβεια, στηριγμένη κατά βάση στην προσέγγιση ρόλων και δρώμενων μέσω της σωματικότητας. Ο συμβολικός τρόπος που αποδόθηκαν κινησιολογικά με εξαιρετική αξιοποίηση του σώματος, σκηνές όπως ο χορός του Ζαλόγγου, η έξοδος του Μεσολογγίου, οι γυναίκες της Πίνδου, οι συνθήκες κράτησης στην εξορία… υπήρξε αληθινά εμπνευσμένος! Το ίδιο εντυπωσιακή και η ακρίβεια μετάβασης – σχεδόν τελετουργική – από τη μια σκηνή στην άλλη και από τον ένα… αιώνα στον άλλον με τρόπο «βελούδινο», με ρυθμό συνεχή, σαν το νερό που κυλά αβίαστα… Μια σκηνοθεσία σύγχρονη, με ιδιαίτερο στίγμα, με καθαρή ταυτότητα και στόχο που τόλμησε να «πειράξει» – ενίοτε με ύφος περιπαικτικό- θέματα βαριά και δύσκολα και ΠΕΤΥΧΕ, χάρη στη φαντασία, το ταλέντο και το ήθος!
– Όσο για τη ζωντανή αφήγηση στα τελευταία λεπτά της 98χρονης με την πραγματική της μαρτυρία στην εξορία της Μακρονήσου, υπήρξε απλά συγκλονιστική. Ακούγοντας από τα χείλη μιας κομψότατης, ευθυτενούς, περήφανης υπέργηρης- που ούτε σου πάει το μυαλό στην ηλικία της!- να διηγείται με φωνή ολοκάθαρη και κόμπο στο λαιμό τα μύρια όσα… τα βάσανα των αγωνιστριών στα στρατόπεδα που μεταξύ βασανιστηρίων σωματικών και ψυχικών, έβλεπαν να τους παίρνουν τα παιδιά γιατί «δεν είστε μάνες ικανές να μεγαλώσετε σωστά ελληνόπουλα»… Η συναίσθηση ότι έχεις απέναντί σου και μπορείς να αγγίξεις ένα κομμάτι ΤΕΤΟΙΑΣ ιστορίας και ΤΕΤΟΙΑΣ δύναμης, ασύλληπτης για τα κοινά μέτρα, είναι κάτι που μαγκώνει το μυαλό κι ελευθερώνει το δάκρυ… πάντως αδυνατεί να δοθεί με λόγια.
– Άρτιες υποκριτικά όλες οι ηθοποιοί, με άψογη εκφορά του λόγου, εντυπωσιακό συγχρονισμό σε ένα σύνολο απόλυτα δεμένο, πλήρη συγκέντρωση πάνω στη σκηνή, εξαιρετική κινησιολογία, καθώς το σώμα αποτέλεσε το βασικό εκφραστικό τους μέσο και το χειρίστηκαν με ακρίβεια και άνεση. Η μουσική υπόκρουση συνόδευσε ιδανικά τα δρώμενα δημιουργώντας την κατάλληλη ατμόσφαιρα, ενώ αξίζουν συγχαρητήρια στην ενδυματολόγο για τα «ευφυή», εντελώς ταιριαστά κοστούμια που άλλαζαν επί σκηνής ως κομμάτι της σκηνοθεσίας, μέσα σε ένα σκηνικό λιτό αλλά επαρκές.
.
Η μόνη μας ένσταση (-) αφορά στο απότομο, εντελώς απροσδόκητο κλείσιμο της παράστασης. Όπου πάνω στην αποστροφή μιας συνεχούς διήγησης και χωρίς τίποτα να προδιαθέτει για ολοκλήρωση, ο λόγος σταματά απρόσμενα, οι νέες κάνουν ένα βήμα μπροστά, αφήνοντας το «παρελθόν» πίσω και τα φώτα σβήνουν… Μπορεί μεν σκηνοθετικά – συμβολικά να δόθηκε το τέλος, όμως εννοιολογικά και αφηγηματικά έμεινε εντελώς μετέωρο… Και είναι κρίμα που μια εξαιρετική παράσταση δεν πρόσεξε αυτήν τη λεπτομέρεια, ωστόσο καθοριστική ως τελευταία επίγευση. Μια πρόταση μόνο χρειαζόταν, μια λέξη, ένα «κάτι» που θα ολοκλήρωνε αντάξια όσα σπουδαία προηγήθηκαν…
.
Θα κλείσουμε (=) με ένα ειλικρινές ΜΠΡΑΒΟ στην ομάδα «Anima» και στη σκηνοθέτιδά της για τη σπουδαία δουλειά και συστήνουμε ανεπιφύλακτα μια παράσταση που διαβάζει την ιστορία «αλλιώς» στο σήμερα…
.
Βαθμολογία
6.5 στα 10
.
Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΕΤΑΡΤΗ 22/4/2015, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΕΔΩ
Φωτογραφικό υλικό
