Είδε η Ειρήνη Σοφιανίδου και σχολιάζει για την Κουλτουρόσουπα.
Την ομάδα «Γκραν Γκινιόλ» τη γνώρισα για πρώτη φορά όταν παρακολούθησα την «Ορέστ3ια», τη φοβερή και τρομερή κωμική διασκευή της μοναδικής σωζόμενης τριλογίας του Αισχύλου. Βρέθηκα κατά τύχη στην παράσταση και εξακολουθώ να την κατατάσσω στις καλύτερες κωμωδίες που έχω δει. Από τότε ακολουθώ την ομάδα που ποτέ δεν πέφτει στην ευκολία μιας εύπεπτης εμπορικής επιλογής. Μετά το περσινό «Θείο Τραγί» του Γιάννη Σκαρίμπα σειρά φέτος έχει ο κυρ-Υμπύς του Αλφρέ Ζαρρύ.
Ο Αλφρέ Ζαρρύ έζησε μια σύντομη αλλά εξαιρετικά έντονη και ενδιαφέρουσα ζωή. Αν και πέθανε μόλις στα 37 του χρόνια πρόλαβε να αφήσει πίσω του μια κληρονομιά που έχει επηρεάσει βαθύτατα λογοτεχνικά ρεύματα αλλά και θεατρικούς συγγραφείς. Κυρίως στο θέατρο του παραλόγου η συνεισφορά του είναι τεράστια αφού ο Ιονέσκο και ο Μπορίς Βιάν τον θεωρούσαν πνευματικό τους πατέρα ενώ η επιρροή που άσκησε στον Πίντερ και τον Μπέκετ ήταν επίσης σημαντική. Γενικά ένας μεγάλος αριθμός θεατρικών έργων που γεννήθηκαν από αντίδραση στα απάνθρωπα γεγονότα που στιγμάτισαν τον 20ο αιώνα έχουν τις ρίζες τους στο θέατρο του Ζαρρύ. Ένα από τα πιο σημαντικά του έργα είναι ο «Υμπύ τύραννος » που έχει για βασικό αντιήρωα τον κυρ-Υμπύ. Πρόκειται για μια γκροτέσκα θεατρική φάρσα που γράφτηκε για να παρωδήσει έναν από τους δασκάλους του Ζαρρύ, όμως ο συγγραφέας το επεξεργαζόταν για πολλά χρόνια , προσθέτοντας επεισόδια και προσδίδοντας στο έργο «σαιξπηρική» δομή»(Μάκβεθ, Άμλετ, Βασιλιάς Ληρ), καθώς αρεσκόταν να παρωδεί αφηγηματικά μοτίβα.
Καθώς ξεκινά το έργο, ο Υμπύ, ανώτατος αξιωματούχος του βασιλιά της Πολωνίας πείθεται από τη γυναίκα του να ηγηθεί μιας επανάστασης και να ανατρέψει τον βασιλιά. Έτσι ο Υμπύ σκοτώνει τον βασιλιά και τα περισσότερα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Ο γιος του βασιλιά, Μπουγκρελάς και η μητέρα του βασίλισσα δραπετεύουν, αλλά η τελευταία πεθαίνει. Το φάντασμα του νεκρού βασιλιά εμφανίζεται στον γιο του και τον καλεί σε εκδίκηση. Κι όσο ο Υμπύ «καταπλακώνει» με δυσβάσταχτη φορολογία τον λαό, πνίγει κάθε φωνή αντίδρασης και δολοφονεί αδιακρίτως τους πολίτες ο Μπουγκρελάς οργανώνει την αντεπίθεση ενώ ο Υμπύ καλείται να αντιμετωπίσει και την εισβολή των Ρώσων.
Στο φιλόξενο χώρο του «Eightball» είδαμε μια παράσταση με πολλές αρετές.
Στα θετικά (+) της παράστασης: Η μετάφραση του Κωνσταντίνου Μαυρόπουλου είναι αρκετά τολμηρή, αν και είναι από τις περιπτώσεις που «σήκωνε» και περισσότερες βωμολοχίες ενώ είναι άκρως επιτυχημένη η σύνδεση του παρελθόντος και της παρούσας παγκόσμιας πολιτικής πραγματικότητας. Άλλες φορές επιτηδευμένος λόγος άλλες εντελώς εκλαϊκευμένος βγαίνω έξω από τη γλωσσική νόρμα, όπως ακριβώς κάνει κι ο ίδιος ο Ζαρρύ που «κοροϊδεύει» κάθε κανόνα. Η διάθεση του συγγραφέα να σπάσει τα καλούπια και να βγει έξω από τα ανθρώπινα μέτρα.
Η σκηνοθεσία του Χρήστου Παπαδημητρίου δίνει έναν καταιγιστικό ρυθμό στο έργο, με γρήγορες εναλλαγές σκηνών, κυριολεκτικά σαν να πρόκειται για κινηματογραφική ταινία. Είναι δε τόσο πλούσια δημιουργική που δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοαναφέρει. Χρησιμοποιεί οπτικοακουστικά μέσα για να χτίσει σουρεαλιστικές εικόνες. Εκμεταλλεύεται το γεγονός πως ο Υμπύ αποτελεί πλέον μια εμβληματική αλληγορική φυσιογνωμία, που έχει αναχθεί σε πρότυπο κάθε απολυταρχικού ηγέτη κι έχει κατ’ εξακολούθηση παρομοιαστεί με τον Στάλιν, τον Χίτλερ, τον Μάο και γενικότερα με κάθε «μεγάλο» δικτάτορα για να εντάξει στο έργο καυστικές αναφορές στον παραλογισμό κάθε μορφής ηγεσίας, ακόμα και της δημοκρατικά εκλεγμένης και της προσπάθειάς της να χειραγωγήσει τον λαό. Μερικές από τις εξαιρετικές σκηνοθετικές ιδέες είναι η χρήση από τους ίδιους τους ηθοποιούς της live action κάμερας (ο ρόλος των αδηφάγων και παραπλανητικών ΜΜΕ), ο τρόπος παρουσίασης των μαχών και της δολοφονίας των πολιτών, η σύντομη αναφορά, (σφήνες) σε ηγέτες ολοκληρωτικών καθεστώτων και ιστορικών γεγονότων, όπως η δολοφονία του Αλιέντε από τον Πινοσέτ που παρουσιάστηκε σαν αυτοκτονία. Η ερμηνεία της κυρίας Υμπύ από τον Διονύση Καραθανάση και του Καπετάν Λέρα την Ιωάννα Λαμνή, η χρήση αστείων προπς (παιδικά παιχνίδια για όπλα, για τρόφιμα) , η αναφορά στη Λάμψη του Φώσκωλου. Γενικά η σκηνοθεσία κατάφερε να αποδώσει ως ένα βαθμό την αναρχική πνοή του Υμπυ, όμως ήθελε αυτό το λίγο ακόμα.
Οι φωτισμοί πάντα έχουν την τιμητική τους στις παραστάσεις της ομάδας. Εδώ ο Διονύσης Καραθανάσης είχε πιο εύκολο έργο καθώς φώτισε τον παράλογο κόσμο του Υμπύ χωρίς όμως πολλές αλλαγές και διακυμάνσεις.
Η ζωντανή πρωτότυπη μουσική του Χρήστου Γκουγκούμα είχε το κατάλληλο ύφος ενώ εξαιρετικά σημαντικά για τη ζωντάνια και την ένταση του έργου είχαν τα ηχητικά περιβάλλοντα.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια της Μαρίας Καβαλιώτη ήταν λιτά και λίγα. Περισσότερο βασίστηκαν στα σκηνικά αντικείμενα. Για παράδειγμα μια πολύχρωμη βεντάλια για την κυρία Υμπύ ή ένα στέμμα για τον Μπουγκρελάς.
Πάμε τώρα στις ερμηνείες. Ο Στάθης Μαυρόπουλος κατανόησε τον Υμπύ και ανταποκρίθηκε σε υψηλό βαθμό σ’ αυτό που κλήθηκε να κάνει. Ο Υμπύ είναι ένας άπληστος, θρασύδειλος , σκληρός, ασεβής, λαίμαργος, ωμός χαρακτήρας . Ένας επικίνδυνος γκροτέσκος μπέμπης. Μία καρικατούρα της βιαιότητας, της απληστίας, μα πάνω απ’ όλα, της βλακείας. Όπως λέει ο ίδιος ο Ζαρρύ «και οι πιο μικρές παρατηρήσεις του είναι ενδεικτικές της έλλειψης νοημοσύνης του». Η βλακεία, λοιπόν, του Υμπύ είναι η ρίζα της σκληρότητας και του κυνισμού του. Ηλίθιος και σκληρός, ο Υμπύ γίνεται η προσωποποίηση της ανανδρίας. Η αγριότητά προέρχεται από τον φόβο να μην χάσει όσα απέκτησε λεηλατώντας και αρπάζοντας. Ο φόβος και η δειλία του τον κάνουν να χάνει την αξιοπρέπειά του και να γίνεται γκροτέσκος. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά υπήρχαν στην ερμηνεία του Μαυρόπουλου. Αεικίνητος ,γεμάτος νεύρο, με έντονες συσπάσεις-μούτες στο πρόσωπο έπαιξε με όλα τα εκφραστικά του μέσα και κέρδισε το στοίχημα.
Ο Διονύσης Καραθανάσης ως ραδιούργα παμπόνηρη και χειριστική σύζυγος του Υμπύ απέδειξε για άλλη μια φορά το πόσο καλός ηθοποιός είναι. Με μια βεντάλια στο χέρι έδενε κι έλυνε δρώντας καθοριστικά στην ανατροπή του βασιλιά.
Πολύ καλή δουλειά κι από τους υπόλοιπους ηθοποιούς . Η άξια Ιωάννα Λαμνή, η εξελισσόμενη Ιωάννα Σιδηροπούλου κι ο ταλαντούχος, πολλά υποσχόμενος νέος κι ωραίος Σάββας Τραπεζάνογλου πλαισίωσαν την παράνοια του Υμπύ κι έκαναν περισσότερα από το απλώς να υποδυθούν τους ρόλους τους.
Ως προς τις ενστάσεις (-) οι οποίες είναι μεν μικρές όμως σημαντικές .
Αν και η παράσταση κατάφερε να αποδώσει ως ένα βαθμό το ζητούμενο έλλειψε το ευφάνταστο στοιχείο , αυτό το κάτι που να κλοτσήσει το αυτονόητο , να αιφνιδιάσει και γιατί όχι να σοκάρει τον θεατή με την τόλμη του.
Ο ρυθμός φευγαλέα έχανε την έντασή του με αποτέλεσμα να υπάρχουν στιγμές ανίας.
Τέλος το όλο εγχείρημα κινήθηκε προς την κατεύθυνση του σουρεαλισμού κι έλλειψε το γκροτέσκο( υπήρχε σε κάποιες στιγμές αλλά ήθελε περισσότερο) που στο συγκεκριμένο έργο όσο να πεις είναι ολίγον τι απαραίτητο.
Συνοψίζοντας (=): είδαμε ακόμη μία άξια προσοχής προσπάθεια των Γκραν Γκινιόλ που με δυνατή σκηνοθεσία, χρήση οπτικοακουστικών μέσων , ενδιαφέρουσα μουσική και μια δεμένη ομάδα ηθοποιών παρουσίασαν στον θεατή την παράνοια του κόσμου μας. Αν σκεφτούμε ότι ο Ζαρρύ είχε σαν στόχο να πατήσει τα θεμέλια κάθε ορθότητας, λογικής και κανόνων αυτό που έλλειψε είναι το «σοκ» , η καταπληξία , να βγει ο θεατής από την αίθουσα και να είναι λίγο με ανοιχτό το στόμα, ει δυνατόν αυτό να συμβεί στην εποχή που ζούμε.
Βαθμολογία:
6,8/10
EIGHTBALL CLUB
«Υμπύ Τύραννος» του Άλφρεντ Ζαρύ
Ε νας αμόρφωτος, κοιλιόδουλος, ωμός και εμμονικός με την εξουσία χαρακτήρας, κατασφάζει τη βασιλική οικογένεια της Πολωνίας για να σφετεριστεί τον θρόνο, αλλά αποδεικνύεται…μεγάλος χέστης όταν καλείται να αντιμετωπίσει τον γιο του βασιλιά, τον μοναδικό επιζώντα από τη μαζική σφαγή.
Σκηνοθεσία: Χρήστος Παπαδημητρίου. Ερμηνεύουν: Χρήστος Γκουγκούμας, Διονύσης Καραθανάσης, Ιωάννα Λαμνή, Στάθης Μαυρόπουλος, Ιωάννα Σιδηροπούλου, Σάββας Τραπεζάνογλου.
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15! (ως 17 /12).
-Αναλυτικές πληροφορίες για τη παράσταση θα βρείτε εδώ.
