«ΛΩΞΑΝΔΡΑ» – ΑΝΝΑ ΒΑΓΕΝΑ: Παρατράγουδα που σόκαραν και αμαύρωσαν τη σπουδαία ερμηνεία της. Είδαμε στο θέατρο Κήπου & σχολιάζουμε.
Λ
Χωρίς περιττούς προλόγους, ειλικρινά δεν περιμέναμε με τίποτα μια επαγγελματική παράσταση να μας επιφυλάσσει τόσο… απίθανες εκπλήξεις, σαν αυτές που ζήσαμε στην παράσταση «Λωξάνδρα», σε διασκευή, σκηνοθεσία και ερμηνεία Άννας Βαγενά, Δευτέρα βράδυ, στο (σχεδόν άδειο) θέατρο Κήπου. Εκπλήξεις δυσάρεστες με μορφή τεχνικών προβλημάτων, απρόοπτων και έντασης που έμοιαζαν σαν η παράσταση να ανέβαινε ένα μικρό «γολγοθά» με τους θεατές συμπάσχοντες… Ας τα δούμε όμως αναλυτικά.
Πρόκειται βεβαίως για το πασίγνωστο έργο της Μαρίας Ιορδανίδου «Λωξάνδρα», που αναφέρεται στη ζωή μιας «αντιπροσωπευτικής» Πολίτισσας – από τα τέλη του 19ου μέχρι αρχές του 20ου αιώνα- ως σύμβολο σε πολλαπλά επίπεδα: σύμβολο του εκεί ακμαίου ελληνισμού με όλη την πλούσια παράδοση, τα ήθη και έθιμα, τον τρόπο ζωής, αλλά και σύμβολο ενός σπάνιου γυναικείου μοντέλου που αναδεικνύει τη γυναικεία δύναμη, το ένστικτο, το συναίσθημα, τη σοφία, την αυθεντικότητα ενός γνήσια λαϊκού ανθρώπου… Μέσα στον ταραγμένο ιστορικά περίγυρο της εποχής στην Πόλη, η Λωξάνδρα με την μεγάλη οικογένεια και τη μεγάλη καρδιά, θα σταθεί βράχος στα χτυπήματα ή καπρίτσια της μοίρας και μια πελώρια ανοιχτή αγκαλιά – που μοσχοβολά… πολίτικη κουζίνα, για κάθε κατατρεγμένο, χωρίς διακρίσεις.
Οπότε το πρώτο σημαντικό συν (+) της παράστασης, είναι βεβαίως η βάση του, το δυνατό και κλασικό έργο της Μ. Ιορδανίδου, που εν προκειμένω διασκευάστηκε σε μονόλογο από την Α. Βαγενά.
– Προβάλοντας το ήθος και τις αξίες του πολιτισμού των Ρωμιών της Πόλης, με κυρίαρχες την ανθρωπιά, την αυθεντικότητα, τη δύναμη για ζωή, όπως αναδείχθηκαν μέσα από χαρακτηριστικά στιγμιότυπα, λόγια και πράξεις της ηρωίδας, οδηγημένης σταθερά από το ακατέργαστο ένστικτο μιας γυναίκας γεμάτης αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο. Συνδυάζοντας ως κείμενο στην παράσταση, τόσο τη δραματικότητα και βαθύ αίσθημα κάποιων στιγμών, όσο και το πηγαίο χιούμορ της «αποφόρτισης», παράλληλα με τον ηθικό κώδικα αυτής της γυναίκας και τα ανθρώπινα μηνύματα πίσω από τις γλαφυρές περιγραφές. Σπουδαία αρετή του επίσης η ενσωμάτωση ολοζώντανων διαλόγων μέσα στον μονόλογο, ως είδος «εσωτερικής» σκηνοθεσίας στη γραφή. Το μόνο που κούρασε ήταν η «φλυαρία», όπως θα αναφερθούμε παρακάτω…
– Όσον αφορά στην σπουδαία ερμηνεία της Άννας Βαγενά, σε ένα ρόλο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της, τα πολλά λόγια περιττεύουν… Και δεν θα υπερβάλαμε αν χαρακτηρίζαμε την απόδοσή της ως άθλο, μιλώντας για έναν ακατάπαυστο, χειμαρρώδη μονόλογο 2,5 και κάτι ωρών (!), που επιπλέον παρά τα απρόοπτα που προκάλεσαν την έντασή της, ΔΕΝ βγήκε ούτε στιγμή υποκριτικά από το κλίμα και το συναίσθημα. Ενσάρκωσε τη Λωξάνδρα με όλες τις χαρακτηριστικές λεπτομέρειες και λεπτές αποχρώσεις ενός ρόλου ιδιαίτερου, με απόλυτα πειστική εκφορά του λόγου μιας πολίτισσας, απόλυτα πειστική κινησιολογία, έντονο συναίσθημα συνοδευμένο από «λυγμό», εκφραστικότητα διάχυτη, χιούμορ απολαυστικό… τόσο που πιο μέσα «στο πετσί» του ρόλου δεν γινόταν! Μια ερμηνεία πέρα για πέρα αυθεντική με κάποιες στιγμές κορυφαίες που η συγκίνηση ξεχείλιζε, σε διαρκή εναλλαγή με το αβίαστο γέλιο της επόμενης ατάκας, σε μια σπουδαία υποκριτική στιγμή, που όμως «αμαυρώθηκε»…
– Βρήκαμε ταιριαστό και καλοβαλμένο – τηρουμένων των αναλογιών, το επαρκές σκηνικό με τη βασική επίπλωση του σπιτιού και τα κατάλληλα αξεσουάρ, με πιο όμορφο κομμάτι τη «θέα» του παραθύρου και επίσης πολύ εύστοχα τα κοστούμια της Λωξάνδρας.
Στο μεταξύ όμως έχει αρχίσει ο… απρόβλεπτος γολγοθάς και τα λογής παρατράγουδα (-) διότι:
– Με το που εμφανίζεται στις 9.30’ η Α. Βαγενά, εκδηλώνει εμφανή δυσαρέσκεια για τον ήχο, κάνοντας παρατηρήσεις στον ηχολήπτη, καθώς η ένταση των τραγουδιών δεν την ικανοποιεί. «’Ηρθαμε από χθες να τα ετοιμάσουμε, αλλά δεν τα καταφέραμε» σχολιάζει. Ρωτά αν την ακούμε όλοι, ωστόσο όταν απομακρύνεται από το κέντρο, η φωνή της από τους ακριανούς χάνεται και αναγκάζεται να φωνάζει ή να κινείται κυρίως στο κέντρο, «παραβιάζοντας» τη σκηνοθεσία… Κάποια στιγμή τα φώτα στην πλευρά που βρίσκεται δεν ανταποκρίνονται, κάτι που επίσης σχολιάζει αρνητικά… Τα προβλήματα με τον ηχολήπτη εντείνονται, καθώς πέρα από τη χαμηλή ένταση, κάποιες φορές ξεχνάει να πατήσει τη μουσική στο κατάλληλο σημείο ή να χαμηλώσει την ένταση στον λόγο, αναγκάζοντας τη Βαγενά να του κάνει συνεχώς νοήματα, μέχρι που του φωνάζει εν μέσω παράστασης θυμωμένη «έλεος πια!»…
Όταν στις 11 τα φώτα σβήνουν και οι θεατές χειροκροτούν νομίζοντας ότι πρόκειται για φινάλε, η Βαγενά εκνευρισμένη φωνάζει 2-3 φορές στους φωτιστές «ανάψτε τα φώτα ρε παιδιά, διάλειμμα κάνουμε!»… Όπου αποχωρώντας στα παρασκήνια, καλεί έντονα και οργισμένα τον ηχολήπτη να την ακολουθήσει (εις επήκοο των πλαϊνών θεατών) κι όταν αυτός βγαίνει, τρέχοντας πάνω κάτω σε ηχεία και κονσόλες, είναι κατακόκκινος… Και κάποια στιγμή, στο δεύτερο μέρος, ήρθε και το… κερασάκι! Παθαίνει στιγμιαία blackout, μπλοκάρει και ξεχνά τα λόγιαν- μέσα στον χείμαρρο που είχε να αποστηθίσει… Απευθύνεται στον (μοιραίο) ηχολήπτη και του ζητά να της βρει τα λόγια στο κείμενο, αυτός δεν τα βρίσκει, η ίδια κάνει παύση και πηγαίνει κοντά του, νέος εκνευρισμός κι αμηχανία στο κοινό, ψάχνει το κείμενο κι επανέρχεται! Ενώ στο μεταξύ ο συγχρονισμός με τα τραγούδια και ηχητικά εφέ, η ροή τους, η ποιότητα του ήχου και των φώτων εξακολουθούν να έχουν μεγάλο πρόβλημα, με στιγμές τραγελαφικές… που ούτε σε σχολική παράσταση!
– Υπήρχαν φορές που πραγματικά δεν πιστεύαμε αυτά που ζούσαμε και μέναμε με το στόμα ανοιχτό, βλέποντας την ηθοποιό τη μια στιγμή να βγαίνει από τον ρόλο σχολιάζοντας θυμωμένη και την ΙΔΙΑ στιγμή να επανέρχεται ΑΚΡΙΒΩΣ εκεί που τον άφησε, σαν να μη μεσολάβησε το παραμικρό, σαν να πατούσε μαγικό κουμπί! Αξιοθαύμαστο ως υποκριτικό επίτευγμα, ωστόσο απαράδεκτο ως συμπεριφορά, γιατί αρκετές φορές νιώσαμε άβολα βλέποντας να χάνει τον έλεγχο απέναντι σε συνεργάτες και εισπράττοντας ένα αφύσικο άγχος που διοχέτευσε στην πλατεία. Δεν είναι δυνατόν ο αυθορμητισμός να καπελώνει σε τέτοιο βαθμό τον επαγγελματισμό! Και ήταν λυπηρό, γιατί υπό παρόμοιες συνθήκες, ΜΟΝΟ η σπουδαία ερμηνεία και η αυθεντικότητα του κειμένου κατάφεραν να διασωθούν- βαριά πληγωμένες, ενώ η σκηνοθεσία της ίδιας κατέληξε μια… ατυχής πρόβα. «Τεμαχισμένη», χωρίς ροή και συντονισμό, με χάσματα και διακοπές, παρότι φαινόταν μια προσπάθεια αξιόλογη για μονόλογο, εμπλουτισμένη με σωστές επιλογές τραγουδιών, κάποια εύστοχα ευρήματα, δημιουργία πειστικής ατμόσφαιρας, αξιοποίηση της κίνησης στο χώρο, που δυστυχώς όλα χάθηκαν μέσα στο άγχος και την περίσσεια αρνητική ενέργεια…
– Όπως επίσης προαναφέραμε, εντοπίσαμε στη διασκευή του κειμένου «φλυαρία», να αναλώνεται σε λεπτομέρειες και επουσιώδεις περιγραφές, που όταν παρουσιάζονται με μορφή μονολόγου, όσο εξαίρετη κι αν είναι η ερμηνεία, η διάρκεια των 2,5 ωρών και κάτι κουράζει και επιπλέον αποδυναμώνει την ουσία που διασπάται σε πολλά και μικρά. Ενώ αντίθετα μια γενναία «αφαίρεση» θα πρόσθετε μεγαλύτερη δύναμη και σφιχτή δομή, εστιάζοντας στα πλέον σημαντικά.
Καταλήγοντας (=) ομολογούμε ότι νιώθουμε μεγάλη αμηχανία… Από τη μια, η υπέροχη ερμηνεία της Α. Βαγενά πάνω σε έναν χαρακτήρα που αξίζει να ψάξει κανείς για την σπουδαία αλήθεια του και από την άλλη, όλος αυτός ο ερασιτεχνισμός, που πέρα από τεχνικά προβλήματα και ανεξέλεγκτη συμπεριφορά, ο ανύπαρκτος συντονισμός απέδειξε τραγική έλλειψη σωστής προετοιμασίας και προβών, με αποτέλεσμα να αδικηθεί ανεπίτρεπτα μια προσπάθεια, καθ’όλα αξιόλογη. Κάτι που μόνο λύπη προκαλεί για μια καταξιωμένη καλλιτέχνιδα και την έλλειψη σεβασμού της ίδιας απέναντι στη δουλειά της και το κοινό, παρά τις απολογητικές «συγγνώμες»…
.
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ:
5,5 στα 10
.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ + ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ: ΕΔΩ
Φωτογραφικό υλικό
