Καινοτόμα ή ανοίκεια η παράσταση «Ιδομενέας» του Ρόλαντ Σίμελπφενιχ;
…είδαμε στην Πειραιώς και σχολιάζουμε…
Βρεθήκαμε στο Φεστιβάλ Αθηνών για την πανελλήνια πρώτη της παράστασης Ιδομενέας(2008)του συγχρόνου γερμανού δραματουργού Ρόλαντ Σίμελπφενιχ. Στα σκηνοθετικά ηνία η Κατερίνα Ευαγγελάτου ενώ στις βασικές ερμηνείες της παράστασης βρίσκονται οι Λευτέρης Βενιάδης, Παντελής Δεντάκης, Κλήμης Εμπέογλου, Ακύλλας Καραζήσης, Σοφία Κόκκαλη, Ηρώ Μπέζου, Αμαλία Νίνου, Γιάννης Νταλιάνης, Αλεξάνδρα Παντελάκη. Κοντά τους συμμετέχει ένα πλήθος 100 ατόμων.
«Καθένας θέλει να ζήσει. Καθένας μας κρέμεται απ’ αυτό. Τι είναι κανείς έτοιμος να θυσιάσει ώστε να επιβιώσει; Μπορεί κανείς να κάνει παζάρια με τον Θάνατο; Και όταν το κάνει, πόσο υψηλό είναι το τίμημα;» Η υπόθεση του έργου «εκκινεί από τον μύθο του Ιδομενέα, του βασιλιά της Κρήτης, ο οποίος επιστρέφοντας από τον Τρωικό πόλεμο πέφτει σε μια τρομερή θύελλα. Μπροστά στον φόβο του θανάτου ορκίζεται στους θεούς να θυσιάσει το πρώτο ζωντανό πλάσμα που θα συναντήσει αν καταφέρει και φτάσει στην ακτή της πατρίδας. Μόνο που ο πρώτος που συναντά είναι ο ίδιος του ο γιος.
Ο πολυβραβευμένος γερμανός συγγραφέας παίζει με την ιστορία και τις διαφορετικές τροπές που θα μπορούσε να έχει πάρει. Πλάθει μικρά επεισόδια με στέρεη μετά-δραματική βάση, σκάβει, ανασυνθέτει τον μύθο, αρχίζει, σταματά και ξαναρχίζει κατασκευάζοντας ένα επικό ποίημα, μία συμφωνία για ένα σύνολο ανθρώπων. Τι συνέβη πραγματικά αλλά και τι θα μπορούσε να είχε συμβεί. Μοίρα, αγάπη, ο φόβος του θανάτου. Μία γλωσσική συμφωνία στο προσωπικό ύφος που καθιέρωσε τον συγγραφέα ως έναν από τους σημαντικότερους της εποχής μας» [δελτίο τύπου].
Κάθε ένας θέλει να ζήσει …και ταυτοχρόνως θεατρικά να αναπαρασταθεί/ καθρεπτισθεί (τουλάχιστον για τους θεατρόφιλους- ως ο «ιερός» θεατής) και φέτος το Φεστιβάλ Αθηνών πρωτοπορεί δίνοντας την ευκαιρία στους ταλαντούχους και νέους σκηνοθέτες της χώρας μας, να αναμετρηθούν με σύγχρονα έργα και μεγάλους σκηνικά χώρους [από την Επίδαυρο μέχρι τις αχανείς αποθήκες της Πειραιώς] απευθυνόμενοι σε όλους μας και σε ότι ακόμα ως ανασύσταση μας αφορά. Σε τούτα τα εγχειρήματα που μοναχά ως θετικά χαρακτηρίζονται, γενικά σκεπτόμενοι, ο κίνδυνος είναι μεγάλος καθώς η avantgarde απαιτεί ένα συνονθύλευμα πραγμάτων και φυσικά τον κυρίαρχο όλων, το σωστό χρόνο ή αν θέλετε εκείνη τη στιγμή που τα πάντα προχωρούν ένα ακόμα εκατοστό! (ναι για εκατοστά μιλάμε αναφορικά με την ανθρώπινη εμπειρία και δράση).
Κάθε ένας θέλει να ζήσει και η Κατερίνα Ευαγγελάτου λίγο μετά τη σκηνοθεσία της στο Kρατικό Θεάτρο του Άουγκσμπουργκ και το Διεθνές Φεστιβάλ Μπρεχτ (Καλός Άνθρωπος του Σετσουάν ), καταπιάνεται για δεύτερη φορά με έργο του Σίμελπφενιχ (Εθνικό θέατρο, ο Χρυσός Δράκος, 2010).
Η σκηνοθεσία της σε τούτη την αμετροεπή θάλασσα λέξεων και σκέψεων του Γερμανού συγγραφέα, υπήρξε ασφυκτική, δεμένη και όσον το δυνατόν λιτή, με άπειρα σκηνοθετικά ευρήματα και σκηνοθετικούς “στριφογυρισμούς” που “ανάγκαζαν” το έργο ουσιαστικά να αναπαρασταθεί. Και τι δε χρησιμοποιήθηκε δραματουργικά/σκηνοθετικά για τις ανάγκες της δράσης και την μεταφορά του κειμένου επί σκηνής.
Από τη στατικότητα μέχρι την κίνηση, όλο το φάσμα των φωνών και συνοδών δεύτερων φωνών, συλλειτουργοί ηθοποιοί, ενίσχυση των ρόλων με δεύτερο εαυτό, ήχοι φυσικοί και εντελώς τεχνητοί, θίασος από εκατό βοηθούς και άλλα αμέτρητα… για να εμφανιστούν τα άπειρα βασικά ανθρώπινα: η αιμομιξία, η πατροκτονία, οι ερωτικές φαντασιώσεις, η μητροκτονία, η δεισιδαιμονία στη διαμάχη με τη λογική, η τερατογονίες, η σπερματολαγνεία και τόσα όσα αδυνατούμε να ακολουθήσουμε… εξαιτίας και μέσω της υποθέσεως της επανασύνδεσης του Βασιλιά Ιδομενέα με τη γυναίκα του Μήδα.
Συνολικά η Κ. Ευαγγελάτου λειτούργησε ως άξιος «καπετάνιος» στην φιλοδοξία του Σίμελπφενιχ που επιχειρεί να αποτυπώσει τα ανθρώπινα πάθη στριμωχτά σε ένα ακόμα μύθο με μια και μόνη αφορμή, την επιθυμία για λίγη ακόμα ζωή, με οποιαδήποτε θυσία, αλλά ως προς τη θεατρική αναπαράσταση και τα δύο, κείμενο και σκηνοθεσία, έμοιαζαν ως άλλα «κύμβαλα αλαλάζοντα» με χαρακτηριστική την απουσία συναισθήματος. Αν αυτός ήταν ο σκοπός το ζευγάρωμα των δύο επετεύχθη με χαρακτηριστικό που αυτοστιγμεί μας έρχεται στο νου, τα λόγια της Μήδας : «Το τίμημα της ευτυχίας είναι ο θάνατος των παιδιών. Το γιο σου θυσίασε, θα σου κάνω άλλο. Γάμησέ με». Και τούτη η ωμότητα μπορεί να φαντάζει ανοίκεια σε καιρούς ειρήνης όχι όμως στον πόλεμο των ενστίκτων για λίγη ακόμα ζωή ή για μια οποιαδήποτε άλλη εκδοχή αυτού που ζούμε ή επιθυμούμε.
Στα συν[+] της παράστασης
Το σύνολο των ηθοποιών με ξεχωριστή την παρουσία του Ακύλλα Καραζήση
Το “ευφάνταστο” αμμώδες σκηνικό της Εύας Μανιδάκη
Ο ηχητικός σχεδιασμός του Κώστα Μιχόπολου
Η μετάφραση της Έφης Ρευματά
Στα μείον [-] της παράστασης
Η μεγάλη διάρκεια
Οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη
Τα κουστούμια της Ιωάννας Κουρμπέλα
Η μουσική επιμέλεια του Λευτέρη Βενιάδη
Εν κατακλείδι[-] η παράσταση «Ιδομενέας» είναι για τις άπειρες εκδοχές που φέρνει η επιθυμία για λίγη ακόμα ζωή και για την όποια χαρά να υπάρχει και να αναπαρίσταται το ανοίκειο στο Φεστιβάλ Αθηνών.
Βαθμολογία
7 στα 10
Η ταυτότητα της παράστασης
Μετάφραση: Έφη Ρευματά
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Κουρμπέλα
Μουσική: Λευτέρης Βενιάδης
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Ηχητικός Σχεδιασμός: Κώστας Μιχόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Έφη Ρευματά
Βοηθός σκηνογράφου: Δάφνη Αηδόνη
Εκτέλεση παραγωγής: Highway Productions – Γιώργος Λυκιαρδόπουλος
Οργάνωση παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα
Παίζουν οι ηθοποιοί (με αλφαβητική σειρά)
Λευτέρης Βενιάδης, Παντελής Δεντάκης, Κλήμης Εμπέογλου, Ακύλλας Καραζήσης, Σοφία Κόκκαλη, Ηρώ Μπέζου, Αμαλία Νίνου, Γιάννης Νταλιάνης, Αλεξάνδρα Παντελάκη.
Συμμετέχει πλήθος 100 ατόμων
photo by Michalis Kloukinas
Φωτογραφικό υλικό
