«Η περιέργεια σκότωσε τον Ευριπίδη»… σηκώνει μεγάλη κουβέντα! Eίδαμε την παράσταση στο θέατρο Φαργκάνη και σχολιάζουμε…
Μια ανάσα πριν τη λήξη των παραστάσεων, επισκεφθήκαμε το θέατρο Φαργκάνη για την παράσταση «Η περιέργεια σκότωσε τον Ευριπίδη» από την ομάδα «Εντός Εκτός κι επί τα Αυτά», που επιμελήθηκε σχεδόν τα πάντα: κείμενα- πέρα από τα πρωτότυπα του αρχαίου τραγωδού, σκηνοθεσία, μουσική, σκηνικά, κοστούμια… με ένα πνεύμα προφανώς ομαδικό. Ομολογούμε ότι διαβάζοντας το χιουμοριστικό/ ανατρεπτικό σημείωμα που χαρακτηρίζει την παράσταση ως «μουσικοθεατρική αυτοσχέδια κωμωδία, βασισμένη σε αληθινά γεγονότα» και στην οποία «εκείνα που ήταν να γίνουν δεν έγιναν ποτέ κι αυτά που γίνονται δεν ήταν να γίνουν»… βασικό κίνητρο ΚΑΙ ημών των θεατών ήταν… η περιέργεια! Που συνήθως «σκοτώνει τη γάτα», αλλά εν προκειμένω τον Ευριπίδη, σε έναν τίτλο όντως έξυπνο, καθώς μπορείς να τον εκλάβεις και ως «κυριολεκτικό», απενοχοποιώντας τους «δράστες» στο όνομα του χιούμορ. ΠΟΣΟ «έτσι» είναι όμως; Ας τα δούμε με τη σειρά…
Το γεγονός ότι μας υποδέχτηκαν στη σκηνή πριν την έναρξη, οι δύο ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΙ μουσικοί, Τρύφων Μπάιτσης και Βαγγέλης Κόντος, παίζοντας κιθάρες και τραγουδώντας, ήταν μια πολύ ευχάριστη έκπληξη που ομόρφυνε την αναμονή μέχρι να ακουστεί ένα τηλέφωνημα από την… Παραμάουντ. Που ζητούσε εν ολίγοις από τη θεατρική ομάδα μια πρωτότυπη παράσταση βασισμένη σε κείμενα του Ευριπίδη για παγκόσμια περιοδεία. Και η ομάδα ανέλαβε δράση, διαλέγοντας κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα από έργα του μεγάλου τραγωδού (Μήδεια, Ορέστης, Ηλέκτρα, Ρήσος, Ιφιγένεια εν Ταύροις, Ίωνας, Ανδρομάχη, Ιφιγένεια εν Αυλίδι, Τρωάδες, Ελένη, Φοίνισσες) και αφού ερμήνευε τα αυθεντικά κείμενα, στη συνέχεια τα έδινε με ανατρεπτικές εκδοχές στο πνεύμα της παρωδίας και με επίκαιρο έως ακραίο χιούμορ. Μεταλλάσσοντας τους Ευριπίδειους ήρωες σε φιγούρες της καθημερινότητας ή επικαιρότητας, συχνά στα όρια της καρικατούρας. Με ζωντανή μουσική υπόκρουση και εμβόλιμα, «σχολιαστικά» τραγούδια ερμηνευμένα από τους ηθοποιούς, οι οποίοι παρουσίαζαν στη σκηνή τις πρόβες του θιάσου, τις μεταξύ τους σχέσεις, τα παρασκήνια, τους προβληματισμούς για το ανέβασμα, ενώ περίμεναν τον… σκηνοθέτη που ουδέποτε εμφανίστηκε και τη θέση του ανέλαβε ο «βοηθός».
Πριν περάσουμε στη βασική μας ένσταση, αυτή που σηκώνει μεγάλη κουβέντα, ας σταθούμε στις σημαντικές αρετές (+) της παράστασης:
– Όπου είδαμε ένα σύνολο καλοστημένο με μια ισορροπημένη «ομαδική» σκηνοθεσία και σωστό ρυθμό. Οι πολλές εναλλαγές σκηνών και τα γρήγορα περάσματα από το κλασικό κείμενο στο χιουμοριστικό της παρωδίας με απρόβλεπτα στιγμιότυπα, κρατούσε αναμφίβολα το ενδιαφέρον του θεατή, ενώ τα ενδιάμεσα συνδετικά κομμάτια υπήρξαν σύντομα, εύστοχα, στη σωστή δοσολογία, χωρίς χάσματα. Και βέβαια η έξυπνη ιδέα του «θεάτρου μέσα στο θέατρο», να παρουσιάζεις πάνω στη σκηνή τα «πίσω από αυτήν», παραμένει ένα εύρημα ιδανικό για θεατρική αξιοποίηση, όπως έγινε εν προκειμένω.
– Δυνατό σημείο της παράστασης ήταν οι ερμηνείες των 4 ηθοποιών: Κέλυ Γιακουμάκη, Ειρήνη Μορφιάδου, Στράτος Ανούδης, Τριαντάφυλλος Δελής. Ισοδύναμοι όλοι τους στη σκηνή, εξίσου ταλαντούχοι, κλήθηκαν να ερμηνεύσουν άπειρους και διαφορετικούς ρόλους, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι ερμηνεύουν κωμικές καρικατούρες ηρώων και όχι τους αυθεντικούς των τραγωδιών. Και το έκαναν επιτυχημένα, με σωστή κινησιολογία και έκφραση, με αμεσότητα και χιούμορ, καταφεύγοντας βέβαια στην υπερβολή, ως βασικό στοιχείο της συγκεκριμένης κωμωδίας. Αξιοσημείωτες επίσης οι φωνητικές τους δυνατότητες στην ερμηνεία των τραγουδιών, με καλοδουλεμένες φωνές.
– Εξαιρετική ιδέα η ζωντανή μουσική με παρόντες σε όλη τη διάρκεια τους δυο αξιόλογους μουσικούς που «σχολίαζαν» τα δρώμενα με κιθάρα- μπουζούκι και με εύστοχες μουσικές επιλογές, περισσότερο στο κομμάτι της υπόκρουσης ως μουσικό χαλί, παρά στα τραγούδια. Τα οποία θα μπορούσαν να περιοριστούν σε ένα κουπλέ-ρεφρέν και όχι σε εκτέλεση ολόκληρου του τραγουδιού, για να αποφευχθεί η έστω στιγμιαία χαλάρωση του ρυθμού.
– Το σκηνικό θα το χαρακτηρίζαμε ευπρόσωπο και μόνο για το λόγο ότι επιτέλους αποφύγαμε το τρίπτυχο: «τραπέζι – καρέκλες- κούτες»! Με στοιχεία αρχαϊκά (κίονες, ακροκέραμα, πέπλα κλπ.) αλλά και σύγχρονα, σε ένα επί τούτου «κιτς κράμα» που εξυπηρέτησε το πνεύμα της παράστασης, όπως και τα αντίστοιχα κοστούμια. Αξίζουν ιδιαίτερα εύσημα στους φωτισμούς που λειτούργησαν εύστοχα ως σημαντικό κομμάτι της σκηνοθεσίας και πέραν της ατμόσφαιρας, σηματοδοτούσαν με τις αλλαγές τους το διαρκές «μπες- βγες» στην εκάστοτε δράση.
–
Η σοβαρή μας ένσταση (-), αυτή που μας προβλημάτισε έντονα και καθόλου για λόγους συντηρητισμού, αφορά στο εξής:
– Θεωρούμε (έστω κι αν πρόκειται για υποκειμενική θεώρηση), ότι το να παίρνεις κλασικά κείμενα αρχαίων τραγωδιών με την αξεπέραστη ποιητικότητα του λόγου, τους διαχρονικούς, βαθείς συμβολισμούς, τους τραγικούς ήρωες … και να τα κάνεις χιουμοριστικές παρωδίες/ καρικατούρες, είναι τουλάχιστον προσβλητικό. Προσωπικά αναρωτιέμαι πώς θα φαινόταν κάτι αντίστοιχο με κείμενα π.χ. του Καζαντζάκη, του Παπαδιαμάντη, του Όσκαρ Ουάιλτ, του Πίντερ, του Τσέχωφ, του Ντοστογιέφσκυ… Είναι αλήθεια ότι η συγκεκριμένη ομάδα το τόλμησε επίσης με κείμενα του Σαίξπηρ. Είναι επίσης αλήθεια ότι τα ελληνικά αρχαία κείμενα έχουν δεχθεί, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλα, από κακοποίηση μέχρι ασέλγεια, πάντα στα πλαίσια λογής «πειραματισμών». Δεν νομίζετε όμως αγαπητοί συντελεστές ότι θα έπρεπε να υπάρχουν κάποιες «κόκκινες γραμμές»; Αυτές που υπαγορεύει ΟΧΙ ο συντηρητισμός απέναντι σε καινοτομίες, αλλά η ουσιαστική παιδεία, η βαθιά κουλτούρα, η αισθητική του καλλιτέχνη.
Το να παρουσιάζεις την Ελένη να κάνει τηλεφωνικό σεξ σε ροζ γραμμές, τον Ορέστη να εμφανίζεται ως Μίλβα (;) τραγουδώντας, τις Τρωάδες ως τραβεστί, τον Ίωνα ως «έχεις πακέτο» κλπ. και γενικά να αποδομείς κραυγαλέα ήρωες ή καταστάσεις συμβολικές αξιών, σίγουρα έχεις εξασφαλισμένο γέλιο, ακόμη κι αν λείπουν τα υπόλοιπα της παράστασης. Είναι το εύκολο γέλιο- χάχανο που προκαλεί το γαργαλητό ως αντανακλαστικό, χωρίς την ευλογημένη ψυχική ευφορία. Και την επόμενη στιγμή θα νιώσεις κάτι να «κλωτσάει» μέσα σου, την αισθητική σου να πληγώνεται από την ασέβεια… με άλλοθι το χιούμορ ή τον πειραματισμό. Τη στιγμή που η δεδομένη φαντασία και το ταλέντο θα μπορούσαν να επενδυθούν πιο παραγωγικά και όχι πατώντας σε εύκολες και προκλητικές συνταγές «αποδόμησης».
Καταλήγοντας (=) θα πούμε ότι πρόκειται σίγουρα για μια καλοστημένη παράσταση που βλέπεται ευχάριστα και προσφέρει γέλιο, αλλά ταυτόχρονα προκαλεί σε μερίδα θεατών αρνητικούς προβληματισμούς, άξιους σοβαρής συζήτησης. Έστω κι αν η ίδια η ομάδα με χιούμορ και εντιμότητα παραδέχεται (έμμεσα μέσω της «περιέργειας») ότι… «σκότωσε» τον Ευριπίδη! Αθώα ή ένοχη;
Βαθμολογία:
5,5 στα 10
.
-Πληροφορίες για την παράσταση εδώ
Φωτογραφικό υλικό
