Η Φιλιώ και η Κατερίνα στο «Ξενοδοχείο των Συναισθημάτων» | Νέλη Βυζαντιάδου

Γράφει η Νέλη Βυζαντιάδου για την Κουλτουρόσουπα

H ανανεωμένη στήλη για το παιδικό θέατρο “Η Φιλιώ και η Κατερίνα πάνε θέατρο”  κάθε Παρασκευή.

Ήμουν πολύ χαρούμενη που θα επισκεπτόμουν μαζί με τις δυο φίλες μου, τη Φιλιώ και την Κατερίνα, ένα νέο χώρο στην πόλη μας, το Θέατρο Τεχνών. Νέο ξεκίνημα για αυτούς, πρεμιέρα με ένα τρυφερό έργο που μας προσκαλούσε όλους να έρθουμε σε επαφή με τα συναισθήματα μέσα μας.

Λίγο προτού σβήσουν τα φώτα και αρχίσει η παράσταση, η φωνή που ακούγεται από τα ηχεία μας ζητά να απενεργοποιήσουμε τα κινητά μας και να ενεργοποιήσουμε τη φαντασία μας για να παρακολουθήσουμε αυτό που ακολουθεί. Τι όμορφη προτροπή, σκέφτομαι. Εκείνη τη στιγμή θυμάμαι τα λόγια των ιδρυτών και ιδιοκτητών του Θεάτρου Τεχνών, Βασίλη Αραμπατζή και Χριστόφορου Χριστοφορίδη: ‘Το θέατρο για παιδιά πρέπει να είναι προσεγμένο καθώς αποτελεί βασικό εκπαιδευτικό εργαλείο και συμμετέχει στη διαμόρφωση του μετέπειτα ενήλικα. Η ιδανική παιδική παράσταση οφείλει να είναι φυσικά ο πιο ζωντανός τρόπος ψυχαγωγίας αλλά όχι μόνο. Προσφέρει στο παιδί ένα ταξίδι που συνδυάζει φαντασία, χιούμορ και ουσιαστικό περιεχόμενο. Σέβεται τη νοημοσύνη του παιδιού και γι’ αυτό του απευθύνεται με τις λέξεις και τους όρους που χρησιμοποιούν οι ενήλικες. Ένα παιδί είναι πραγματικά ικανό να τα καταλάβει όλα και να τα αισθανθεί όλα. Προσφέρει εικόνες και ήχους που εμπνέουν. Δεν είναι στόχος η διδαχή. Απλώς ανοίγει παράθυρα σκέψης και αφήνει το παιδί να ανακαλύψει μόνο του νοήματα μέσα από το παιχνίδι και τη μαγεία της σκηνής’.

Σε αυτό λοιπόν το ξεκίνημα του νέου χώρου, επιλέχθηκε ένα έργο που, όπως μου είπαν οι δυο φίλες μου, ήταν ήδη γνωστό και είχαν ακούσει για αυτό από τη δασκάλα τους. Με ποιο σκεπτικό άραγε επιλέχθηκε το συγκεκριμένο έργο για να εγκαινιαστεί η νέα σεζόν του Θεάτρου Τεχνών; Ο κύριος Βασίλης Αραμπατζής λέει πως επέλεξαν το ‘Ξενοδοχείο των συναισθημάτων’ θεωρώντας πως η διαχείριση των συναισθημάτων είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα στις μικρές ηλικίες. Γνωρίζουν επίσης ότι είναι και ένα παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο προφανώς είναι ένα από τα κριτήρια μιας επιτυχημένης παράστασης. Τους άρεσε πάρα πολύ το κόνσεπτ, η σχεδίαση και ο χώρος που αφήνει ώστε να δημιουργηθεί κάτι τόσο ονειρικό και θεατρικό.

Ας πάμε όμως για λίγο στην υπόθεση του έργου. Ένα έργο που ανέλαβε να μας ταξιδέψει στο χώρο των συναισθημάτων με ιδιαιτέρως ευφάνταστο τρόπο. Οδηγός μας στο ταξίδι αυτό ήταν ο Λουκάς, ένας μικρός ταξιδιώτης που βρέθηκε στο ξενοδοχείο των συναισθημάτων και αποφάσισε να γνωρίσει τα συναισθήματά του με στόχο να βρει τη Χαρά. Ο Λουκάς δεν υπήρχε, σύμφωνα με τον κύριο Αραμπατζή, στο κείμενο της συγγραφέως. Τον πρόσθεσαν για να δημιουργήσουν την ταύτιση με τα παιδιά. Ήξεραν πως θα ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία εάν ένα παιδί έβλεπε τον εαυτό του ως επισκέπτη στο δικό του ξενοδοχείο. Η δική τους εμπειρία με το Λουκά και το ταξίδι του είναι ακριβώς αυτή στην ιστορία. Αντιμετωπίζουν συνεχώς αυτά τα συναισθήματα και τα αντιμετωπίζουν ως επισκέπτες. Έρχονται και φεύγουν. Δεν ζουν μέσα μας. Κάνουν απλώς τσεκ ιν και τσεκ άουτ. Και είναι σημαντικό, συνεχίζει, να δούμε πίσω από τη μάσκα τους. Να μην είναι άγνωστοι οι επισκέπτες αυτοί. Να τους φιλοξενούμε και να έρθουν μαζί μας.

Ο Λουκάς κουβαλούσε μαζί του μια βαλίτσα. Η βαλίτσα αυτή παρέπεμπε με πολύ έξυπνο τρόπο στις συναισθηματικές αποσκευές που κουβαλάμε όλοι μας στη ζωή μας και οι οποίες περιλαμβάνουν όλα όσα ζούμε από τις πρώτες μέρες έως και το τέλος. Για πολλούς οι συναισθηματικές αποσκευές εμπεριέχουν μεταβλητές που προϋπάρχουν της γέννησής μας αλλά φαίνεται να επηρεάζουν σημαντικά την πορεία μας. Οι αποσκευές αυτές μας συντροφεύουν και μας παρέχουν μια αίσθηση ασφάλειας καθώς με τη βοήθειά τους μαθαίνουμε να ορίζουμε τον εαυτό μας, να εξηγούμε τις επιλογές μας και να ανατρέχουμε, όποτε το χρειαζόμαστε, σε παρελθούσες εμπειρίες προκειμένου να απαντήσουμε σε ερωτήματα στο εδώ και τώρα της ζωής μας. Παρά το γεγονός ότι οι συναισθηματικές αποσκευές είναι δικές μας, δεν είμαστε πάντα σίγουροι ότι τις χρειαζόμαστε στο ταξίδι της ζωής μας και κάποιες φορές επιχειρούμε να ξεφορτωθούμε οτιδήποτε θεωρούμε παραπανίσιο και να βάλουμε στη θέση του κάτι καινούργιο, που είναι πιο κοντά στις ανάγκες μας.

Η Λίντια Μπράνκοβιτς, συγγραφέας του βιβλίου ‘Το ξενοδοχείο των συναισθημάτων’, εξηγεί πως στο ξενοδοχείο αυτό – το ξενοδοχείο που επισκέπτεται ο Λουκάς – υπάρχει ο κατάλληλος χώρος για κάθε συναίσθημα μια που κάποια συναισθήματα είναι πιο ευχάριστα ενώ κάποια άλλα λίγο πιο απαιτητικά. Από τις πρώτες κιόλας σκηνές του έργου έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τρία βασικά συναισθήματα, το Θυμό, τη Λύπη και το Φόβο. Κάθε ένα από τα τρία αυτά συναισθήματα έχει να μοιραστεί τη δική του ιστορία και σε κάθε αφήγηση ξεχωρίζουμε στιγμές με τις οποίες μπορούμε, μικροί και μεγάλοι, να ταυτιστούμε. Ρωτώ τις δυο μικρές μου φίλες τι φοβούνται και χωρίς άλλη σκέψη μου απαντούν ‘τις κατσαρίδες, τα σκουλήκια και τις αράχνες’ για να συμπληρώσει αμέσως μετά η μία από τις δύο ‘φοβάμαι μην ξεχάσω τα λόγια στη γιορτή του σχολείου’. Έτσι είναι οι φόβοι στην παιδική μας ηλικία. Έτσι παραμένουν και όταν μεγαλώνουμε. Θα τα καταφέρουμε άραγε; Αυτό αναρωτιέται και ο Λουκάς καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα που δίνει με τα συναισθήματα μέσα του.

Καθώς διαδέχονται η μία σκηνή την άλλη, γνωρίζουμε ολοένα και περισσότερο το Θυμό, τη Λύπη και το Φόβο αλλά συναντάμε και την Ελπίδα, που έρχεται να μας θυμίσει ότι υπάρχει το φως. Και το χρειαζόμαστε το φως για να μη χάσουμε την ικανότητα να νοηματοδοτούμε τη ζωή μας σε όποια ηλικία κι αν βρισκόμαστε. ‘Φωνάζει πολύ’ μου ψιθυρίζει η Φιλιώ για το Θυμό και έχει απόλυτο δίκιο. Φωνάζει πράγματι ο Θυμός γιατί μόνο έτσι θα ακουστεί. Αυτό λέει τουλάχιστον. Φωνάζει γιατί δεν του αρέσει καθόλου να του ανακατεύουν τα πράγματα. Φωνάζει γιατί είναι μεγάλος και δεν θέλει να στριμώχνεται σε ένα μικρό δωμάτιο. Φωνάζει γιατί μόνο αυτό ξέρει να κάνει. Είναι όμως σημαντικός ο θυμός. Σε αυτόν οφείλουμε τη δύναμη που παίρνουμε για να βάλουμε όρια και να δείξουμε στους άλλους τι δεν μας αρέσει. Από την άλλη η Λύπη, σύμφωνα με τη συγγραφέα, μιλά πάντα ψιθυριστά κι αν δεν ακούσουμε προσεκτικά αυτό που λέει, θα μείνει στο ξενοδοχείο των συναισθημάτων μέχρι να την ακούσουμε. Κι έχουμε και το Φόβο. Αυτός φοβάται τα πάντα. Φοβάται μέχρι και τη σκιά του. Κι αυτή είχε φωνή επί σκηνής. Η σκιά, που δεν είναι άλλη από τη φωνή μέσα μας που μας κάνει να αμφισβητούμε αυτά που έχουμε πετύχει και που υποβαθμίζει την αξία μας.

Πολλά, δυνατά και πλούσια νοήματα για μικρούς και μεγάλους θεατές. Αναρωτιέμαι αν αντιλαμβάνονται οι συνοδοί των παιδιών όλα όσα λέγονται και όλα όσα γίνονται μέσα σε αυτήν την αίθουσα. Αν και η αρχική προτροπή ήταν να ενεργοποιήσουμε τη φαντασία μας και να παρακολουθήσουμε με όλες μας τις αισθήσεις όσα θα γίνουν επί σκηνής, διαπιστώνω πως αυτό δεν συμβαίνει με όλους. Πολλοί γονείς,  υποστηρίζουν ο Βασίλης Αραμπατζής και ο Χριστόφορος Χριστοφορίδης, αντιμετωπίζουν μια παράσταση ως μια δραστηριότητα που πρέπει να ελέγχουν αν είναι κατάλληλη για το παιδί αντί να την απολαύσουν μαζί του. Μια καλή παιδική παράσταση, συνεχίζουν, έχει σχεδιαστεί ακριβώς για να είναι μια ψυχαγωγία για όλη την οικογένεια. Το θέατρο θέλει χαλάρωση, σιωπή και εμπιστοσύνη για να πιστέψουμε το παραμύθι που εκτυλίσσεται μπροστά μας. Επομένως μας παρακινούν να αφήσουμε το παιδί να ζήσει τη στιγμή και να γίνουμε κι εμείς διαθέσιμοι θεατές μαζί του. Έτσι θα μας μιμηθεί και όλα τα υπόλοιπα θα γίνουν χωρίς δυσκολία.

Από τις σκηνές που ξεχωρίζω είναι η σκηνή με τον πρωταγωνιστή να ανεβαίνει στη σκάλα και να αφήνεται στα συναισθήματα αποδεικνύοντας πως μπορεί να τα εμπιστευθεί. Τι όμορφη εικόνα! Συμπυκνώνει τόσα πολλά και δυνατά νοήματα. Να μπορούμε να εμπιστευόμαστε τους άλλους αλλά και τα ίδια μας τα συναισθήματα. Να μπορούμε να αφεθούμε στο να τα βιώσουμε αντί να τα θάψουμε ή να τα αγνοήσουμε. Να μπορούμε να πιστέψουμε ότι μόνο αυτά θα μας βοηθήσουν να φτάσουμε πιο κοντά στους στόχους μας. Κι έτσι όπως ο Λουκάς παραμέρισε το φόβο του και εμπιστεύθηκε όλα αυτά που ένιωθε, έτσι κι εμείς ενθαρρυνόμαστε να κάνουμε το ίδιο. Δεν υπάρχει τίποτα πιο πολύτιμο από το να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να νιώθει χωρίς λογοκρισία και να εκφράζει αυτό που νιώθει χωρίς να το φιλτράρει. Μόνο τότε ολοκληρωνόμαστε και ενηλικιωνόμαστε. Και το θέατρο είναι χωρίς αμφιβολία το όχημα που θα μας μεταφέρει σε αυτόν τον προορισμό καθώς, όπως ισχυρίζονται οι ιδιοκτήτες του Θεάτρου Τεχνών, το θέατρο είναι τροφή για την ψυχή και το πνεύμα και αποδεικνύεται ικανό να διαμορφώνει ολοκληρωμένους ανθρώπους που ξέρουν να σκέφτονται και να νιώθουν.

Λίγο πριν βγούμε από το θέατρο, περιμένουμε να μας υπογράψει το βιβλίο η συγγραφέας και μιλάμε με τους οικοδεσπότες οι οποίοι ξεπροβοδίζουν τον κόσμο με ιδιαίτερη χαρά. Οι ίδιοι άλλωστε λένε πως στο τέλος κάθε παράστασης, στέκονται στην πόρτα για να αποχαιρετίσουν τους μικρούς τους φίλους και είναι πάντα βουρκωμένοι για αυτό που μοιράστηκαν μαζί τους για άλλη μια φορά. Η συγγραφέας του βιβλίου ‘Το ξενοδοχείο των συναισθημάτων’ γράφει μεταξύ άλλων: ‘Όταν η Χαρά φύγει από το ξενοδοχείο, μένουν πάντα πίσω μερικές φίλες της όπως η Ικανοποίηση, η Πληρότητα και η Ελπίδα’. Θέλω πολύ να μάθω με ποια συναισθήματα έμειναν μέσα τους ο Βασίλης Αραμπατζής και ο Χριστόφορος Χριστοφορίδηςμε το που ολοκληρώθηκε η πρεμιέρα και βλέποντας την αγάπη με την οποία αγκάλιασε το κοινό αυτόν το νέο χώρο.

Ο κύριος Αραμπατζής μου απαντά χαμογελώντας: ‘Ευγνωμοσύνη και ευτυχία είναι δύο συναισθήματα τα οποία μας περικλείουν για την αγάπη που έδειξε το κοινό. Ικανοποίηση για τη δουλειά μας, που μπορέσαμε να αποδώσουμε αυτό που πιστεύαμε εξαρχής ότι μπορούμε. Η σκηνοθεσία του Χριστόφορου, η μουσική του Κωστή, οι χορογραφίες που επιμελήθηκε η Φιλιώ, οι μάσκες της Νιόβης, τα σκηνικά και τα κοστούμια της Κατερίνας, το κείμενο του Χριστόφορου και του Βασίλη αλλά και η αρχική ιστορία της Λίντια Μπράνκοβιτς ήταν ένα τόσο όμορφο έδαφος για δημιουργία. Φυσικά οι ερμηνείες των αστεριών επί σκηνής ήταν αυτό που το απογείωσε. Χρήστος, Νεκταρία, Σίμος, Βύρων και Κωνσταντίνα! Είμαστε πολύ χαρούμενοι που έγινε πράξη. Μένουμε όμως προσηλωμένοι ώστε αυτό το ταξίδι να συνεχίσει και να ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα. Νιώθουμε την ευθύνη του να αποδώσουμε αυτό το όμορφο έργο σωστά σε όλους και με την απαραίτητη προετοιμασία. Γιατί ξέρουμε πως θα γεμίσουν οι αίθουσες. Θέλουμε όμως όταν αδειάσουν να δούμε τα ίδια χαμόγελα με την πρεμιέρα!’.

Ραντεβού την επόμενη Παρασκευή με ένα καινούργιο άρθρο… η Φιλιώ και η Κατερίνα πάνε θέατρο και τους αρέσει πολύ! 

Πληροφορίες και εισιτήρια για τη παράσταση εδώ