«H επίσκεψη της γηραιάς κυρίας»: Μια μαύρη κωμωδία υψηλής σκηνοθετικής αισθητικής. Είδαμε στο θέατρο Εγνατία και σχολιάζουμε…

    Λίγα Λόγια για το έργο: Οι κάτοικοι του Γκύλλεν ελπίζουν στη γενναιοδωρία της δισεκατομμυριούχου Κλαιρ Ζαχανασσιάν, η οποία επιστρέφει στη χρεοκοπημένη γενέτειρά της πρόθυμη να αναζωογονήσει την πόλη προσφέροντας ένα δισεκατομμύριο – υπό τον όρο να δολοφονηθεί ο Άλφρεντ Ιλ, ο εραστής που την πρόδωσε και την ανάγκασε να οδηγηθεί στην πορνεία. Οι πένητες κάτοικοι δια στόματος της δημάρχου αρνούνται προσωρινά τη μακάβρια συμφωνία. Η Κλαιρ αναμένει σαδιστικά σφίγγοντας τη θηλιά στο λαιμό της πόλης και προσφέροντάς τους ευζωία επί πιστώσει. «Ο κόσμος μ’ έκανε πόρνη, τώρα θα κάνω εγώ τον κόσμο πορνείο. Οικονομική ανάπτυξη για ένα πτώμα!»

    Σε ένα ζοφερό σκηνικό μιας ρημαγμένης πόλης της Γερμανίας όπου η παρακμή της αποτυπώνεται ανάγλυφα, κινούνται οι  σχεδόν ρακένδυτοι κάτοικοι του φανταστικού Γκύλλεν. Σκηνικά (από την Χριστίνα Κωστέα) και κοστούμια (από τους Celebrity Skin) παραδίδουν μαθήματα υψηλής αισθητικής δημιουργώντας σκηνές και χαρακτήρες σαν από ταινία του Τιμ Μπάρτον. Γκοθικ στοιχεία με σκελετούς, δαντέλες και χλωμά προσωπεία με βαμμένα μαύρα μάτια αναδύουν εξ’ ολοκλήρου το  στοιχείο του γκροτέσκο  που πρεσβεύουν τα έργα του Ντύρρενματ.

    Χωρίς να μειώσουμε την αναμφισβήτητη αξία του ερμηνευτικού σκέλους της παράστασης δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε ότι ο μεγάλος πρωταγωνιστής του συγκεκριμένου θεατρικού πονήματος υπήρξε ο σκηνοθέτης του, Αλέξανδρος Κοέν. Ο ίδιος διαμόρφωσε ένα σκοτεινό έργο χωρίς να αφαιρεί διόλου την αίσθηση του χιούμορ από αυτό κατορθώνοντας πολύ εύστοχα να φέρει σε πρώτο πλάνο τον παραλληλισμό των γεγονότων του τότε με το σήμερα. “Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας” γράφηκε πριν από 60 σχεδόν χρόνια και ο συγγραφέας του μέσα σε αυτό το έργο έθιγε την έλλειψη ευθιξίας, ηθικής και ιδανικών της Ευρώπης καθιστώντας μας σαφές την διαχρονικότητα της συγκεκριμένης συγγραφής. Ο Κοέν  λοιπόν, κατάφερε να παρουσιάσει μια αξιοπρόσεχτη σκηνοθετική επιμέλεια αδιαμφισβήτητα σύγχρονη με στοιχεία μετα-μοντερνισμού εισχωρώντας μέσα σε αυτήν  ιδιαίτερα σκηνοθετικά ευρήματα όπως η χρήση μιας κορνίζας στο φόντο του σκηνικού  όπου δημιουργούσε διπλή δράση εναλλάσσοντας  την πλοκή από μπροστά της σκηνής στο πίσω μέρος αυτής όπου εμφανίζονταν η Κλαιρ Ζαχανασσιάν και οι αυλικοί της.

Ένα ακόμα ιδιαίτερα εμπνευσμένο στοιχείο ήταν η χρήση του κίτρινου χρώματος σε διάφορα στοιχεία μέσα στην θεατρική εικόνα συμβολίζοντας το μίσος και τη προδοσία. Τέλος η διαχείριση της πλατείας του θεάτρου ως ανοιχτό δικαστήριο για την αναγγελία της τελικής απόφασης σχετικά με την δολοφονία του Άλφρεντ Ιλ, διαμόρφωσε μια άμεση διαδραστικότητα με τους θεατές μετατρέποντας τους σε μέρος της παράστασης. Η ιδιάζουσα αυτή σκηνοθετική επιμέλεια αξίζει τα εύσημα και προχωράει ένα βήμα μπροστά το μοντέρνο θέατρο με την πρωτότυπη αισθητική της και την καλλιτεχνική της καλλιέργεια.

    Η γηραιά κυρία, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, παρουσίασε  το ρόλο της με εξαιρετική ισορροπία μεταξύ κωμικότητας και δραματικότητας ή ακόμα πιο εύστοχα, αποστασιοποίησης, αφού ο χαρακτήρας της είχε τον απόλυτο έλεγχο κινώντας τα νήματα. Η φωνή και το βλέμμα της αρκετές φορές έπαιρναν την θέση της πρόζας αποτυπώνοντας εύστοχα το συναίσθημα της κάθε σκηνής. Αυτό που μας έλειψε από την επιβλητική Κλαιρ Ζαχανασσιάν ήταν η συγκινησιακή της φόρτιση σε επιμέρους σημεία του έργου, η προβολή αυτού του συναισθήματος μπροστά στο μίσος της ή και στον αέναο έρωτα της προς το πρόσωπο του Άλφρεντ Ιλ.

    Ο Δημήτρης Πιατάς, ως Αλφρεν Ιλ, μαζί με τη Μ.Παπακωνσταντίνου αποτέλεσαν το “ώριμο” καλλιτεχνικό δίδυμο της παράστασης πλαισιωμένοι  από το  υπόλοιπο καστ νέων ηθοποιών. Μια όμορφη σύμπτυξη νέου και παλιού με ένα εξαιρετικό ερμηνευτικό αποτέλεσμα. Ο ίδιος καθοδήγησε εύστοχα το ρόλο του μπαίνοντας μέσα στο κλίμα του έργου, προβάλλοντας έναν απόκοσμο και μυστηριώδη τρόπο ερμηνείας, σαν τον άνθρωπο που διαισθάνεται  από την αρχή την έκβαση της μοίρας του. Ο Αλφρεντ Ιλ, φοβάται. Γνωρίζει ήδη από την αρχή ότι η απληστία των ανθρώπων και η φιλαργυρία τους θα τον σκοτώσουν. Το ξέρει διότι είναι ένας από αυτούς, είναι ίδιος. Είναι η κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση μιας σάπιας κοινωνίας.

    Η Αιμιλία Υψηλάντη στον ρόλο της Δημάρχου ανέδυε μια αριστοκρατία, μια κλάση μιας φαινομενικά ηθικής προσωπικότητας που όμως κατορθώνει να θολώσει τα νερά μέσα από βαρύγδουπα λογύδρια προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να καλύψει τη διαπλοκή της ,όπως ακριβώς κάνουν οι πολιτικοί παράγοντες. Με ένα ψεύτικο χαμόγελο στα χείλη και μια αυστηρή στάση σώματος μετουσιώνεται στο ψυχρό πρόσωπο της εξουσίας.

    Η Υβόννη Μαλτέζου ερμηνεύοντας με εύστοχη παιδική αφέλεια και ειλικρίνεια, τη δασκάλα της μικρής αυτής πόλης, λυγίζει τελευταία. Προσπαθώντας να επαναφέρει ανθρωπιστικές αξίες εις μάτην, οδηγείται στη μέθη και φιμώνεται από το πλήθος όταν πλησιάζει στο να αποκαλύψει την αλήθεια στους δημοσιογράφους. Άραγε σας θυμίζει κάτι αυτό;

    Αξιόλογο και το υπόλοιπο σύνολο ηθοποιών (Τζούλη Σούμα, Άλεξ Κάβδας, Ιωάννα Αγγελίδη, Πέτρος Γούτης, Κυριάκος Μαρκάτος, Ρωμανός Μαρούδης, Εύη Νταλούκα, Δημήτρης Καστανιάς, Χαρά Αδαμίδου, Νίκος Ψημίτης, Μάριος Σακκάς) όπου ο καθένας ξεχωριστά παρουσίασε ιδιαίτερες και αξιοπρόσεχτες ερμηνείες συμβάλλοντας  τα μέγιστα για το πολύ καλό καθολικό αποτέλεσμα της παράστασης.

    Η μουσική του Δημήτρη Μαραμή και οι φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη υπογράμμισαν επιτυχημένα το μακάβριο και παράλογο κλίμα του έργου.
                              
Εν κατακλείδι[=]
    Επρόκειτο για μια εξαιρετική παράσταση, όπου η μόνη ένσταση μας είναι  το γεγονός ότι σε σημεία του το έργο πλατειάζει δημιουργώντας μια ορισμένη κόπωση. Σωτήριο σκέλος του όμως ακόμα και σε αυτές τις στιγμές υπήρξε η αριστουργηματική του σκηνοθεσία δημιουργώντας μια σκοτεινή και αξιοπερίεργη θεατρική φωτογραφία στην παράσταση εξιτάροντας αισθήσεις, καλύπτοντας με αυτό τον τρόπο τα όποια μικρά λάθη εντοπίζονταν. Αξίζει να δώσετε το παρών στην “Επίσκεψη της γηραιάς κυρίας” και να διαπιστώσετε πώς το κλασικό δημιουργείται  ξανά από την αρχή  στο σήμερα όταν υπάρχει πλεόνασμα ταλέντου και έμπνευσης… “Ένας συγγραφέας δεν λύνει προβλήματα. Τα αφήνει να αναδυθούν.” Φρήντριχ Ντύρρενματ

Βαθμολογία: 7 στα 10