Δεν υπάρχει ωραιότερο δώρο για ένα παιδί από την #αποδοχή του γονιού του. Την αποδοχή και την #αγάπη άνευ όρων.
Γράφει η Νέλη Βυζαντιάδου για την Κουλτουρόσουπα
Έχοντας ακούσει πολλά και θετικά σχόλια για τη δουλειά της Μαρίας Στεφάνου, ήθελα πολύ να παρακολουθήσω την παράσταση ‘Για να αρχίσει η ζωή’ στο Ράδιο Σίτυ και δεν θα μπορούσα να βρω καλύτερη παρέα από τη μικρή μου φίλη τη Φιλιώ. Από τα πρώτα λεπτά που μπήκαμε μέσα στην αίθουσα μέχρι και την ώρα που φύγαμε με εντυπωσίασε η προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια ξεκινώντας από τα σκηνικά και καταλήγοντας στη θερμή υποδοχή αλλά και ξεπροβόδισμα από τους ανθρώπους της παραγωγής.
Ήμουν βέβαιη πως αυτή η παράσταση επίγνωσης και αυτογνωσίας, όπως τη χαρακτήριζε η ίδια η συγγραφέας που είχε και την σκηνοθεσία, θα είχε να μας δώσει πολλά. Έτσι κι έγινε. Είχε μεγάλο ενδιαφέρον να παρακολουθούμε μια μικρή πορτοκαλιά να προσπαθεί να αναπτυχθεί και να ανθίσει ανάμεσα σε λεμονιές με πρώτο και κυριότερο εμπόδιο την αντίρρηση του αγρότη. Και η αντίρρηση αυτή είχε να κάνει με το πώς είχε φανταστεί ο ίδιος τη λεμονιά και την πορεία που θα είχε στη ζωή της. Άλλωστε αυτός την είχε σπείρει, αυτός ήταν και υπεύθυνος για το μεγάλωμά της. Ήταν όμως υπεύθυνος και για αυτό που θα γινόταν ή η ευθύνη του περιοριζόταν στο πώς θα διασφάλιζε τις συνθήκες εκείνες για να αναπτυχθεί η πορτοκαλιά με ασφάλεια και χωρίς περιορισμούς;
‘Και έρχεσαι σε έναν κόσμο που μέχρι τότε δεν υπάρχεις. Και ξαφνικά εμφανίζεται η μοναδικότητά σου ανάμεσα από όλα τα άλλα ήδη γνωστά αυτού του κόσμου. Κι εσύ αναρωτιέσαι. Να γίνω σαν όλα αυτά που βλέπω ή να μου επιτρέψω να ανθίσω ως αυτό που είμαι και να γίνω εγώ. Να με αφήσω να μεγαλώσω και να δω; Ή να με αλλάξω και να προσαρμοστώ;’, λέει η συγγραφέας κι εγώ σκέφτομαι εκείνη την ώρα την αέναη μάχη που δίνουμε όλοι μας, μικροί και μεγάλοι, με τα πρέπει και τα θέλω στη ζωή μας. Πρέπει να κάνουμε αυτά που περιμένουν οι άλλοι από εμάς αν θέλουμε την έγκριση, την αποδοχή και την αγάπη τους. Και τι γίνεται με τις επιθυμίες μας; Πού τις θάβουμε; Και τι σημαίνει αυτό για εμάς και τα όνειρά μας;
Αυτόν τον εσωτερικό αγώνα έδινε και η μικρή πορτοκαλιά που είχε να διαχειριστεί πολλά εσωτερικά και εξωτερικά εμπόδια. Πώς να πιστέψει στον εαυτό της όταν ο ίδιος ο αγρότης, ο δημιουργός της, δεν πίστευε σε αυτήν; Πώς να νιώσει όμορφα για το χρώμα της όταν παντού γύρω της έβλεπε ένα άλλο χρώμα; ‘Για να υπάρχεις και να είσαι… για να βρίσκεσαι εδώ… σημαίνει πως το χρώμα το δικό σου λείπει από τον κόσμο αυτό’, ακούγεται κάποια στιγμή και η μικρή πορτοκαλιά παίρνει θάρρος. Δεν υπάρχει ωραιότερο δώρο από την αποδοχή των άλλων. Την αποδοχή που συνοδεύει την αγάπη. Την αγάπη άνευ όρων.
Ο αγρότης δυσκολεύεται πολύ να αποδεχθεί τη διαφορετικότητα της πορτοκαλιάς και επιστρατεύει μια σειρά συμπεριφορών προκειμένου να την αλλάξει. Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι αγρότες εκεί έξω, σκέφτομαι. Κι αυτοί οι αγρότες, οι αγρότες που δυσκολεύονται να αποδεχθούν τη διαφορετικότητα, είναι οι γονείς που γίνονται επικριτικοί και απορριπτικοί. Οι γονείς που φέρνουν τα παιδιά τους σε άβολη θέση κάνοντας τα να πιστεύουν ότι δεν αξίζουν. Μεγαλώνοντας με έναν επικριτικό και απορριπτικό γονιό το παιδί νιώθει ότι δεν αξίζει και διαμορφώνει μια αρνητική εικόνα εαυτού και εν συνεχεία μια αρνητική κοσμοθεωρία. Και δεν είναι μόνο αυτό. Το παιδί που μεγαλώνει σε μια οικογένεια με ψυχρότητα, έλλειψη στοργής, υψηλές προσδοκίες και γονεϊκή απόρριψη νιώθει μόνο, φοβάται τις αλλαγές, ντρέπεται για τον εαυτό του, ψάχνει την αποδοχή των άλλων για να γιατρέψει την πληγή της απόρριψης και θέλει απεγνωσμένα να αρέσει σε όλους.
Όλοι θέλουμε να αρέσουμε στους άλλους και όλοι επιθυμούμε την αποδοχή και επιδιώκουμε να εισπράξουμε την ενθάρρυνση και την επιβράβευση των σημαντικών άλλων της ζωής μας με πρώτους και καλύτερους τους γονείς μας. Όταν όμως δεχόμαστε αρνητική κριτική και νιώθουμε ότι είμαστε ασήμαντοι, τότε αρχίζουμε να στρεφόμαστε εναντίον του εαυτού μας και να αμφισβητούμε την αξία μας. Όσο πιο πολύ θυμώνουμε με τον εαυτό μας, τόσο πιο ανάξιοι αισθανόμαστε. Κι όσο πιο ανάξιοι αισθανόμαστε, τόσο πιο πολλά λάθη κάνουμε. Κι όσο πιο πολλά λάθη κάνουμε, τόσο πιο ευάλωτοι γινόμαστε απέναντι στην απόρριψη. Όταν ένας σημαντικός άλλος στη ζωή μας αποτυγχάνει να ενισχύσει τη διαφορετικότητα και μοναδικότητά μας, τότε μειώνεται το κίνητρο να συνεχίσουμε να προσπαθούμε και αποσυρόμαστε. Κάτι τέτοιο συνέβη και με τη μικρή πορτοκαλιά που διαπίστωνε πως όσο κι αν προσπαθούσε, ήταν αδύνατο να πείσει τον αγρότη να την αποδεχθεί όπως ήταν και να δει την ομορφιά της.
Γονιός δε γεννιέσαι αλλά γίνεσαι, σκέφτηκα όσο παρακολουθούσα τον αγρότη να συνεχίζει μάταια να αλλάξει αυτό που ήταν το δικό του παιδί, η μικρή πορτοκαλιά. Κι αυτός ήταν ένας γονιός που είχε μάθει να σκέφτεται και να λειτουργεί με συγκεκριμένο τρόπο χωρίς να μπει ποτέ στη διαδικασία να μάθει κάτι καινούργιο. Όπως κι άλλοι γονείς εκεί έξω. Ακόμα και το φόβο χρησιμοποίησε για να επιβληθεί στη μικρή πορτοκαλιά ξεχνώντας πως όταν η διαπαιδαγώγηση στηρίζεται στο φόβο είναι προβληματική καθώς δεν καλλιεργεί το σεβασμό παρά μόνο το φόβο.
Οι σκηνές διαδεχόντουσαν η μια την άλλη και οι σκέψεις έστηναν το δικό τους χορό μέσα στο μυαλό μου. Η μικρή Φιλιώ παρακολουθούσε εντυπωσιασμένη το ταξίδι της μικρής πορτοκαλιάς που πάλευε να επιβιώσει ανάμεσα στις λεμονιές. Φτάνοντας προς το τέλος αυτής της παράστασης επιβεβαίωσα μέσα μου για άλλη μια φορά τη σημαντικότητα της συμβολής των γονιών στην προσωπική μας ανάπτυξη και στην πορεία μας στη ζωή. Θα έμεναν στη μνήμη μου τα λόγια της συγγραφέως: «Η διαδικασία του να βρεις τον εαυτό σου είναι μια διαδρομή που όσοι και να υπάρχουν γύρω σου έχει μέσα μόνο εσένα. Εσύ αποφασίζεις αν θα σε τιμήσεις γιατί εσύ μπορείς να νιώσεις μόνο ποιος είσαι. Και μπορεί να θέλει χρόνο όμως η απόφαση για να ξεκινήσεις θέλει μόνο μια στιγμή. Το εδώ και το τώρα».
Κράτησα αυτά τα λόγια μέσα μου μαζί με το χέρι της μικρής μου φίλης που είχε αγαπήσει την πορτοκαλιά από την πρώτη στιγμή που βγήκε στη σκηνή και που κρατούσε τώρα ένα πορτοκαλί μπαλόνι για να της τη θυμίζει.
Όσο για εσένα που σκοπεύεις να παρακολουθήσεις αυτό το έργο, αξιοποίησε στο βαθμό που θέλεις, κάποιες ιδέες που παραθέτω ευθύς αμέσως. Κι αυτό γιατί η ουσιαστική μάθηση ξεκινά μετά την παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης. Έχει να κάνει με αυτά που θα συζητήσεις με το παιδί σου και με το πόσο πιο μακριά θα το πας.
Ιδέες για εφαρμογή μετά την παράσταση
- Ζήτησε από το παιδί σου να σου πει ποια σκηνή ξεχώρισε από όλο το έργο και για ποιο λόγο.
- Μίλησε με το παιδί σου για την έννοια της διαφορετικότητας.
- Μίλησε με το παιδί σου για την έννοια του σεβασμού.
- Μίλησε με το παιδί σου για την έννοια της προστασίας και της υπερπροστασίας.
- Ζήτησε από το παιδί σου να ζωγραφίσει ή να γράψει στο χαρτί κάτι που θέλει πολύ να κάνει όταν μεγαλώσει και πες του πόσο δίπλα του θα είσαι σε αυτή την απόφαση.
- Μίλησε με το παιδί σου για τους φόβους και τη ντροπή σαν εμπόδια να κατακτήσει τους στόχους του.
- Γράψε μαζί με το παιδί σου μια ιστορία που να περιγράφει τη συνέχεια της ζωής της μικρής πορτοκαλιάς.
Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν αρκεί να συνοδεύεις το παιδί σου με τη φυσική σου παρουσία αλλά να μην είσαι ουσιαστικά εκεί. Μοιράσου μαζί του την όλη εμπειρία, για να μάθει κι αυτό να μοιράζεται με τη σειρά του. Δείξε αληθινό ενδιαφέρον, για να μάθει κι αυτό να ενδιαφέρεται με τη σειρά του. Σεβάσου τους κανόνες που ισχύουν μέσα στην αίθουσα θεάτρου, για να μάθει κι αυτό να τους σέβεται και να τους τηρεί με τη σειρά του.
Όσο για εμάς θα συναντηθούμε ξανά μέσα από αυτή τη στήλη με μια καινούργια εορταστική πρόταση… σε λίγες μέρες να με ‘διαβάσεις’… αγαπάμε πολύ το παιδικό θέατρο… κι οι δυο φίλες μου, η Φιλιώ και η Κατερίνα πάνε θέατρο και μετά μοιράζονται μαζί σας το βίωμά τους μέσα από τα άρθρα μου…
Πληροφορίες για τις παραγωγές της Μαρίας Στεφάνου εδώ
Μαρία Στεφάνου: «Όσο δημιουργώ, με ανακαλύπτω και με εμπιστεύομαι περισσότερο» | Interview
