«Επιστροφή στο σπίτι»… με μεγάλα εύσημα! Eίδαμε στο Vis Motrix & Σχολιάζουμε…
Το παρόν κείμενο θα μπορούσε να αφιερωθεί σε όσους αμφισβητούν ή έστω αντιμετωπίζουν με επιφύλαξη τη θεατρική παραγωγή της πόλης, καταλογίζοντας έλλειψη «επαγγελματισμού». Σε εκείνους που αποφαίνονται υποτιμητικά ότι η δουλειά των τοπικών σχημάτων κινείται λίγο- πολύ σε ερασιτεχνικά επίπεδα. Σε αυτούς λοιπόν ειδικότερα, συνιστούμε ένα πέρασμα από τον χώρο του Vis Motrix Perfotmance Studio, προκειμένου να παρακολουθήσουν την παράσταση «Επιστροφή στο σπίτι» του ρουμάνου συγγραφέα Mate iVisniec και σε σκηνοθεσία Πασχάλη Αραμπατζή. Είναι σίγουρο ότι θα αναθεωρήσουν – εφόσον δεν διακατέχονται από προκατάληψη – και πιθανότατα θα χειροκροτούν παθιασμένα στο φινάλε, σαν όλους εμάς που «βγάλαμε» για αυλαία 5 φορές τους ηθοποιούς! Και θα δούμε γιατί…
Δύο μονόπρακτα του συγγραφέα, το μικρό εισαγωγικό «Πλύση εγκεφάλου» και το κυρίως θεατρικό «Επιστροφή στο σπίτι», δέθηκαν ως ενιαία παράσταση με κοινό παρονομαστή την αλλοτρίωση του σύγχρονου ανθρώπου. Στην πρώτη περίπτωση μέσω χειραγώγησης του μυαλού και βασικό όπλο τον καταναλωτικό υλισμό, και στη δεύτερη, μέσα από κατασκευασμένα εθνικά/ πατριωτικά στερεότυπα και τον παραλογισμό του πολέμου. Όπου οι μαχητές, συχνά αγνοώντας για ποιον και γιατί πολεμούν, με ένα επιβεβλημένο «Ζήτω η πατρίδα!», σκοτώνουν ανηλεώς και σκοτώνονται, μεταβαλλόμενοι σε κτήνη ή σε πτώματα. Η νίκη και η ήττα, έτσι κι αλλιώς θα παραμένουν πάντα, έννοιες αμφιλεγόμενες, σχετικές, δυσδιάκριτες και εντελώς ανούσιες μπροστά στο θάνατο.
Κι όταν η μάχη κοπάσει μετά τη συνθηκολόγηση, τη «μέρα της μεγάλης συγχώρεσης», οι νεκροί του πολέμου θα κληθούν να «επιστρέψουν στο σπίτι», στην πατρίδα και τους οικείους, με μια μεγάλη τιμητική πομπή. Μόνο που δεν είναι τόσο απλό… οι νεκροί έχουν «αιτήματα» κι εκφράζουν ενστάσεις για τη θέση τους στην πομπή, καθώς μεταξύ τους υπάρχουν πολλές «διαβαθμίσεις» σε σχέση με τον τρόπο που πέθαναν. Οι επικεφαλής στρατηγός και συνταγματάρχης αντιμετωπίζουν απρόβλεπτα διλλήματα, στα οποία θα δώσει «απάντηση» ο μοιραίος μάγειρας του συντάγματος…
Στην εξαιρετική παράσταση με τα πολλά εύσημα (+), το πρώτο δικαιωματικά ανήκει στον συγγραφέα Matei Visniec:
– Κι αναφερόμαστε στο βασικό έργο «Επιστροφή στο σπίτι», του οποίου η ευρηματικότητα, το βάθος και ο τρόπος ανάπτυξης της κεντρικής ιδέας, είναι άξια θαυμασμού το λιγότερο. Διότι καταπιάστηκε με το πλέον σκοτεινό θέμα του βασικού τρίτπυχου «Ζωή- Έρωτας- Θάνατος»… φωτίζοντάς το από μια απρόβλεπτη οπτική, στην οποία κατάφερε να ενσωματώσει με μαεστρία, από αντιπολεμικά και ανθρωπιστικά μηνύματα, μέχρι σαρκασμό, κυνισμό ή χιούμορ! Η επιλογή να πραγματευτεί το θάνατο στα πλαίσια ενός πολέμου, του προσέφερε ιδανικό πεδίο για αιχμές και αποδόμηση τεχνητών πατριωτικών στερεότυπων, που σε εποχές εθνικιστικής έξαρσης σαν τις σημερινές, αποκτούν μείζονα σημασία.
– Το πλέον θαυμαστό όμως είναι ότι το έκανε με υποδειγματικό θεατρικό τρόπο: έντονα δραματοποιημένο από τα συγγραφικά ευρήματα, ευφυή ως σύλληψη ιδεών, ευφάνταστο και έμμεσο, αποφεύγοντας τα προφανή και εστιάζοντας στον ανθρώπινο παράγοντα, όπου οι ήρωες/ νεκροί με την αναπάντεχη προβληματική τους προσφέρουν άφθονη τροφή για σκέψη, Ενισχυμένη από εύστοχες αλληγορίες και εκπλήξεις – δυνατά θεατρικά στοιχεία- παράλληλα με χρήση κυνισμού, πικρού ή μαύρου χιούμορ, σε μια ανθρωποκεντρική/ ανθρωπιστική μαύρη κωμωδία υψηλών προδιαγραφών, θεατρικών και πνευματικών. Που ακριβώς επειδή κεντρίζει το μυαλό και όχι το θυμικό, παρά το βαρύ θέμα , όχι μόνο δεν σε «πλακώνει», αντίθετα γελάς πικρά… πέραν του ότι ρουφάς κάθε λεπτό και κάθε λέξη!
– Το επόμενο εύσημο αποδίδεται «με δόξα και τιμή» στον σκηνοθέτη της παράστασης Πασχάλη Αραμπατζή για την θαυμάσια, σύγχρονη σκηνοθεσία του, όπου η θεατρικότητα περίσσεψε… Σαφώς είχε στα χέρια του ένα δυνατό, ιδιαίτερο έργο, ωστόσο η ευφάνταστη σκηνική του διαχείριση προσέθεσε πολλούς «πόντους», σε ένα αποτέλεσμα που συνδύασε σχεδόν αριστοτεχνικά, λόγο, ήχο, θέαμα και κίνηση, Για τους δύο εκπροσώπους της εξουσίας- στρατηγό και συνταγματάρχη- ενσαρκωμένους από γυναίκες, επέλεξε έντονα γκροτέσκο στοιχεία και απέδωσε εξαιρετικά τους συμβολισμούς, αξιοποιώντας τα επίπεδα του σκηνικού ως επίπεδα ιεραρχίας, το μακιγιάζ με… μισό «ανθρώπινο» πρόσωπο, την στιλιζαρισμένη/ ρομποτική κινησιολογία. Ενώ οι τρεις νεκροί μαχητές, «μίλησαν» εντυπωσιακά με το σώμα, μέσα από απίθανες χορογραφίες και «σωματικές συνθέσεις», αναπαριστώντας με τρόπο καθηλωτικό, όχι μόνο σκηνές μάχης ή θανάτου, αλλά και αντιφατικά συναισθήματα…
– Μια μοντέρνα σκηνοθεσία με καθαρό στίγμα και ευφυή ευρήματα, που εκμεταλλεύτηκε σοφά τις δυνατότητες του σκηνικού σε συμβολικό επίπεδο, όσο και τις σωματικές ικανότητες των ηθοποιών με τις άριστες χορευτικές- και όχι μόνο- επιδόσεις. Κυρίως όμως εκμεταλλεύτηκε τη γόνιμη φαντασία. Σκηνές σαν την «πασαρέλα» των νεκρών ή των διεκδικητών της νίκης ή της «αμνησίας» με την κόκκινη κλωστή να ξετυλίγεται ως ευθεία γραμμή εγκεφαλογραφήματος, υπήρξαν κορυφαίες σκηνοθετικές στιγμές σε ένα σύνολο που ανέδειξε αξιοθαύμαστα όλα τα ζητούμενα της μαύρης κωμωδίας, με έμφαση στον ανατρεπτικό κυνισμό. Επενδύοντας με ευρηματικότητα κατά βάση στο σωματικό θέατρο και δημιουργώντας υποδειγματική σκοτεινή ατμόσφαιρα. ΕΥΓΕ!
– Ένα μεγάλο ΕΥΓΕ επίσης αξίζει στους πέντε άξιους ηθοποιούς και ειδικότερα στους τρείς άνδρες με τους εξοντωτικούς σωματικά ρόλους, όπου ο ιδρώτας από τον ακροβατικό χορό και τη συνεχή κίνηση, έτρεχε ποτάμι… Φυσικά εδώ αξίζουν έπαινοι στη χορογράφο για τις ευφάνταστες, εύστοχες με τη σημειολογία τους και δύσκολες στην εκτέλεση χορογραφίες, που ωστόσο οι ικανότατοι Στρατής Ανούδης, Νίκος Τσολερίδης και Έλιο Φοίβος Μπέϊκο, τις απογείωσαν! Δυναμικοί, εκφραστικοί, συγχρονισμένοι, προσέφεραν εντυπωσιακό θέαμα ταυτόχρονα με συναίσθημα και προβληματισμό, ενισχυμένα επιπλέον από άρτιες υποκριτικές επιδόσεις και ιδανικό συνδυασμό κωμικού και δραματικού στοιχείου. Οι δύο γυναίκες, Αμαλία Ζαγοριανού ως στρατηγός και Νόνικα Μαλκουτζή ως συνταγματάρχης (επιπλέον με θαυμάσια φωνή τραγουδώντας a capela), υπηρέτησαν με συνέπεια την υπερβολή των σουρεαλιστικών ρόλων τους, τόσο εκφραστικά όσο και κινησιολογικά, απλά θεωρούμε ότι απαιτείται λίγο παραπάνω δούλεμα στις λεπτομέρειες.
– Στα πλέον δυνατά σημεία της παράστασης συγκαταλέγεται η μουσική της με τον πολύ ενεργό ρόλο και τις θαυμάσιες επιλογές/ συνθέσεις, που συνδύασαν έντονα ρυθμικά dance ακούσματα με παραδοσιακά, προσδίδοντας χαρακτηριστικό μουσικό στίγμα. Αποτελεσματικοί οι φωτισμοί για την υποβλητική σκοτεινή ατμόσφαιρα, απόλυτα εύστοχα για το πνεύμα και τους συμβολισμούς του έργου τα κοστούμια, άκρως λειτουργικό το σκηνικό με τροχήλατες κατασκευές τύπου «κλωβών» και «επιτύμβιας στήλης» ή «μνημείου πεσόντων», με εξαιρετικά πολύτιμη τη συμβολή ενός πλέγματος «αναρρίχησης» με κάποια σκαλιά στο βάθος.
Μια μικρή παρατήρηση (–) αφορά σε κάποια χάσματα – μακριές παύσεις σε λίγα σημεία που αποδυνάμωναν στιγμιαία το ρυθμό και μία δεύτερη έχει να κάνει με το πρώτο (μικρό) μονόπρακτο «Πλύση εγκεφάλου», που κατά τη γνώμη μας υπήρξε πιο αδύναμο, τόσο συγγραφικά- με αναφορές σε αυτονόητα, όσο και σκηνοθετικά – με στατικότητα και ελαφρώς κοιλιά, που ως εισαγωγή, καθόλου δεν προϊδεάζει για τα υπέροχα που ακολουθούν ως «αποκάλυψη»…
Εν κατακλείδι (=),
μετά από όλα αυτά, είναι μάλλον κουραστικό, αλλά θα ξαναπούμε ΕΥΓΕ…
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ:
7 στα 10
Αναλυτικές πληροφορίες για τη παράσταση θα βρείτε ΕΔΩ
Φωτογραφικό υλικό
