Ειλικρινά πολύ κρίμα! Μια «Οδυνηρή»… ΜΗ παράσταση «Η οδύνη των ανέργων & το δικαίωμα στην τεμπελιά» από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας.
Είδαμε στην Ε.Μ.Σ + σχολιάζουμε.
Όχι, δεν πρόκειται για την αυθεντική οδύνη που προέκυψε από την θεματολογία. Αλλά για την οδύνη που βιώνει ο θεατής όταν καλείται να υποστεί μια «δραματοποίηση» από την οποία λείπουν όλα τα ουσιώδη μιας παράστασης… Μια παράσταση που κρατήθηκε από μια εύθραυστη κλωστή κι αυτή ΔΕΝ άντεξε… έσπασε… παρασύροντας το εγχείρημα σε παταγώδη πτώση. Ο λόγος για το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καβάλας και την παράσταση «Η οδύνη των ανέργων & το δικαίωμα στην τεμπελιά» στο Κ.Θ.Β.Ε., σε σκηνοθεσία Θ. Γκόνη, της οποίας το δελτίο τύπου καλλιεργούσε υψηλές προσδοκίες για κάτι πραγματικά πρωτότυπο σαν σύλληψη.
Ποια ήταν λοιπόν η καινοτόμα ιδέα; « ο Πωλ Λαφάργκ, γραμματέας και γαμπρός του Μαρξ, αποκαθηλώνει την κεντρική ιδέα του μαρξιστικού οράματος, το δικαίωμα στη δουλειά, και καλεί την εργατική τάξη να αγωνιστεί για ένα διαφορετικό ιδανικό: το δικαίωμα στην τεμπελιά. Οι εκκεντρικές απόψεις του έρχονται να συναντήσουν την κραυγή οδύνης των σημερινών ανέργων, όπως αυτή φτάνει στ’ αυτιά μας, μέσα από τις συνεντεύξεις που συνέλλεξε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος. Άνθρωποι που συνθλίβονται κάτω από το βάρος της ανέχειας και της αγωνίας για το μέλλον… Σε αυτή την απροσδόκητη συνάντηση το γιατί των αδικημένων δεν μένει μετέωρο αλλά βρίσκει, κι είναι από τις σπάνιες φορές, κάποια απάντηση….» Πραγματικά έξυπνη σύλληψη, να αντιπαραβάλεις ένα «αιρετικό» ιστορικό κείμενο περί του δικαιώματος στην τεμπελιά, με οδυνηρές μαρτυρίες ανέργων, προσφέροντας ως «κάθαρση» μια, αν μη τι άλλο, ενδιαφέρουσα απάντηση.
Ας δούμε όμως, με ποιο τρόπο υλοποιήθηκε η ευρηματική ιδέα: Τέσσερεις άνθρωποι, ακίνητοι σαν παγωμένη εικόνα, αφηγούνται με καταιγιστικό ρυθμό, ιστορίες ανεργίας από διαφορετικούς εργασιακούς χώρους… ένα είδος αγχώδους λεκτικής σκυταλοδρομίας στην οποία συμμετείχε μόνο το στόμα, συνοδεία μιας εκνευριστικής, μονότονης μουσικής υπόκρουσης. Ιστορίες καθημερινές και απόλυτα ρεαλιστικές, που παρέπεμπαν απευθείας σε σχετικά ρεπορτάζ ειδήσεων, καταγράφοντας μια γνωστή πραγματικότητα με τις χιλιοειπωμένες παθογένειες του συστήματος. Τα φτηνά αλλά ακατάλληλα φάρμακα, η μη προσληφθείσα νηπιαγωγός που «μπαλώνει» κενά, οι οργανισμοί που κλείνουν, τα πτυχία χωρίς αντίκρισμα κλπ. Εντελώς στατικοί μονόλογοι – κλισέ που τράβηξαν σε μάκρος κι ευτυχώς στο κρίσιμο σημείο, όταν η κούραση κινδύνευε να γίνει… οδύνη, σταμάτησαν απότομα, δημιουργώντας ένα χάσμα. Και δεν ήταν το μόνο δυστυχώς…
Ακολούθησαν αποσπάσματα από το κείμενο του Λαφάργκ, ως «υπεράσπιση των αρχόσχολων», σύμφωνα με τον οποίο «αεργία δεν σημαίνει να μη κάνεις τίποτα, αλλά να κάνεις πολλά από αυτά που δεν ακολουθούν τις δογματικές φόρμες της κυρίαρχης τάξης», καθώς είναι πολύ… πιθανόν να «δυσφορήσει» αυτός που σπάει πέτρες για λίγες δεκάρες, βλέποντας πιο κάτω στα λιβάδια κάποιους ξαπλωμένους στο γρασίδι με ένα ποτήρι στο χέρι, απλά ευχαριστημένους με αυτά που έχουν…
Άλλωστε η αυξανόμενη ανεργία, που καθιστά την εργασία εξαιρετικά πολύτιμη και σπάνια, οδηγεί στην άθλια εκμετάλλευση των εργαζομένων, στο έλεος της εξουσίας του εργοδότη. Γεγονός που προκαλεί αδυσώπητο ανταγωνισμό ακόμη και εντός της εργασίας, καταστρέφοντας τις αξίες της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού, όπως εύστοχα σημειώνει ο Νίκος Παναγιωτόπουλος. Όντως ρεαλιστικές θέσεις, μόνο που με τον τρόπο που παρουσιάστηκαν, δεν παρέπεμπαν σε παράσταση αλλά σε (ελαφρώς) δραματοποιημένη… διάλεξη! Όπου καθένας από τους τέσσερεις έπαιρνε με τη σειρά το λόγο απαγγέλλοντας αποσπάσματα και όταν δεν στεκόταν ή δεν καθόταν, απλά περπατούσε πάνω- κάτω ή τα συνόδευε με κάποιες ανούσιες κινήσεις, μόνο για το σπάσιμο της μονοτονίας…
Όταν τελείωσε και αυτό το κομμάτι, νέο χάσμα… και στη συνέχεια ξανά διηγήσεις από ιστορίες ανεργίας, πιο προσωπικές, πιο δραματικές, για όλα όσα σημαίνει κοινωνικά και ψυχολογικά η πληγή της ανεργίας, πέρα από το οικονομικό κομμάτι. Αυτονόητα βέβαια, ως καταγραφή και πάλι με όλα τα γνωστά στερεότυπα επί του θέματος. Χωρίς έμπνευση, φαντασία, υπονοούμενο, λυρισμό, έστω «πικρό» χιούμορ για να δικαιολογηθεί ο λόγος ύπαρξης μιας θεατρικής παράστασης και όχι ρεπορτάζ, με εξαίρεση έναν μόνο «διαφορετικό» μονόλογο. Ακούσαμε για την ανεργία των ηθοποιών με… πρωτότυπη υπόκρουση το «ηθοποιός σημαίνει φως» (τραγική στιγμή!), για την ανέχεια, την απομόνωση, την απελπισία, την αγωνία του οικογενειάρχη που έχασε τη δουλειά του ή όσων παλεύουν απεγνωσμένα για μια «οποιαδήποτε» θέση, πλήρως συμβιβασμένοι.
Αφού διεκπεραιώθηκαν ΚΑΙ αυτοί οι εντελώς προβλέψιμοι μονόλογοι, ακολούθησε η «απάντηση»… ως κείμενο σε powerpoint! Οι ηθοποιοί έστρεψαν την πλάτη και εμείς διαβάζαμε υπομονετικά ένα ολόκληρο κατεβατό στο οποίο προτεινόταν νέος καταμερισμός των ωρών εργασίας, η καθιέρωση π.χ. του 4ωρου αντί του απάνθρωπου 8ωρου, ώστε να υπάρχει σταθερά δουλειά για όλους. Κάπως σαν πολιτική «ξύλινη» διακήρυξη, που επί της ουσίας, «πρωτότυπη» απάντηση δεν θα τη λέγαμε! Μετά την σιωπηλή ανάγνωση, οι ηθοποιοί ξαναστράφηκαν στο κοινό, το οποίο φυσικά ΔΕΝ κατάλαβε ότι τελείωσαν, και έτσι πιάστηκαν από τα χέρια και υποκλίθηκαν δίνοντας μόνοι τους το σήμα «τέλος»….
Ένα τέλος ανακουφιστικό, παρότι το όλο δρώμενο διήρκησε μόνο μία ώρα! Ένα δρώμενο – και όχι παράσταση – που απέδειξε πώς μπορεί να καταστραφεί μια ευρηματική ιδέα όταν οι εμπνευστές της δεν έχουν τα εφόδια να τη διαχειριστούν. Γιατί εν προκειμένω, έλειπαν απελπιστικά τα πλέον βασικά: ο στόχος, ο ειρμός, ο ρυθμός, η δομή, η σκηνοθεσία. Αν έμπαιναν στον κόπο να απαντήσουν στο καθοριστικό ερώτημα «ΓΙΑΤΙ ανεβάζουμε την συγκεκριμένη παράσταση; ΤΙ θέλουμε να δώσουμε;» θα έβρισκαν και τον στόχο και τον δρόμο. Είναι όμως προφανές ότι δεν αναρωτήθηκαν καν… απλά παρέθεσαν χωρίς όραμα, κείμενα και διηγήσεις στερεότυπες, που δεν έδεναν και δεν οδηγούσαν συνειρμικά σε κάποιο στόχο, δεν «έχτιζαν» το θέμα και την κατάληξη, σφηνώνοντας εμβόλιμα ως «τσόντα» την λύση- απάντηση σαν… γραπτή διακήρυξη, χωρίς να προκύπτει λογικά από τα προηγηθέντα!
Με βασικό υπεύθυνο βέβαια τον σκηνοθέτη Θ. Γκόνη. Μια εξαιρετική πένα, αντιστρόφως ανάλογη όμως με την σκηνοθετική του απόπειρα. Την ανύπαρκτη, για να ακριβολογούμε, γιατί αν εξαιρέσουμε ελάχιστες «εκλάμψεις», όπως η σκηνή με το μικρόφωνο δίκην «κρεμάλας» ή οι κινήσεις «τρέλας» στον τελευταίο μονόλογο, δεν θεωρούνται σκηνοθεσία τα χάσματα, η διαδοχική αφήγηση μονολόγων και η απίστευτη στατικότητα σε όλη τη διάρκεια. Που μάλλον κούρασε και τον… ίδιο, ώστε να την «εμπλουτίσει» με περπάτημα, αλλαγή καρέκλας, ξάπλωμα στο πάτωμα, προς αποφυγή της… υπνηλίας!
Όσο για τους ηθοποιούς, είναι γεγονός ότι πάλεψαν φιλότιμα να φέρουν σε πέρας το δύσκολο έργο τους, χωρίς τη σωστή σκηνοθετική καθοδήγηση και υπό το βάρος τεράστιων μονολόγων. Κάποιες φορές δε, η προσπάθεια απέδωσε και σε συναίσθημα, αλλά η κοινοτυπία του λόγου το φτώχυνε δραματικά. Τι να σου κάνει κι ο ηθοποιός όταν οι δυο βασικοί πυλώνες μιας παράστασης – κείμενο και σκηνοθεσία – πάσχουν; Όπως βέβαια έπασχε και το κομμάτι της μονότονης μουσικής που περισσότερο ενόχλησε παρά βοήθησε σε κάτι. Για τα σκηνικά δεν χρειάζεται ειδική μνεία, τα συνήθη «κυβοκαθίσματα», ιδιαίτερα δημοφιλή πλέον παντού, ως φτηνά και πρακτικά. Άλλωστε και τίποτα να μην υπήρχε, δεν θα έκανε τη διαφορά. Αξίζει όμως μνεία στους φωτισμούς, το μόνο κομμάτι που λειτούργησε σκηνοθετικά με άποψη, δίνοντας σε κάποιες σκηνές ψήγματα ενδιαφέροντος.
Ήταν μια ώρα… δύσκολη! Που αποδείχτηκε με το στριφογύρισμα στην καρέκλα, αλλά και το χλιαρό, συμβατικό χειροκρότημα του λιγοστού κοινού, βράδυ Σαββάτου, σε ένα σχεδόν μισοάδειο Κ.Θ.Β.Ε. Ειλικρινά πολύ κρίμα, για μια παράσταση που είχε δυνατά εχέγγυα για να απογειωθεί… αντί να αφήσει τη στυφή γεύση μιας άδικα χαμένης ώρας.
Αλίμονο αν το θέατρο είναι η στεγνή αποτύπωση μιας πραγματικότητας! Αλίμονο αν ο θεατής καλείται να πληρώσει για όσα ακούει, διαβάζει, συζητάει καθημερινά με την παρέα του και μάλιστα πιο ευφάνταστα! Το θέατρο –ντοκουμέντο είναι ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΗ και μάλιστα δυνατή σαν «γροθιά στο στομάχι»! Όχι όμως έτσι… Ας θεωρήσουμε λοιπόν την «μη παράσταση» ως ατυχές συμβάν που θα σβήσουμε γρήγορα από τη μνήμη…
Βαθμολογία
3 στα 10
.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης
Σκηνικά: Ελένη Στρούλια
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Συμεωνίδου
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης
Σκηνικά: Ελένη Στρούλια
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Συμεωνίδου
Σύνθεση Κειμένου Παράστασης: Θοδωρής Γκόνης, Ελένη Στρούλια
Ερμηνεύουν οι: Ίρις Νικολάου, Κλέα Σαμαντά, Παύλος Σταυρόπουλος, Πέτρος Παπαζήσης
ΓΙΑ 7 ΜΟΝΟ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ: Από 19/9 έως 27/9/2014
ΗΜΕΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ:
Παρασκευή 19/9, Σάββατο 20/9, Κυριακή 21/9
Τετάρτη 24/9, Πέμπτη 25/9, Παρασκευή 26/9, Σάββατο 27/9
Ώρα έναρξης: 21.00
Τιμές εισιτηρίων
Κανονικό: 15€
Εκπτωτικό (φοιτητές, άνω των 65 ετών, πολύτεκνοι): 12€
Σπουδαστές που εμπίπτουν στο πλαίσιο του Συμφώνου Συνεργασίας που υπέγραψε το ΚΘΒΕ με το Υπουργείο Παιδείας: 8€
Ανέργων: 5€
Προπώληση εισιτηρίων:
• Ταμεία ΚΘΒΕ
• VIVA Τηλ. 11876
• Καταστήματα Public Θεσσαλονίκης (Τσιμισκή 24 – Μητροπόλεως 33 & Εμπορικό Κέντρο Mediterranean Cosmos Καταστήματα Seven Spots)
• Καταστήματα Seven Spots
• Καταστήματα Ιανός
Ώρες λειτουργίας ταμείων:
Βασιλικό Θέατρο (Πλατεία Λευκού Πύργου): Τρίτη-Κυριακή: 9:30 – 21:30
Τηλ. πληροφοριών: 2315 200200
Φωτογραφικό υλικό
