Από τη «Χαρμολύπη» στο θέατρο Τ, κρατάμε μόνο τη «χαρά»…
…είδαμε και σχολιάζουμε…
Για να είμαστε πιο ακριβείς, κρατάμε το θαυμασμό από μια εμπειρία ξεχωριστή που βιώσαμε Σάββατο βράδυ στο θέατρο «Τ» με την soloperformance της ελληνοπολωνέζας ηθοποιού Αλεξάνδρας Καζάζου και τίτλο «Χαρμολύπη». Την πρώτη από μια σειρά τριών παραστάσεων και ενός Master Class του Ινστιτούτου Γκροτόφσκι και στούντιο Ματέκα, ως είδος «μικρού φεστιβάλ» με πρωτοβουλία της ομάδας Passatempo και υπό την αιγίδα της πολωνικής πρεσβείας. Η οποία συγκεκριμένη παράσταση, οφείλουμε να διευκρινίσουμε ότι δεν είναι «θεατρική» με την κλασική, συμβατική έννοια του όρου, αλλά μια performance 40 λεπτών, όπως αναφέρεται στο δελτίο τύπου, στην οποία πρωταγωνιστεί ολοκληρωτικά – καταλυτικά το Σώμα. Και τί Σώμα!…
Τί πραγματεύεται όμως το δρώμενο; Το περιγράφει εύστοχα το ενημερωτικό δελτίο: «… Η Χαρμολύπη βασίζεται σε προσωπικές ιστορίες της ερμηνεύτριας, τις οποίες ερμηνεύει μέσα από το σώμα της. Πρόκειται για ένα χάρτη με τις σκέψεις και περιπέτειες μιας γυναίκας, η οποία ψάχνει να βρει τη χαμένη της ισορροπία, ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα.» Ήδη το σημείωμα σε προϊδεάζει γι αυτό που θα συναντήσεις, δίνοντάς σου στοιχεία – κλειδιά. Ότι πρόκειται για «σωματική ερμηνεία», με υπόβαθρο την αναζήτηση μιας «χαμένης ισορροπίας», με ακροβασίες μεταξύ ονειρικού και πραγματικού. Και ΑΥΤΑ ακριβώς θα εισπράξεις στην παράσταση, μόνο που το δελτίο απλά πληροφορεί και δεν αξιολογεί την ποιότητα της «σωματικής ερμηνείας», κάτι που προφανώς αφήνει στον θεατή… Και εμείς οι θεατές, «καταγράψαμε» έμπρακτα την αξιολόγησή μας γι αυτό το κομμάτι, φωνάζοντας με μια φωνή στο τέλος «Μπράβο!» και χειροκροτώντας παρατεταμένα και θερμά!
Όλα ξεκίνησαν στο απόλυτο σκοτάδι, με ήχους βροχής – ρέοντος νερού και ένα αμυδρό φώς να φωτίζει ατμοσφαιρικά το γυναικείο σώμα, απλωμένο στη ράχη ενός καναπέ. Καθώς ο αυξανόμενος φωτισμός ξεδιάλυνε λεπτομέρειες, βλέπαμε το απόλυτα ευθυγραμμισμένο σώμα να συστρέφεται, να «αγκαλιάζει» τον καναπέ, να «χύνεται» πάνω του, να χτυπιέται και να αναδιπλώνεται, δίνοντας σε σημεία την αίσθηση ότι καταργεί τη βαρύτητα, ότι κινείται σε μια άλλη διάσταση, περίπου εξω-φυσική! Κάποια στιγμή ακούσαμε από την ηθοποιό φράσεις στα πολωνικά, ενώ το σώμα της συνέχιζε το ρόλο του στο πάτωμα με αξιοθαύμαστη πλαστικότητα/ εκφραστικότητα/ ακρίβεια και με εντυπωσιακό έλεγχο των κινήσεων από τα ακροδάχτυλα των ποδιών μέχρι τα… μαλλιά! Πέρασε στα ελληνικά, με λίγες φράσεις αποσπασματικές – προβολές μνήμης, με κάποια όνειρα – φαντασιώσεις, με σκόρπιες σκέψεις – συμβολισμούς, όλα για την αγωνιώδη αναζήτηση «ισορροπίας» μέσα σε ένα σύμπαν αφιλόξενο, ακατανόητο, ανοίκειο… Πέρασε και στα αγγλικά μουρμουρίζοντας φράσεις τραγουδιών ή αναπαριστώντας φαντασιακές σκηνές…
Το αξιοθαύμαστο της εμπειρίας ωστόσο δεν ήταν ο λόγος ή το κείμενο, αλλά η απόλυτη και συνάμα απρόβλεπτη δραματοποίησή του μέσα από ένα σώμα που εξέφραζε καθοριστικά όλα όσα το στόμα δεν έλεγε ή απλά υπονοούσε. Με μια πλήρη, σχεδόν αυτόνομη ερμηνεία μόνο του, υποκαθιστώντας περιττά λόγια, καθώς η δική του «φλυαρία» περίσσευε… Σίγουρα δεν μπορεί να αποτυπωθεί πιστά με γραπτό λόγο η εικόνα και κυρίως η αίσθηση ενός καλογυμνασμένου κορμιού σε ρόλο… πλαστελίνης, ικανού να προσφέρει τόση ευφορία στις αισθήσεις και όχι μόνο. Γιατί δεν ήταν απλά η τεχνική αρτιότητα και ποιότητα της κίνησης, αλλά η σκηνοθεσία της, ο εκάστοτε συμβολισμός, η ευαισθησία των «σημαινόμενων». Ο ευφάνταστος τρόπος που εξέφραζε έντονα συναισθήματα, από την οργή μέχρι την παραίτηση, από τον πόνο μέχρι τη λαχτάρα, από την εμμονή μέχρι το πάθος… κρατώντας τον θεατή με το βλέμμα καρφωμένο στη σκηνή, καθώς δύσκολα φανταζόταν ότι ένα σώμα, έστω και απόλυτα ελεγχόμενο, μπορεί να έχει τέτοιες δυνατότητες ερμηνείας! Φθάνοντας κάποια στιγμή να γίνει μέχρι και «ακέφαλο», αγγίζοντας τα όρια του πόνου από την έντονη καταπόνηση.
Σαράντα λεπτά δυναμικά, με αβίαστη ροή και συνεχή περάσματα από χαλαρές κινήσεις ή ολιγόλεπτο μονόλογο στον καναπέ σε έντονα σωματικά ξεσπάσματα, που δεν καταλάβαμε πότε πέρασαν. Επιπλέον η εκφραστικότητα δεν περιορίστηκε στο άψογα σκηνοθετημένο σώμα, μα και στο πρόσωπο και την εκφορά του λόγου. Με εύστοχη μουσική επένδυση από τζαζ ή φυσικούς ήχους και με εξαιρετικούς φωτισμούς που αποτέλεσαν καθοριστικό στοιχείο της ατμόσφαιρας. Και δεν περιμέναμε ότι ένας καναπές – όλος κι όλος, μπορούσε να προσφέρει ιδανικές δυνατότητες εν προκειμένω σαν «σκηνικό» και να αξιοποιηθεί τόσο έντεχνα από το σώμα. Ντυμένο με μαύρο κολλητό φανελάκι- σορτσάκι, που κάποια στιγμή γυρνώντας την πλάτη γυμνώνεται για να φορέσει ένα κατακόκκινο φόρεμα, πίνοντας κατακόκκινο κρασί…γιατί μέσα από τη μέθη μπορεί να φεύγει…
Μιλώντας για μια ιδιαίτερη κατηγορία θεάτρου, του «σωματικού», προφανώς η βαρύτητα δίνεται σε ό,τι αφορά στο σώμα. Την εκφραστικότητα της κίνησης ή ακινησίας, την πλαστικότητα, την ακρίβεια, την εύστοχη σκηνοθεσία της σε σχέση με το εκάστοτε ζητούμενο. Μοιραία ο λόγος περνά σε δεύτερο πλάνο, περισσότερο ως υποστηρικτικός των δρώμενων. Και είναι αλήθεια ότι στη συγκεκριμένη performance, ενώ η κίνηση και όσα την συνόδευαν μας συνεπήρε, το κείμενο έμεινε αρκετά πίσω… Με φράσεις κοφτές, αποσπασματικές, χωρίς υπόγειο ειρμό ή συνδετικό ιστό, με ύφος «τεχνητού» σουρεαλισμού, που κάπου πάσχιζε να αγγίξει τον ποιητικό λόγο και κάπου τον έχανε στην ασάφεια. Με επιπλέον προσθήκη στα αγγλικά, μη κατανοητά απαραίτητα σε όλους. Παρόλο που το στίγμα της παράστασης σε ένα βαθμό ίσως δικαιολογούσε το αχανές του κειμένου και τις υπερβάσεις… αν και εντούτοις υπήρξαν κάποια λίγα σημεία δυνατά.
Ομολογούμε ότι στην κατηγορία «σωματικού θεάτρου», η αξιολόγηση του συγκεκριμένου σε αυτόν τον τομέα βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Καθώς όμως μοιραία συν- αξιολογείται δίπλα σε ολοκληρωμένες θεατρικές παραστάσεις με ό,τι σημαίνει αυτό σε επίπεδο έργου/ ηθοποιών/ σκηνοθεσίας/ σκηνικών/ κοστουμιών κλπ. οφείλουμε να είμαστε – όσο μπορούμε – αντικειμενικοί. Τονίζοντας και πάλι ότι πρόκειται για μια εμπειρία σίγουρα ξεχωριστή και ιδιαίτερη, τουλάχιστον για τους λάτρεις του «εναλλακτικού» είδους!
Βαθμολογία
6 στα 10
Φωτογραφικό υλικό
