«ΑΝΤΙΓΟΝΗ» (ΕΘΝΙΚΟ-ΚΘΒΕ-ΘΟΚ): Ένα αντισυμβατικό έργο που υποτάχθηκε. Είδαμε & Σχολιάζουμε.
Για πρώτη φορά τρία κρατικά θέατρα (Εθνικό Θέατρο, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου) ένωσαν τις δυνάμεις τους και παρουσίασαν το κορυφαίο έργο του Σοφοκλή, ”Αντιγόνη”, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού. Την παράσταση παρακολουθήσαμε στο θέατρο Δάσους, στη μέση σχεδόν της καλοκαιρινής της περιοδείας.
Λίγα Λόγια για το έργο: Η σύγκρουση μεταξύ των δύο γιων του Οιδίποδα, Πολυνείκη και Ετεοκλή, για τον θρόνο της Θήβας έχει τελειώσει. Τα δύο αδέλφια βρίσκονται νεκρά στο πεδίο της μάχης. Ο Κρέων, ο νέος βασιλιάς της Θήβας, έχει δώσει διαταγή να παραμείνει άταφος ο Πολυνείκης, που πολέμησε ενάντια στην πατρίδα του. Όμως η αδελφή του νεκρού, Αντιγόνη, αποφασίζει να τον τιμήσει με την πρέπουσα ταφή. Συλλαμβάνεται και οδηγείται στον Κρέοντα, που τηρώντας τους νόμους της πολιτείας, την καταδικάζει σε θάνατο. Ο βασιλιάς παραμένει αμετάπειστος ακόμη και μετά την παρέμβαση του γιου του, Αίμονα, και διατάζει να θαφτεί η Αντιγόνη ζωντανή σε μια σπηλιά. Ωστόσο, τα δεινά που έχει προβλέψει ο μάντης Τειρεσίας δεν θα αργήσουν να γίνουν πραγματικότητα. Η καθυστερημένη υπαναχώρηση του βασιλιά δεν θα προλάβει την καταστροφή. Η Αντιγόνη έχει απαγχονιστεί μέσα στη φυλακή της, ο Αίμονας έχει αυτοκτονήσει και η Ευρυδίκη, γυναίκα του Κρέοντα, ακολουθεί τον γιο της στο θάνατο.
Στα θετικά (+)
Πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα τοποθετείται η σπουδαία μετάφραση του αείμνηστου Δημήτρη Μαρωνίτη, καθιστώντας μας απόλυτα κατανοητό τον λόγο για τον οποίον, αυτός ο πνευματικός άνθρωπος ανήκει στο πάνθεον των μεταφραστών. Μία μετάφραση που προσεγγίζει με σεβασμό την πρωτότυπη εκδοχή, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο τον σπουδαίο και διαχρονικό λόγο του Σοφοκλή με μια αθόρυβη, μικρή ανάσα σύγχρονης απόδοσης, με έναν τρόπο μαεστρικό. Μία μεταφραστική εκδοχή που από μόνη της κατόρθωσε να εξυψώσει το έργο σε ένα άλλο επίπεδο.
Η δημιουργία του σκηνικού, αρκετά αλληγορική, τοποθετώντας στη μέση της σκηνής μία κούνια σε ένα διπλό ακρίωμα, συμβολίζοντας την αθωότητα που επιζητούμε στην ζωή μας, αυτόν τον λυτρωτικό εξαγνισμό που επικαλούμεθα στο τέλμα της διαδρομής μας. Πάνω σε αυτό το βωμό θυσίας συναντάμε στην αρχή του έργου την Αντιγόνη και στο τέλος τον Κρέοντα βιώνοντας και οι δύο, έναν θάνατο-ένα τέλος διαφορετικής υπόστασης.
Στα αρνητικά (-)
Η σκηνοθεσία του Στάθη Λιβαθινού, μινιμαλιστική, με καθαρή σκηνοθετική εικόνα αλλά αρκετά ελλιπής στο καθολικό της πλάνο, με κάποιες αξιοσημείωτες πινελιές σε επί μέρους σημεία της παράστασης. Ορχήστρα και ηθοποιοί τοποθετήθηκαν εξαρχής πάνω στην σκηνή καθισμένοι σε στασίδια κάνοντας τις πρέπουσες εναλλαγές ρόλων μπροστά στα μάτια των θεατών. Η προσέγγιση του Λιβαθινού προσπάθησε να αποτυπώσει μία πιο σύγχρονη σκηνοθετική ματιά που σαν κεντρική ιδέα υπήρξε η παιδικότητα που μας πλαισιώνει στα μικράτα μας, αυτή η επαναστατική αφέλεια ότι μπορούμε να κατακτήσουμε όλο τον κόσμο χωρίς να υποκύπτουμε σε νόμους και διαταγές. Βάσει αυτής της φιλοσοφίας η Αντιγόνη, η αδερφή της η Ισμήνη καθώς και ο ολιγομελής χορός παρουσιάστηκαν ως μαθήτριες (και ενδυματολογικά) που σε συνάρτηση με το υπόλοιπο καστ, που αποτελούνταν από μεγαλύτερες ηλικίες, δημιούργησαν ένα πλέγμα παιδιών και δασκάλων.
Να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο ότι ο χορός, που αποτελεί κομβικό σημείο σε όλα τα αρχαία έργα, υπήρξε από αδιάφορος έως άφαντος. Ενώ στην συγκεκριμένη τραγωδία του Σοφοκλή αποκτά τόσο σημαντική οντότητα καθώς η παρουσία του λογαριάζεται σαν ένας καταλυτικός ρόλος. Μία σκηνοθετική σύλληψη που δεν μας ενθουσίασε, αποτυπώνοντας όμως ανά στιγμές μέσα στη παράσταση ,σπουδαίες καλλιτεχνικές εικόνες. Όπως η τελευταία πράξη του έργου, όπου ο Κρέοντας καθισμένος στην κούνια, γέρνει το κεφάλι του υπό το βάρος των πράξεων του κάτω από το καθεστώς του βασιλικού του στέμματος. Μπροστά μας, ένας ηττημένος βασιλιάς…
Στο ερμηνευτικό κομμάτι, ο Δημήτρης Λιγνάδης ως Κρέων, υπήρξε εξαιρετικός. Παρουσίασε τον ρόλο του με ισορροπία, σταθερότητα, επιβλητικότητα και πολύ καλό χειρισμό στις εναλλαγές του συναισθηματικού τέμπο του χαρακτήρα του, καθώς από έναν σκληρό και κυριαρχικό εξουσιαστή μετατρεπόταν σε έναν φοβισμένο και μόνο βασιλιά, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο την αδύναμη φύση της θνητότητας.
K
Η Αντιγόνη, ενσαρκώθηκε από την Αναστασία – Ραφαέλα Κονίδη, που ενώ διέθετε πάθος, σθένος και δυναμικότητα επιβάλλοντας τη παρουσία της πάνω στην σκηνή, υστερούσε στα τεχνικά μέρη του ρόλου της. Η τοποθέτηση της φωνής της ήταν λανθασμένη και όχι σωστά δουλεμένη προκαλώντας μία παύση στην κορύφωση του συναισθήματος, μη καταφέρνοντας να περάσει στους θεατές η δραματικότητα του ρόλου, το αδιέξοδο του χαρακτήρα της και η θυσία της για την ηθική των νόμων. Η ΘΥΣΙΑ. Λέξη αέναη και διαχρονική. Η δική μας ΘΥΣΊΑ. Στο τώρα, στο σήμερα, για όλους μας. Γινόμαστε Αντιγόνη και θυσιαζόμαστε για τα “ιδανικά” αδυσώπητων και ξένων εξουσιαστών..
Τέλος, σε μία ολοκληρωτική μεταμόρφωση, στον ρόλο του Μάντη Τειρεσία, η αγνώριστη Μπέτυ Αρβανίτη. Η συγκεκριμένη σκηνή στην σοφόκλεια τραγωδία, όπου ο μάντης προβλέπει τα δεινά που θα ακολουθήσουν τον Κρέοντα αν δεν αλλάξει την καταδικαστική απόφαση του για την Αντιγόνη, σημειώνεται ως μια από τις δυνατότερες σκηνές του έργου. Δυστυχώς η Μ. Αρβανίτη υπήρξε απλώς διεκπεραιωτική μην κατορθώνοντας να επιφέρει την κορύφωση στην συγκεκριμένη σκηνή του έργου.
Συνοψίζοντας (=)
Η παράσταση προσπάθησε να παρουσιάσει κάτι πιο πρωτοποριακό, κουβαλώντας πάνω της την ταυτότητα τριών μεγάλων θεάτρων αλλά τελικώς δεν γέννησε ένα επιτυχημένο καλλιτεχνικό σύνολο. Υπήρχαν ανάσες δημιουργίας και έμπνευσης που δεν ήταν όμως αρκετές για να αποτυπωθεί ως μία άρτια παράσταση..
Τα φώτα σβήνουν και οι βασιλικές κορώνες θαμπώνουν..Το μυαλό μου ανασύρει κάποιες λέξεις…”Ευπρόσδεκτος ο τάφος, Αντιγόνη…”Ευπρόσδεκτος ο τάφος, Αντιγόνη”…
Μην σε φοβίζει η σιωπή.
Οι ήχοι πάντα αγροικούν
η νύχτα είναι μεγάλη
τα κυνηγόσκυλα του χρόνου
τρέχουν πιο γρήγορα από μας.
Ευπρόσδεκτος ο τάφος, Αντιγόνη.
Οι ήχοι πάντα αγροικούν
η νύχτα είναι μεγάλη
τα κυνηγόσκυλα του χρόνου
τρέχουν πιο γρήγορα από μας.
Ευπρόσδεκτος ο τάφος, Αντιγόνη.
Χλόη Koυτσουμπέλη
Αντιγονη III
Βαθμολογία:
6/10
Πληροφορίες για την παράσταση ΕΔΩ
Φωτογραφικό υλικό
