Μήπως ο… Εμπενίζερ Σκρουτζ τώρα «δικαιώνεται»; Από την «ΟΙΚΟνική πραγματικότητα» της Π. Στασινοπούλου
Με το δίκιο σου θα αναρωτιέσαι αναγνώστη μου, πώς κολλάνε ο ήρωας του Ντίκενς, η δικαίωση ενός γρουσούζη και η… οικολογική στήλη. Μην απορείς και μη φορτώνεις το μυαλό με παραπανίσιους γρίφους, αρκετούς έχεις να λύσεις στην καθημερινότητα, δόξα τω… ΣΥΡΙΖΑ! Θα σου τα βάλω σε τάξη και πιστεύω θα συμφωνήσεις. Αλλά κι αν δεν… καλή καρδιά και πάλι φίλοι θα ‘μαστε. Προηγουμένως όμως οφείλω να εξομολογηθώ ότι από τα μικράτα μου, την (μακρινή) εποχή των παραμυθιών, με διέκρινε μια ακατανόητη τάση «συμπάθειας» για τους σκοτεινούς, απαξιωμένους, λοιδωρημένους ήρωες, αυτούς που ο παραμυθάς στοχοποιούσε και εξόριζε στο περιθώριο ως εκπροσώπους του «κακού», φορτώνοντάς τους τα πιο μισητά χαρακτηριστικά και επιφυλάσσοντάς τους πάντα οδυνηρό τέλος… ή σπανιότατα μια θεαματική μετάλλαξη, καλή ώρα σαν αυτήν του γρουσούζη Εμπενίζερ Σκρούτζ στη «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία».
Ο οποίος ξεκινά ως σφόδρα… αλλεργικός με τα Χριστούγεννα και τα συναφή εορταστικά, και καταλήγει… γλυκούλης φαν του κλίματος, πλειοδοτώντας σε γιορτινή διάθεση κι απλοχεριά, αφού βέβαια μεσολάβησε ένα γερό ταρακούνημα φόβου με τους γνωστούς εφιάλτες των «πνευμάτων» που τάραξαν τον ύπνο και τη συνείδησή του. Στο δε αφήγημα παρουσιάζεται ως η προσωποποίηση του «στριμμένου άντερου», ένας ξερακιανός, ιδιότροπος, μίζερος, τσιγκούνης γέρος που προκαλεί απέχθεια, κι όσο στην πορεία απαξιώνει τόσο απροκάλυπτα το γιορτινό χριστουγεννιάτικο κλίμα «της χαράς και της αγάπης» με τους λάμποντες από ευτυχία και στολίδια συμπολίτες να κουβαλούν δώρα και γαλοπούλες και τους φιλάνθρωπους να επιδίδονται παραδοσιακά στο θεάρεστο έργο τους, δημιουργείται στον καθωσπρέπει αναγνώστη και λάτρη της γιορτής, η επιθυμία να του ρίξει… φάσκελο, συνοδευόμενο από κατάρα «που να μη σώσεις και γιορτάσεις παλιόγερε!» Άσχετα που η πλήρης ανατροπή του φινάλε αντιστρέφει τα συναισθήματα, διαφορετικά στο πυρ το εξώτερον!
Κι έρχομαι η διεστραμμένη αναγνώστρια, μέρες που είναι, να… αποκαταστήσω τον ήρωα με το μισητό προφίλ που τον σταμπάρει για χρόνια, χωρίς να καταφύγω στα τεχνάσματα του συγγραφέα με εφιάλτες και πνεύματα- αφού προηγουμένως φρόντισε να τον στολίσει με τα μελανότερα χρώματα. Εξαιρώ τα «άκαρδος – μισάνθρωπος» και εστιάζω στα «μίζερος- γκρινιάρης- τσιγκούνης κλπ», αιτιολογημένα με την απέχθειά του για τον χριστουγεννιάτικο παροξυσμό. Και μη έχοντας κάτι… χρησιμότερο να κάνω, αναρωτιέμαι επί του συγκεκριμένου: ΔΕΝ έχει άραγε ο (όποιος) Εμπενίζερ το δικαίωμα να εκδηλώνει την απαρέσκειά του σε κάτι που δεν γουστάρει ή δεν πιστεύει βρε αδερφέ; Να αντιδρά σε κάτι κοινά αποδεκτό; Να διαφοροποιείται στο ρεύμα των πολλών ή να απέχει για δικούς του λόγους; Και όταν το κάνει, γιατί πρέπει να εισπράττει την περιφρόνηση ως στίγμα; Άσε που η διαφοροποίησή του, χαλάει τόσο πολύ τη σούπα των κλασικών στερεότυπων, που πρέπει σώνει και ντε με χρήση ψυχολογικής βίας, να γίνει «σαν όλους», να γίνει «καλός»: Ήτοι, να καταναλώσει αφειδώς, να καταθέσει τον γιορτινό φιλανθρωπικό οβολό του, να αποδείξει οικονομικά τη συμπόνια του, και γενικώς να μπει με το στανιό στο… mood της γιορτής, βάζοντας απαραιτήτως το χέρι στην τσέπη, όπως όλοι!
Τα τελευταία χρόνια, τέτοιες μέρες τον θυμάμαι όλο και πιο συχνά… Και το παράξενο δεν είναι που τον θυμάμαι, είναι που τείνω να ταυτιστώ με εκείνο το κομμάτι του χαρακτήρα του που εκδηλώνει «χριστουγεννιάτικη αλλεργία». Χωρίς να συνοδεύομαι απαραίτητα από τα ζοφερά συγγραφικά χαρακτηριστικά της αντικοινωνικότητας και μισανθρωπίας μένοντας ασυγκίνητη στον πόνο του διπλανού, επειδή μένω ασυγκίνητη στο κλίμα του γιορτινού οίστρου! Διότι μπορεί ο Ντίκενς «ποιητική αδεία» και χάριν μυθοπλασίας να τα συνδέει, αλλά στη ρεαλιστική πραγματικότητα, έτερον – εκάτερον. Όποιος αμφισβητεί το κακόγουστο περιτύλιγμα, ΔΕΝ σημαίνει βεβαίως ότι απορρίπτει το πολύτιμο περιεχόμενο. Όλες δε τούτες οι βαρύγδουπες σκέψεις, μου έρχονται στο νου κάθε χρόνο που διαπιστώνω ας πούμε, ότι τα Χριστούγεννα… μετατοπίζονται όλο και πιο πίσω: κάποτε το σχετικό κλίμα ξεκινούσε λογικά αρχές Δεκέμβρη. Αργότερα άρχισε να πιάνει σταδιακά όλη τη γκάμα του Νοέμβρη… τώρα κοντεύει να εγκαινιάζεται με το που τελειώνει ο Δεκαπενταύγουστος και την ευχή στις 16 «άντε και καλό χειμώνα», γλιτώνοντας στο τσακ την προσθήκη «και καλή Πρωτοχρονιά»!
Που σημαίνει ότι ένα δίμηνο θα πήξεις από λάμψη ολούθε σε βαθμό εθισμού, που τις καθεαυτές γιορτινές μέρες να μη σου κάνει την παραμικρή αίσθηση και διαφορά. Καταμεσής του Νοέμβρη, δρόμοι φορτωμένοι λαμπάκια μέχρι αδιαχώρητου, βιτρίνες- λατέρνες να σε στραβώνουν, πάγκοι με αστραφτερά μπιχλιμπίδια, δένδρα κατάφωτα, φάτνες κι αγιοβασίληδες όπου φτάνει το μάτι και μπαζάρ… αμέτρητα μπαζάρ για «καλό σκοπό» σαν τον άμμο της θάλασσας και μοιραία το καθένα να φυτοζωεί κι ο καλός σκοπός να μένει ταπί και ψύχραιμος. Η δε οθόνη να ξεχειλίζει από στρας και γκλίτερ, καθότι εκπομπή αστόλιστη Νοέμβρη μήνα, θεωρείται γρουσουζιά. Άσε το προμόσιον χριστουγεννιάτικων δώρων και βεβαίως- βεβαίως οι συμβουλές περί του αυτονόητου ρεβεγιόν που αρχίζουν νωρίς- νωρίς, διότι πρόκειται περί υπερπαραγωγής και τί να προλάβεις πρώτα… την τουαλέτα, το ξώφτερνο , το πήλινγκ, την κόμμωση, το μακιγιάζ, το νύχι; Τα περιλαβαίνεις ένα- ένα αναλυτικά επί τρίμηνο και πλησιάζοντας η μεγάλη στιγμή κάνεις ανακεφαλαίωση εφ’ όλης της ύλης, συν λεπτομέρειες που πιθανόν ξέφυγαν κατά τη μελέτη.
Το δε must παιχνιδομάγαζο ως μέγας γιορτινός χορηγός, αναλαμβάνει την καθημερινή υπενθύμιση με αντίστροφη μέτρηση, ξεκινώντας καμιά κατοσταριά μέρες πριν. Ενώ Δήμοι, Κοινότητες, φορείς, σύλλογοι και γενικώς… ό,τι πετάει και περπατάει, αναλαμβάνει τη ψυχαγωγία σου κατά κατηγορία κοινού- με έμφαση στο παιδικό (το πιάσαμε το υπονοούμενο), με ό,τι γιορτινό δρώμενο βάζει ο νους, από πλατεία σε γειτονιά κι από πεζόδρομο σε πάρκο, αρκεί κάπου κοντά να υπάρχουν… μαγαζιά. «Ποικίλης ύλης» ή καφενο-ταβέρνες, αδιάφορο. Διότι όποιος κι αν είσαι φίλε, κανείς δεν θα σου επιτρέψει να ξεχάσεις ότι πάνω από οτιδήποτε άλλο, ΟΦΕΙΛΕΙΣ να είσαι ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ! Και οφείλεις να το μεταφέρεις ΚΑΙ στην επόμενη γενιά του παιδιού σου για την απαραίτητη συνέχεια. Οι άλλες σου ιδιότητες, ακόμα και μοναδικά σπουδαίες, ποσώς αφορούν κανένα… Η υπόστασή σου για το σύστημα δικαιώνεται μόνο με την ιδιότητα του καταναλωτή κι αλίμονο αν δεν τη σεβαστείς ή τη σνομπάρεις, κακομοίρη, τσιγκούνη Εμπενίζερ, άξιε περιφρόνησης!
Που τολμάς να δηλώνεις μπουχτισμένος από την πολύμηνη υπερδοσολογία «γιορτής» με ξεκάθαρο, φωναχτό επιχείρημα «για την τόνωση της αγοράς» και υπότιτλο «για το ανέβασμα της ψυχολογίας», ώστε να δέσει η εξίσωση «κατανάλωση= καλή διάθεση» ή σε απλά ελληνικά «shoppingtherapy». Διότι αν δεν θεραπευτεί η κατάμαυρη ψυχολογία σου με ένα «δωράκι στον εαυτό σου», με τις φανταχτερές γιρλάντες που σε κυκλώνουν, με τις απαστράπτουσες βιτρίνες που χαζεύεις, με τα λαμπερά ονόματα πίστας που «συναυλιάζονται» για πάρτη σου, ΠΩΣ θα βελτιωθεί; Με το να βρεις δουλειά για να πληρώσεις το κομμένο ρεύμα και να βάλεις τα απαραίτητα στο τραπέζι ή με το να βρεις μια θέση για τα ακυρωμένα σου όνειρα; Μίζερε, κακόμοιρε Εμπενίζερ… που δεν είσαι άξιος να εκτιμήσεις τα πολύτιμα ψυχικά αγαθά της ιερής Kατανάλωσης και όσα λαμπερά και πολυδάπανα φροντίζει να σου προμηθεύει για να «φτιαχτείς» και να βρεις το σωστό δρόμο της… αγοράς. Και σαν να μη φτάνει η αντιδραστική σου στάση μαύρο πρόβατο, έρχεσαι από πάνω να παραπονεθείς ότι τάχα μου, μέσα σε όλη αυτή την υπέρλαμπρη, ευτυχισμένη ατμόσφαιρα, εσύ νιώθεις πιο βαρύ το πλάκωμα… γιατί, λέει, σε απέλυσαν, ο γιος σου ξενιτεύτηκε για δουλειά και ζήτησες δανεικά για ένα χριστουγεννιάτικο κοτόπουλο… Άκου τώρα δικαιολογίες ο καρμίρης, που κοτζάμ φωταψίες δεν του ανεβάζουν την ψυχολογία! Βρε άντε από κει! Πήξαμε με τους παλιο- Σκρούτζηδες χρονιάρες μέρες…
————————-
#Κουλτουρόσουπα #kulturosupa #ΠλανήτηςΓη #ΟικονικήΠραγματικοτητα #ΠίτσαΣτασινοπούλου #ΚαταναλωτικήΜανία #ΓιορτινήΑγορά #Χριστούγεννα #ΕμπενίζερΣκρουτζ
Φωτογραφικό υλικό