Πολλές φορές συναντάω την νοοτροπία ότι η τιμωρία θεωρείτε σωστή ως εκπαιδευτική τακτική. Είναι όμως; Όλοι λίγο πολύ έχουμε δεχτεί την τιμωρία στα παιδικά μας χρόνια ως μέσο συμμόρφωσης. Αν θυμηθούμε το αίσθημα που είχαμε μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε ότι δεν βοηθά στην διαδικασία της μάθησης. Η τιμωρία κατά κανόνα είναι μια δυσάρεστη κατάσταση με σκοπό την μείωση μια ανεπιθύμητης συμπεριφοράς. Μια δυσάρεστή κατάστασης δημιουργεί την τάση αποφυγής, και λόγω του συσχετισμού μεταξύ καταστάσεων αποφεύγεται και η συμπεριφορά. Όμως πέρα από την διακοπή της συμπεριφοράς ένας σκύλος συσχετίζει και τα υπόλοιπα ερεθίσματα που βλέπει στο χώρο με την αρνητική κατάσταση που έλαβε. Αν για παράδειγμα τιμωρούμε ένα σκύλο που τραβάει στο λουρί χρησιμοποιώντας ένα πνίχτη όταν τραβάει πχ για να πάει σε ένα άλλο σκύλο ή σε κάποιο παιδί και εμείς το τιμωρήσουμε ο σκύλος αυτός θα συσχετίσει και το σκύλο ή το όποιο ερέθισμα με το πνίξιμο που νιώθει, και είναι πολύ πιθανό στο μέλλον να αναπτύξει επιθετικότητα προς τα ερεθίσματα αυτά. Αν όμως αντιθέτως σταματήσουμε να τον ακολουθούμε και τον επιβραβεύσουμε όταν είναι χαλαρό το λουρί του μαθαίνουμε ότι για να φτάσει εκεί που θέλει το μόνο που έχει να κάνει είναι να προσαρμοστεί στο δικό μας ρυθμό.
Πέρα από το γεγονός ότι ένας σκύλος μπορεί να εμφανίσει επιθετικότητα, ένας άλλος λόγος για να προτιμήσουμε την αποφυγή της τιμωρίας είναι να σκεφτούμε ότι με τον τρόπο αυτό μειώνουμε την αυτοπεποίθησή του και χάνει το ενδιαφέρον πολύ εύκολα και δεν μπορεί να είναι ήρεμος ώστε να συγκεντρωθεί σε αυτό που θέλουμε να του μάθουμε. Γιατί δεν μπορεί να είναι ήρεμος; Απλώς γιατί συνεχώς περιμένει ότι θα τιμωρηθεί και θέλει να το αποφύγει. Η κατάσταση αυτή του προκαλεί άγχος και λόγω του άγχους μπορεί να κάνει ζημίες θέλοντας να μασουλήσει κάτι, δεδομένου ότι το μασούλημα λειτουργεί ως “antistress-ball” που μειώνει το στρες που νιώθει.
Μια άλλη αρνητική συνέπεια είναι ότι χαλάμε τη σχέση μας μαζί του και χάνει το κίνητρο να είναι υπάκουος και του να θέλει να κάνει πράγματα μαζί μας. Η σχέση που έχουμε με το σκύλο μας είναι πολύ σημαντική ώστε να μπορούμε να έχουμε επικοινωνία. Αποτελεί θεμελιώδη βάση για να μπορούμε να έχουμε μια ποιοτική ζωή με τον τετράποδο φίλο μας. Από προσωπική εμπειρία ο τρόπος που σχετιζόμαστε με τον σκύλο μας είναι μια προέκταση του πως φερόμαστε και στον εαυτό μας και τους γύρω μας. Αν λοιπόν λειτουργούμε μέσω της τιμωρίας είμαστε συνεχώς σε κατάσταση θυμού και δεν μπορούμε να απολαύσουμε τη βόλτα ή τις δραστηριότητες που κάνουμε παρέα με το σκύλο μας.
Τί μπορούμε να κάνουμε αντί να τιμωρούμε τις αρνητικές συμπεριφορές; Όπως περιέγραψα παραπάνω στο παράδειγμα με το λουρί αντί να περιμένουμε να μας τραβήξει για να το διορθώσουμε για το λάθος του μπορούμε εξ’ αρχής να του μάθουμε το πώς να περπατάει. Ή στην περίπτωση που κάνει ζημίες ή ψαχουλεύει τα σκουπίδια μπορούμε να προνοήσουμε δίνοντας του κατι να μασουλάει όσο λείπουμε από το σπίτι και να βάλουμε τα σκουπίδια σε κάποιο ντουλάπι. Όταν θέλουμε να μάθουμε κατι σε ένα σκύλο θα πρέπει να το κάνουμε σταδιακά από ένα περιβάλλον που του είναι πιο εύκολο να κάνει τη συμπεριφορά αυξάνοντας σταδιακά τη δυσκολία πηγαίνοντας σε περιβάλλοντα με περισσότερα ερεθίσματα. Συνοψίζοντας ας προτιμήσουμε να μάθουμε στο σκύλο μας το πώς να φέρεται παρά να τον διορθώνουμε συνεχώς για τα λάθη που κάνει.
,
Φωτογραφικό υλικό