Θέση υπέρ της απόφασης της Εθνικής Λυρικής Σκηνής να οπισθοχωρήσει σχετικά με επιλογή διεμφυλικής γυναίκας πρωταγωνίστριας της νέας όπερας δωματίου «Στρέλλα» πήρε ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης. Με δήλωση, που ακολούθησε των αντιδράσεων που προκλήθηκαν, εξέφρασε την πάγια θέση της Πολιτείας να υποστηρίζει την διαφορετικότητα και τις ίσες ευκαιρίες σε όλους.
«Η ωριμότερη σκέψη από την Greek National Opera – Εθνική Λυρική Σκηνή να διευρύνει τις ακροάσεις και το πεδίο τους προκειμένου η παραγωγή της “Στρέλλας” να είναι ουσιαστικά συμπεριληπτική και η διαδικασία να είναι απολύτως διαφανής αντανακλά την βούληση της Πολιτείας να ακολουθείται απαρέγκλιτα η αρχή της ίσης μεταχείρισης και της αμεροληψίας» τόνισε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Εμφύλιος στην queer κοινότητα για ένα ρόλο
Ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ μελών της queer κοινότητας κρύβεται πίσω από τον θόρυβο που δημιουργήθηκε τις τελευταίες ημέρες σχετικά με την επιλογή του προσώπου το οποίο θα αναλάβει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της όπερας δωματίου «Στρέλλα» που ετοιμάζει η Εθνική Λυρική Σκηνή.
Αυτό πουυ ανακοινώθηκε επισήμως είναι ότι, μετά την παραίτηση – διαμαρτυρία της συμβούλου παραγωγής της παράστασης, Κάθλιν Ράιλυ, εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν επιλέχθηκε διεμφυλική γυναίκα όπως υποδεικνύει το έργο, η Λυρική οπισθοχώρησε ανακοινώνοντας νέες ακρόασεις, ειδικά για διεμφυλικές λυρικές ερμηνεύτριες.
Αυτό που δεν δημοσιοποιήθηκε, ωστόσο, είναι πως για τον ρόλο είχε επιλεχθεί ένας αξιόλογος λυρικός τραγουδιστής ο οποίος μάλιστα είναι μέλος της queer κοινότητας και διαθέτει εμπειρία σε αντίστοιχα καλλιτεχνικά θεάματα. Πρόκειται για τον διακεκριμένο βαρύτονο Γιώργο Ιατρού, με σημαντική παρουσία σε λυρικά θέατρα τόσο της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού, κυρίως της Γερμανίας, και επιτυχημένες συμμετοχές σε φεστιβάλ και διαγωνισμούς εκτός συνόρων.
Παράλληλα, ο Γιώργος Ιατρού είναι ο δημιουργός της drag queen περσόνας Νίνα Νάη ακροβατώντας με επιτυχία ανάμεσα σε δύο χώρους φαινομενικά ασύνδετους, την όπερα και το drag, και περνώντας, παράλληλα, το σημαντικό μήνυμα πως η τέχνη διαθέτει χώρο για όλους, είναι ανοιχτή για όλες τις φωνές. Αυτός ο καλλιτέχνης, λοιπόν, που επιλέχθηκε ως πρωταγωνιστής της παραγωγής ενός από τους μεγαλύτερους πολιτιστικούς οργανισμούς της χώρας μας, η πρεμιέρα της οποίας είχε ήδη ανακοινωθεί (Ιανουράριος 2023), όχι μόνον είδε τα επαγγελματικά του σχέδια να καταρρέουν εν μία νυκτί αλλά δέχτηκε και επιθέσεις από άτομα της queer κοινότητα στην οποία και ο ίδιος ανήκει για το γεγονός ότι δέχτηκε να αναλάβει τον ρόλο!
Γιατί οπισθοχπώρησε η Λυρική
Ωστόσο, όπως επισημαίνει στο protothema.gr o υπεύθυνος προγράμματος της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Αλέξανδρος Ευκλείδης, «ο Γιώργος Ιατρού ήταν εξαρχής ξεκάθαρος πως αν βρεθεί διεμφυλική γυναίκα ερμηνεύτρια, ο ίδιος θα παραιτηθεί την ίδια στιγμή». Μόνο που δεν βρέθηκε καθώς είναι γνωστό στους εγχώριους καλλιτεχνικούς κύκλους πως στην Ελλάδα τουλάχιστον δεν υπάρχει κάποια αντίστοιχη περίπτωση. Γι’ αυτό και Γιώργος Ιατρού θεωρήθηκε, αρχικά τουλάχιστον, ως η μοναδική και πιο κατάλληλη για τις υψηλές ερμηνευτικές απαιτήσεις του έργου επιλογή.
Τελικά, όμως, μετά την παραίτηση της συμβούλου παραγωγής της παράστασης και τρανς ακτιβίστριας, Κάθριν Ράιλυ, και τις αντιδράσεις που ακολούθησαν, η Εθνική Λυρική Σκηνή αποφάσισε να οπισθοχωρήσει και να συνεχίσει να ψάχνει το κατάλληλο άτομο για τον ρόλο στο εξωτερικό: «Η σύμπραξη της Κάθλιν Ράιλυ ήταν μια πρόταση της καλλιτεχνικής ομάδας της παράστασης (σκηνοθεσία Γιώργος Κουτλής, μουσική Μιχάλης Παρασκάκης, λιμπρέτο Αλεξάνδρα Κ*), η οποία αισθάνθηκε ότι χρειαζόταν έναν ειδικό σε ζητήματα τρανς ορατότητας. Η δημιουργική ομάδα που συνεργσζόταν μαζί της μάς ενημέρωσε πως η ίδια γνώριζε ποιος είχε επιλεχθεί ως πρωταγωνιστής, δεν το έμαθε την τελευταία στιγμή, όπως υποστήριξε στο δημόσιο κείμενο της παραίτησής της. Προφανώς έγινε και η ίδια δέκτης έντονων διαμαρτυριών και λειτούργησε με αυτόν τον ακαριαίο τρόπο προκειμένου να μην έρθει σε σύγκρουση με την κοινότητα που εκπροσωπεί» εξηγεί ο Αλέξανδρος Ευκλείδης.
Όσο για την απόφαση αναδίπλωσης της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ο ίδιος σημειώνει: «Στα δύσκολα στοιχήματα είναι πολύ πιθανόν να υπάρχουν και αστοχίες. Η διεύθυνση είχε εκφράσει εξ αρχής τις επιφυλάξεις της για το γεγονός ότι, έτσι όπως είναι γραμμένο το έργο, δεν υπάρχει στην Ελλάδα καλλιτέχνης που να μπορεί να ανταπεξέλθει στις καλλιτεχνικές αλλά και τις κοινωνικές πτυχές του. Το γεγονός λοιπόν ότι το έργο δεν γράφτηκε πάνω στον χαρακτήρα μιας υπαρκτής τρανς τραγουδίστριας ήταν η αστοχία.»
Ο Αλέξανδρος Ευκλείδης υπογραμμίζει επίσης πωςγια την Εθνική Λυρική Σκηνή τα μηνύματα που περνάει αποτελούν προτεραιότητα: «Επειδή η Λυρική είναι ένας οργανισμός που πρέπει να λειτουργεί υποδειγματικά και σε συμβολικά επίπεδο, να περνάει τα σωστά μηνύματα και να παίρνει θέση απέναντι σε σημαντικά ζητήματα της εποχής όπως είναι η ομοφοβία και η τρανς ορατότητα, ακούσαμε με προσοχή την κριτική που ασκήθηκε και αποφασίσαμε να συνεχίσουμε να αναζητούμε στο εξωτερικό το κατάλληλο πρόσωπο για τον ρόλο. Εάν δεν βρεθεί, η παράσταση θα αναβληθεί» εξηγεί και προσθέτει με νόημα: «Η Λυρική είναι ανοιχτή στην καλοπροαίρετη κριτική, δεν δέχεται όμως κριτικές που τής αποδίδουν μοχθηρά κίνητρα. Οι εντάσεις και οι επιθέσεις όχι μόνον δεν ευνοούν την τρανς κοινότητα, αντιθέτως ενισχύουν τα στερεότυπα που λειτουργούν εναντίον της».
Φωτογραφικό υλικό