Από τον Μανώλη Ιωαννίδη.
Και για να απαντήσω στις ερωτήσεις που δήθεν τόσο τυχαία έθεσα: 1) γιατί είναι τόσο επιχειρηματίες όσο και καλλιτέχνες, 2) γιατί απ’ τη στιγμή που η συνταγή δοκιμάστηκε, το μόνο που μένει είναι η σωστή εκτέλεση, 3) γιατί εξυπηρετούν ό,τι ακριβώς και η πίστη στο Θεό.
Στην λίστα με τις πιο επιτυχημένες, εισπρακτικά, ταινίες όλων των εποχών φιγουράρουν έξι της Marvel και μάλιστα στην πρώτη εικοσάδα. Ακόμα κι εγώ που ζω κάτω από ένα βράχο είδα το Endgame που έχει και τις μεγαλύτερες εισπράξεις ever. Ας μην αρχίσουμε για το ρόλο του εμπορικού στην τέχνη, ειδικότερα των ταινιών με υπερήρωες. Μερικά παιδαρέλια ονόματι Steven Spielberg και Martin Scorcese έχουν μιλήσει για παρόμοια θέματα1. Cameron, Tarantino, Iñárritu, Aronofsky επίσης και υποθέτω πόσοι ακόμα2. Αλλά το ενδιαφέρον είναι αυτό. Ότι όλοι αυτοί είχαν κάτι να που για αυτό το genre ταινιών και μάλλον αρκετοί θα άκουσαν με ενδιαφέρον. Έχουν πλέον ενταχθεί στο λεξιλόγιο μας αυτές οι ταινίες, είναι δεσπόζον μέρος της ποπ κουλτούρας, είναι αναπόφευκτες, φαν ή μη φαν.
Τι είναι λοιπόν που τις κάνει τόσο ακαταμάχητες;
Ας ξεκινήσουμε με τους πρωταγωνιστές. Ποιοι είναι οι πρωταγωνιστές, οι υπερήρωες! Γραμμένοι συνήθως πριν ή λίγο μετά τον Β’ΠΠ ή στα 60’s με 70’s, πρόκειται για ανθρώπους που καλύτερη περιγραφή θα ‘ταν μάλλον υπεράνθρωποι. Ασυναγώνιστα δυνατοί, απίστευτα ρωμαλέοι, αξεπέραστα γενναίοι κι αδικαιολόγητα ιδιοφυείς, έχουν όλα τα σωματικά (κυρίως) και πνευματικά χαρακτηριστικά που τους κάνουν σαν κι εμάς αλλά κάτι παραπάνω. Brains and brawns σε στεροειδή εν ολίγοις.
Ποιοι παίζουν τους πρωταγωνιστές; Ηθοποιοί που σε κάνουν να αμφισβητείς τον σεξουαλικό σου προσανατολισμό, αυτοί παίζουν. Αυτό το κρίνω τόσο τυχαίο όσο κι ότι ο Jesus απεικονίζεται καλλονός ενώ στην πραγματικότητα μάλλον άλλος Σωκράτης ήταν. Τροφή για σκέψη, έτσι, ένα ορεκτικό της κακιάς ώρας. Έλεος όμως, γιατί ο Chris Evans π.χ. να έχει το πρόσωπο του Chris Evans κι όχι όλοι οι άλλοι… γενικά; Ποιος σαδιστής Θεός θα ‘κανε κάτι τέτοιο;
Λευκοί και άνδρες (duh!) η πλειονότητα της υπερηρωικής φυλής-σέκτας, για τους ευνόητους λόγους. Υπάρχουν και γυναίκες απλώς ο ρουχισμός τους είναι… ενδιαφέρων3. Εμένα δε με ενοχλεί αλλά υποθέτω οι γυναίκες έχουν υπόσταση περάν αυτής του σεξουαλικού αντικειμένου. Υποθέσεις κάνω. Τώρα προσπαθούν (με ποικίλο βαθμό επιτυχίας) να ενσωματώσουν και χαρακτήρες έξω απ’ το καλούπι και καλά κάνουν, πιο πολλά λεφτά θα βγάλουν. Αλλά προσπαθώντας να αλλάξουν τις ιστορίες υπερηρώων 60 ετών για να ταιριάζουν στην τωρινή εποχή μάλλον ανόητο το κρίνω. Τι να κάνουμε, οι άνθρωποι που αγόραζαν τα comics τόσα χρόνια αλλά κυρίως τα εισιτήρια στο σινεμά πριμοδοτούσαν τον λευκό 35άρη, υπερήρωα-καουμπόη, με τις γυναίκες του (τονίζω τις), τα λεφτά του, τα μπράτσα του, κτλ, κτλ.
Ποιοι είναι αυτοί οι υπερήρωες που μεταφέρονται στη μεγάλη οθόνη; Άλλοι έχουν δις και βαρέθηκαν να κάνουν τους γυναικάδες, άλλοι είναι εργαστηριακά πειράματα, άλλους του τσιμπήσανε ζωντανά, μερικοί κατέβηκαν απ’ τα ουράνια και άλλοι χτυπήθηκαν από μαγεία ή τεχνολογία ή κάτι που να τους ξεχωρίζει απ’ τους κοινούς θνητούς. «Ποια η διαφορά μας» λέει ένας wannabe Batman στον OG Batman. «Εγώ δεν πολεμάω με εξοπλισμό τους μπέιζμπολ» λέει ο φίλτατος Batman και αν ξεπεράσουμε το εύστοχο της ατάκας μάλλον η απάντηση μας καταθλίβει.
Η πλοκή; Η ανθρωπότητα/Νέα Υόρκη απειλείται και οι μόνοι που μπορούν να σταματήσουν την απειλή είναι μία ομάδα από υπερήρωες που στην αρχή θα αλληλο-τρώγονται, μετά θα συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της απειλής, κάποιος θα πει «It’s bigger than all of us» και μετά από 45 σκηνές με φοβερά εφέ (eye candy τα λέμε στο χωριό μου) θα τους δούμε δαρμένους (άλλα όχι στο πρόσωπο γιατί Θεός φυλάξοι αν χαλάσει το πρόσωπο) αλλά πάντα να έχουν επικρατήσει και να αστειεύονται. Αν είναι ένας ο πρωταγωνιστής θα κάνει ένα εσωτερικό ταξίδι και μετά ολοκαίνουριος και σοφότερος (έτσι απλά… έγινε σοφότερος) θα αυτοθυσιαστεί, έχοντας κερδίσει φυσικά τον Κακούλη και θα περιμένει το(ν) επόμενο Κακό/ sequel.
Δε με πειράζει καθόλου το μοτίβο, μα καθόλου. Και οι ρομαντικές κωμωδίες έχουν κάποιο μοτίβο και τα δράματα και όπου και να ψάξεις, θα βρεις ένα μοτίβο γιατί θεωρώ ότι είναι αφελής η αναζήτηση της παρθενογένεσης. Αλλά αυτό που βρίσκω αστείο είναι πόσο ανίκανη είναι η ανθρωπότητα να υπερασπιστεί τον εαυτό της σ’ αυτές της ταινίες. Κι ας αφήσουμε τους εξωγήινους στην άκρη, η ίδια η ύπαρξη των υπερηρώων τι δηλώνει για εμάς; Δηλώνει ότι είμαστε ανίκανοι να επιλύσουμε οποιαδήποτε διαμάχη δίχως την ύπαρξη μιας ανώτερης δύναμης που τελικά θα επιβάλει τη θέλησή της, αν χρειαστεί και δια ροπάλου. Κρίνοντας απ’ την επιτυχία των προαναφερθεισών ταινιών μάλλον βρίσκουμε την δια ροπάλου προσέγγιση ιδιαίτερη διεγερτική.
Είναι ωραίο να ξέρεις ότι οι Τάδε ίσον καλοί και μόνο καλοί, οι Άλλοι ίσον κακοί και μόνο τέτοιοι. Να είναι όλα τόσο ευκρινώς ορισμένα, να έχουν όλα μία αόρατη αλλά πεντακάθαρη ταμπέλα. Να ξέρεις πως ότι κι αν συμβεί κάποιος σε προσέχει. Κάποιος δυνατός, σχεδόν απόκοσμος. Την παρουσία του δεν την κατανοείς αλλά ξέρεις ότι τον λατρεύεις γιατί θα είναι εκεί για να σώσει τη μέρα. Πάντα. Και καταλήγω να σκέφτομαι πόσο μοιάζει η ανάγκη μας να πιστεύουμε στους υπερήρωες με το να πιστεύουμε σ’ ένα Θεό. Πατέρα Παντοκράτορα ή όπως αλλιώς ντύνεται τα βράδια.
Εμένα, σας το ξεκαθαρίζω, μια χαρά ικανοποιημένο με αφήνουν αυτές οι ταινίες. Μάλιστα μερικές θα έλεγα παραπάνω από ικανοποιημένο γιατί δυο κύριοι Nolan ξέρουν τι θα πει επικό και εμπορικό και καλαίσθητο. Για μένα. Αλλά ας σκεφτούμε ποιο είναι το κοινό που βλέπει αυτό το είδος ταινιών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση σχεδόν όλος ο κόσμος και λίγοι ακόμη. Θα ήταν τουλάχιστον αφελές ή προβοκατόρικο να τους τσουβαλιάσουμε όλους εκεί που μας κάνει κέφι.
Μπορούμε όμως να αναγνωρίσουμε ότι άνθρωποι πλήρωσαν, άνθρωποι έδωσαν χρόνο απ’ τη ζωή τους και άνθρωποι συζητούν γι’ αυτές τις ταινίες. Άρα, η καθολικότητά της επιτυχίας και η ανταπόκριση του κόσμου μάλλον κάπως σχετίζονται με αυτές τις ταινίες. Δική μου εκτίμηση είναι ότι αυτές οι ταινίες προσφέρουν κάτι εύπεπτο(δεν το εννοώ καθόλου δηκτικά), γρήγορο κι ευχάριστο στους θεατές. Δεν τις υποτιμώ καθόλου ούτε παριστάνω τον κουλτουριάρη. Δεν συμμερίζομαι ακριβώς την άποψη του Alan Moore4 αλλά καταλαβαίνω (νομίζω) τι εννοεί. Μια χαρούλα ευχάριστα τις βλέπω τις περισσότερές τους, ίσως και παραπάνω κι από ευχάριστα. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν έχω επίγνωση του τι βλέπω. Το ότι αγοράζω ένα προϊόν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και ότι αυτό έχει συνήθως, κάποια χαρακτηριστικά προσεκτικά τοποθετημένα έτσι ώστε να γίνει αυτό που είναι. Προσπαθούμε να μην ήμαστε στενόμυαλοι αλλά δε θα γίνουμε μυωπικοί.
Στην τελική όταν βγαίνεις έξω, μια θα πας στο φαστφουντάδικο, μια στην ταβέρνα, καμιά φορά στο κυριλέ εστιατόριο με τις πολυδιαφημισμένες μερίδες απ’ τις οποίες θα χορτάσεις απ’ τη φήμη τους. Είναι τόσο δύσκολο να το χώσουμε στο κούφιο μας ότι δεν είναι κακό (για να μη πω καλό και τρομάξουμε) να γουστάρεις τα «βρώμικα» ή να τη βρίσκεις με μαγειρευτό φαγητό ή να τρως αυτό που γουστάρεις χωρίς ενοχές; Υποθέτω ότι κάποιοi πίνουν μόνο Dalmore 62 και τρώνε μόνο χαβιάρι παραθερίζοντας στα Ηλύσια Πεδία. Συγχαρητήρια, I guess, απλώς νομίζω ότι δύσκολα η ζωή είναι ενδιαφέρουσα σ’ ένα χρώμα, μ’ ένα τρόπο διασκέδασης.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ: Steven Spielberg – Martin Scorcese – Cameron – Tarantino – Iñárritu –Aronofsky Ψάξτε «Emma Frost», «Zatanna», «Wonder Woman comic» (δείτε από πάνω τις προτάσεις), «Storm», «Black Widow» κι όποια άλλη γυναίκα υπερήρωα θέλετε.. Alan Moore
————————
——————–
—————-
,
Δείτε & αυτά:
Φωτογραφικό υλικό
.jpg)
