Η ανακοίνωση του νέου προγραμματισμού από την Αργυρώ Χιώτη που ανέλαβε προσφάτως την καλλιτεχνική διεύθυνση

Το Εθνικό Θέατρο αποτελεί φάρο του πολιτισμού, ένα σημείο εστίασης που φωτίζει τον πολιτιστικό χάρτη της Ελλάδας. Λειτουργεί ως σημείο αναφοράς με διαχρονική αξία, ένας δημιουργικός οργανισμός που εξελίσσεται και επαναπροσδιορίζει το στίγμα του, διευρύνοντας συνεχώς τα όριά του μέσα στο σύγχρονο περιβάλλον.

Με συνεπή παρουσία και ξεκάθαρη ταυτότητα, το Εθνικό Θέατρο λειτουργεί ως ένας ζωντανός οργανισμός. Μεταμορφώνεται σε πεδίο καλλιτεχνικής ώσμωσης, πειραματισμού και κοινωνικού στοχασμού. Από το κέντρο της πόλης και τη γειτονιά του, απλώνει τις διαδρομές του προς τον παγκόσμιο χάρτη των παραστατικών τεχνών, ανταποκρινόμενο στα μεγάλα ερωτήματα του καιρού μας.

Είναι ένα ανοιχτό, δυναμικό δίκτυο δημιουργών, θεατών, γλωσσών και ιδεών. Συνδέει και συνδέεται. Γεννά ερωτήματα, αναστοχάζεται την ιστορία του, φωτίζει τα κλασικά έργα από νέες οπτικές και προτείνει φρέσκες, καλλιτεχνικά τολμηρές προσεγγίσεις, με έντονο δημιουργικό αποτύπωμα και αισθητική ποιότητα.

Στη συνέντευξη Τύπου, που πραγματοποιήθηκε στο προαύλιο χώρο του κτηρίου Τσίλλερ, η καλλιτεχνική διευθύντρια, Αργυρώ Χιώτη, ξεκίνησε με τις καλοκαιρινές περιοδείες, οι οποίες έχουν ήδη ενταχθεί στον προγραμματισμό του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2025, καθώς και σε παραστάσεις που έχουν αποδείξει ότι η σκηνική τους ζωή δεν εξαντλείται μέσα σε μία μόνο σεζόν. Το φετινό καλοκαίρι, η «Αντιγόνη» του Ράσε θα βγει σε περιοδεία, ενώ η «Ορέστεια», σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου, θα συνεχίσει την επιτυχημένη πορεία της τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, όπως είχε ήδη ανακοινωθεί.

Όσον αφορά τις επαναλήψεις, η νέα σεζόν ξεκινά με έργα που έχουν ήδη παρουσιαστεί φέτος αλλά δεν έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους. Ανάμεσά τους, ο «Φάουστ» σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη, η «Καρυάτιδα» του Γιώργου Καπουτζίδη και οι «Τρεις αδερφές» του Τσέχωφ σε σκηνοθεσία Μαρίας Μαγκανάρη.

Οι νέες παραστάσεις

Στις 15 Μαΐου ξεκινά η ανακοίνωση διαδοχικών ανοιχτών ακροάσεων για όλες τις παραγωγές της νέας θεατρικής περιόδου 2025–2026 του Εθνικού Θεάτρου. Η φετινή χρονιά σηματοδοτεί ένα δυναμικό άνοιγμα με κέντρο τη γλώσσα – ως εργαλείο έκφρασης, κατανόησης, χειραφέτησης και ερμηνείας του κόσμου. Μέσα από ένα πολυφωνικό και θεματικά πλούσιο πρόγραμμα, η γλώσσα λειτουργεί όχι μόνο ως καλλιτεχνικό μέσο αλλά και ως κοινωνικό και πολιτισμικό πεδίο διαλόγου.

Τον Οκτώβριο, παρουσιάζεται η παράσταση «Περιπέτειες της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων», βασισμένη στο μυθιστόρημα του Λιούις Κάρολ, σε σκηνοθεσία Γεωργίας Μαυραγάνη, στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», για την παιδική σκηνή. Μικρές και μεγάλες Αλίκες, μ’ έναν θίασο νέων ερμηνευτών και ερμηνευτριών, ταξιδεύουν στη χώρα του ονείρου, χρησιμοποιώντας τη χορική αφήγηση για να φυσήξουν μακριά τις χάρτινες φιγούρες. Σύντροφος στο ταξίδι τους, η μουσική και η ποίηση της Λένας Πλάτωνος. Τον Νοέμβριο, παρουσιάζεται η παράσταση «Cow|deer» των Κatie Μitchell, Νina Segal και Melanie Wilson, στη νέα σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του κτηρίου Τσίλλερ. Μία νέα σκηνική εμπειρία, χωρίς λόγια, με ήχο και ζωντανή μουσική, ζωντανεύει τις ζωές μιας αγελάδας και ενός ελαφιού. Η παράσταση είναι διεθνής συμπαραγωγή με το Royal Court Theatre του Λονδίνου.

Τον τελευταίο μήνα του χρόνου, στη κεντρική σκηνή του κτηρίου Τσίλλερ ανεβαίνει η παράσταση «Kontakthof» της Pina Bausch. Η θρυλική παράσταση επιστρέφει στην ελλάδα 37 χρόνια μετά την πρώτη της παρουσίαση στο Ηρώδειο. Τη σκηνική αναβίωση αναλαμβάνει η Josephine Ann Endicott, μέλος του αρχικού θιάσου, σε συνεργασία με το Pina Bausch Foundation. Η παράσταση θα γίνει με επαγγελματίες Ελληνες ερμηνευτές και ερμηνεύτριες.

Τον Ιανουάριο, στην πλαγία σκηνή του κτηρίου Τσίλλερ, ανεβαίνει η εφηβική παράσταση «Η ώρα του ονείρου» (προσωρινός τίτλος) της Κατερίνας Λούβαρη Φασόη, σε σκηνοθεσία Παντελή Δεντάκη. Μία ομάδα εφήβων παλεύει να εκφραστεί, ν’ αντιμετωπίσει τους φόβους της και ν’ αμφισβητήσει το σύστημα που την περιορίζει. Η παράσταση εμπνέεται από όνειρα εφήβων που συμμετέχουν σε εργαστήρια του Εθνικού Θεάτρου. Την ίδια περίοδο θα παρουσιαστεί και ένα ελληνικό θεατρικό έργο σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Τσικούρα (Τσικ), αριστούχου της σχολής σκηνοθεσίας του Εθνικού Θεάτρου. Η παράσταση θα παρουσιαστεί στο κτήριο Τσίλλερ και έπειτα θα περιοδεύσει σε συνεργασία με ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ, δήμους και τοπικούς φορείς σε πόλεις της περιφέρειας και σε νησιά της άγονης γραμμής.

Τον Φεβρουάριο, ανεβαίνει η παράσταση «Un Sacre» του Γκιγιόμ Πουά, σε σκηνοθεσία Χρήστου Θεοδωρίδη, στη νέα σκηνή «Νίκος Κούρκουλος». Ενα χρονικό απώλειας, βασισμένο σε συνεντεύξεις ανθρώπων κάθε ηλικίας, υφαίνει μία παρέλαση ανθρωπινότητας, με τη συμβολή της μουσικής και της κίνησης της Ξένιας Θεμελή. Η παράσταση επιχειρεί να γιορτάσει τη ζωή μέσα από τον θάνατο. Την ίδια περίοδο, στην κεντρική σκηνή του κτηρίου Τσίλλερ, παρουσιάζεται η παράσταση«Ο βυσσινόκηπος» του Αντόν Τσέχωφ, σε σκηνοθεσία Εκτορα Λυγίζου. Τα μέλη μιας «ευρύτερης οικογένειας» συναντιούνται για τελευταία φορά στο παλιό τους σπίτι, σε μια προσπάθεια να ξαναβρούν την οικειότητα και ν’ αποχαιρετίσουν το παρελθόν. Μία νοσταλγική και ταυτόχρονα κωμική παράσταση συνόλου.

Τον Μάρτιο, στη νέα σκηνή «Νίκος Κούρκουλος», παρουσιάζεται η παράσταση «Κουκλίτσα», βασισμένη στο «Κουκλόσπιτο» του Χένρικ Ιψεν, σε σκηνοθεσία Μαρίας Πανουργιά. Το έργο αναδεικνύει τη χειραγώγηση και την καταπίεση των γυναικών σε πατριαρχικές κοινωνίες, διατηρώντας τη διαχρονική του επικαιρότητα. η μετατροπή της κούκλας σε δαίμονα δεν συμβολίζει το κακό, αλλά την επιλογή και την ευθύνη που απαιτεί η ελευθερία. Η τελική ρήξη γίνεται μια έκρηξη υπαρξιακής και κοινωνικής απελευθέρωσης.

Αλλαγές στην Πειραματική Σκηνή

Η Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου περνά σε μια νέα φάση, υπό την καθοδήγηση της Νεφέλης Μαιστάλη και του Ακύλλα Καραζήση. Με αφετηρία τη σημαντική παρακαταθήκη της προηγούμενης διεύθυνσης, η νέα καλλιτεχνική ομάδα επιδιώκει ν’ αναστοχαστεί τη σημασία και τη λειτουργία του «πειραματισμού» στο σύγχρονο θέατρο. Οι προγραμματισμένες δράσεις θ’ αναζητήσουν τομή με τις κυρίαρχες αισθητικές, δίνοντας χώρο στην έρευνα, την αμφισβήτηση και την ελεύθερη καλλιτεχνική δοκιμή – έξω από τη λογική της αγοράς και των προκαθορισμένων προσδοκιών.

Ενα καινοτόμο σχήμα σταθερής ομάδας ηθοποιών και συντελεστών θ’ αποτελεί τον κορμό κάθε νέου εγχειρήματος, ενώ συνεργάτες θα προσκαλούνται κατά περίπτωση, διαμορφώνοντας μια δημιουργική κοινότητα που στοχεύει στην καλλιέργεια της σκηνικής αναζήτησης. Το νέο αυτό μοντέλο φιλοδοξεί ν’ αναδείξει τον ηθοποιό όχι μόνο ως ερμηνευτή, αλλά ως ενεργό συνδιαμορφωτή της θεατρικής πράξης – έναν δημιουργό-ερευνητή σε ανοιχτό διάλογο με το κοινό.

Μικρό Θέατρο

Εκτός από τις δύο νέες θεατρικές παραγωγές που περιλαμβάνονται στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό, οι υπόλοιπες δράσεις του Μικρού Εθνικού για την ερχόμενη σεζόν θα αναπτυχθούν πάνω στους άξονες που διατυπώθηκαν τον περασμένο Σεπτέμβριο, εξελίσσοντας ιδέες που δοκιμάστηκαν με επιτυχία. Η λογική της σύνδεσης των πολλών και ζωντανών πεδίων που απαρτίζουν την κοινότητά μας και της σύνθεσης της θεατρικής και εκπαιδευτικής εμπειρίας παραμένει κεντρική. Η πλαισίωση των παραστάσεων με εργαστήρια, δράσεις και συζητήσεις την περασμένη χρονιά αποτέλεσε πολύτιμη εμπειρία για όλους και ο ενθουσιασμός όσων συμμετείχαν σε αυτές έδειξε πόσο μεγάλη ανάγκη υπάρχει για τέτοιου είδους ανταλλαγή.

Οι φετινές παραστάσεις (που θα πλαισιώνονται από εργαστήρια), θα επιχειρήσουν να διερευνήσουν τη γλώσσα της ποίησης και του ονείρου, φέρνοντάς σε επαφή μικρούς και μεγάλους με τον ποιητικό τους εαυτό. Το Μικρό Εθνικό οφείλει να προτείνει, ιδίως στα κατεξοχήν ποιητικά όντα που είναι τα παιδιά, εναλλακτικούς τρόπους αφήγησης. Οφείλει να δίνει χώρο όχι μόνο στο «τι καταλαβαίνουν» τα παιδιά και οι έφηβοι αλλά και στο τι φαντάζονται, νιώθουν ή διαισθάνονται- με ελευθερία και χωρίς διδακτισμό.

Παράλληλα, συνεχίζονται πάνω από 50 τακτικά, εκπαιδευτικά εργαστήρια, που πραγματοποιούνται με μεγάλη επιτυχία, συγκεντρώνοντας ανθρώπους κάθε ηλικίας γύρω από ποικίλες μεθόδους, είδη, θεατρικούς τρόπους και δρόμους. Την σεζόν που κλείνει πάνω από 800 άνθρωποι συμμετείχαν στα εργαστήρια του Μικρού Εθνικού.

Δημιουργία ραδιοφώνου και παράλληλες δράσεις

Με αφορμή τις θεματικές που προκύπτουν κάθε μήνα από τις παραστάσεις του καλλιτεχνικού προγράμματος (φιλοσοφία, φύση και κλιματική αλλαγή, άνθρωπος και εξουσία κ.ά.), διακεκριμένοι εκπρόσωποι από τον χώρο των επιστημών συναντούν το πρώτο Σαββατοκύριακο κάθε μήνα σημαντικούς/ές καλλιτέχνες/ιδες πάνω στη σκηνή.

Ενώ κάθε τελευταίο Σαββατοκύριακο του μήνα θα πραγματοποιείται ένα σαλόνι γλώσσας, στο πλαίσιο του οποίου ένας/μία καλεσμένος/η θεατρικός/ή συγγραφέας θα μοιράζεται απόσπασμα από νέο έργο που γράφει. Στη συνέχεια, το απόσπασμα θα παρουσιάζεται από μια ομάδα ηθοποιών του Εθνικού Θεάτρου, ενώ θα ακολουθεί συζήτηση με έναν/μία ακόμη συγγραφέα ή καλλιτέχνη/ιδα της επιλογής του/της. Ένας ανοιχτός χώρος δημιουργικής συνάντησης, που μπορεί να οδηγήσει σε μια δεύτερη απόπειρα με ανοιχτή προοπτική.

Η συμπερίληψη, η αλληλεγγύη, η έμπρακτη συμπαράσταση σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και η πίστη στην ευεργετική λειτουργία του θεάτρου διαπνέουν το σύνολο των κοινωνικών μας δράσεων. Το Επισκεπτήριο, μια δράση που απευθύνεται σε συνανθρώπους μας, που τη δεδομένη στιγμή της ζωής τους αδυνατούν να έρθουν στο θέατρο γιατί νοσηλεύονται, συνεχίζεται. Ο Ηλίας Κουνέλας με ομάδα ηθοποιών του Εθνικού Θεάτρου, θα συνεχίσουν να δίνουν παραστάσεις μέσα σε θαλάμους νοσοκομείων και ψυχιατρείων.

Το Εργαστήρι Προσωπικής Ανάπτυξης Κρατουμένων (ΕΠΑΚ) σε Σωφρονιστικά Ιδρύματα που με συνέπεια εμψυχώνει ο Στάθης Γράψας συνεχίζει τη δράση του, πάντα με την βαθιά πεποίθηση στην απελευθερωτική αξία της τέχνης. Το πρόγραμμα εργαστηρίων με άτομα από δομές απεξάρτησης (18 Άνω, ΚΕΘΕΑ) που με ευαισθησία εμψυχώνει η Όλια Λαζαρίδου με τους συνεργάτες της, θα συνεχίσει και φέτος να δίνει χώρο έκφρασης σε συνανθρώπους μας που κάνουν ένα σπουδαίο βήμα στη ζωή τους.

Κλείνοντας, η κυρία Χιώτη ανακοίνωσε ότι το Εθνικό Θέατρο αποκτά για πρώτη φορά διαδικτυακό ραδιόφωνο με εκπομπές για το θέατρο, συζητήσεις, γνωριμία με καλλιτέχνες/ιδες, ραδιοφωνικό θέατρο, podcast, μουσικές σχετικές με τις παραστάσεις και πολλά άλλα. Το αναλυτικό πρόγραμμα θα ανακοινωθεί το φθινόπωρο.