Έλληνες βραβευμένοι φοιτητές και η εγχώρια… ατυχία! Γράφει η Πίτσα Στασινοπούλου
Μα γίνεται η επιτυχία μιας βράβευσης να συνοδεύεται από… ατυχία; Κι όμως, γίνεται! Όταν αφορά σε φοιτούντες στην εξωτική Ελλάδα εν έτει 2015… Αναφέρομαι στην πρόσφατη, τεράστια επιτυχία μιας ομάδας φοιτητών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ που η συμμετοχή τους σε διεθνή διαγωνισμό φοιτητικής καινοτομίας και μεταξύ 360.000 (!) αντίστοιχων συμμετοχών από όλο τον κόσμο, κέρδισε την πρώτη θέση! Τέσσερα νέα παιδιά και ο καθηγηρής τους, του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, εκπροσώπησαν την Ελλάδα στο Σήατλ της Ουάσιγκτον και κατέθεσαν την καινοτόμα πρόταση «Prognosis». Μια εξειδικευμένη τεχνολογική εφαρμογή μέσω κινητών τηλεφώνων για την έγκαιρη πρόγνωση της νόσου Πάρκινσον (λεπτομέρειες εδώ) που διακρίθηκε και η Microsoft περιμένει την ομάδα στο Σήατλ για επέκταση και χρηματοδότηση του βραβευμένου πρότζεκτ.
Φαντάζομαι δεν υπάρχει Έλληνας πολίτης που να διάβασε την είδηση και να μη καμάρωσε. Να μην έστειλε νοερά τα πιο θερμά του συγχαρητήρια στους φοιτητές και τον καθηγητή τους. Αναγνωρίζοντας επιπλέον τον άθλο σε μια χώρα περίπου υπό διάλυση, στην οποία ο τομέας «έρευνα» ή «καινοτομία» συνδυάζεται με… γέλωτα. Μεταξύ τους βέβαια κι εγώ. Μόνο που… από τη μια κοιτούσα τα νεανικά πρόσωπα να αστράφτουν, θαύμαζα το δημιουργικό μυαλό, αναλογιζόμουν τις ώρες μελέτης και χαιρόμουν μαζί τους για τη δικαίωση των κόπων… και από την άλλη, σφιγγόταν η ψυχή μου. Ένας κόμπος στο στομάχι που όσο τα κοιτούσα δενόταν πιο πολύ… Γιατί ξέρω ότι αυτά τα «διαμάντα» ΘΑ ΦΥΓΟΥΝ. Θα με ρωτήσεις «και πού βλέπεις την ατυχία»; Κάποια λαμπρά μυαλά θα ανοίξουν τα φτερά τους σε μεγάλους ορίζοντες, θα αξιοποιηθούν, θα δικαιωθούν, θα διαπρέψουν, θα… Ναι, έτσι είναι. Η ατυχία αφορά στη μητρώα γη που τα ανέστησε και θα τα στερηθεί.
Ίσως όμως μου αντιγυρίσεις ότι μπορεί και να ΜΗ φύγουν οριστικά. Να πάνε μόνο για την επεξεργασία του πρότζεκτ, να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση και μετά να γυρίσουν να δουλέψουν στην πατρίδα. Επ’ αυτού θα μπορούσα να ολοκληρώσω τον φανταστικό διάλογο με ένα… «το άλλο με τον Τοτό, το ξέρεις;», να γελάσουμε πικρά και να κλείσει η κουβέντα. Διότι όταν η πατρίδα λέγεται Ελλάδα και διανύει – ΟΠΩΣ διανύει, τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, το να ισχυρίζεσαι για έναν Έλληνα μελλοντικό επιστήμονα ότι «θα δουλέψει στην πατρίδα», ξεπερνάει την κατηγορία «ανέκδοτο», την κατηγορία «μαύρη κωμωδία» ή «μαύρη τραγωδία» αναλόγως οπτικής και αγγίζει μάλλον το θρίλερ… Και μάλιστα άγριο, σαν το σκηνικό που έχει στηθεί γύρω του.
Θα ήθελα πολύ να μιλήσω με τους βραβευμένους φοιτητές. Όχι τόσο για το περιεχόμενο του επιτεύγματος που μάλλον δεν θα καταλάβω, καθώς οι γνώσεις μου δεν αρκούν, αλλά γι αυτούς τους ίδιους. Για τις σκέψεις, τα όνειρα, τα σχέδιά τους, την εικόνα της «πατρίδας» τούτη τη στιγμή μέσα από τα μάτια νέων, δημιουργικών,ταλαντούχων ανθρώπων. Που επενδύουν σε γνώση και φαντασία, επιβραβεύονται γι αυτό κι έρχονται αντιμέτωποι με δελεαστικές προτάσεις «έξωθεν». Πόσες πιθανότητες υπάρχουν να κλείσουν τα αυτιά, να θυσιάσουν ένα μέλλον που δείχνει λαμπρό «εκεί έξω» για να παραμείνουν «προσφέροντες στην πατρίδα»; Για να μη ξεχνιόμαστε… τη συγκεκριμένη πατρίδα, τη συγκεκριμένη στιγμή, στις συγκεκριμένες συνθήκες. Θα επιθυμούσα διακαώς να ακούσω τις απαντήσεις από τα δικά τους χείλη. Που δεν αποκλείεται να με εξέπλητταν. Ωστόσο δεν τους έχω μπροστά μου και το μυαλό πορεύεται με σενάρια βάσει κοινής λογικής.
Η οποία λέει (περίπου) τα αυτονόητα: είσαι επιστήμονας, έχεις στα χέρια σου ένα βραβευμένο διεθνώς πρότζεκτ που αποδεικνύει την αξία των προσόντων σου και σε καλεί π.χ. ο κολοσσός Microsoft στην έδρα του για να το αξιοποιήσει και βέβαια κοντά σε αυτό κι εσένα και το μυαλό σου. Μια αξιοποίηση που μεταφράζεται σε μεγάλες ευκαιρίες για την επιστήμη σου, πρόσβαση σε σπουδαίες έρευνες, συνεργασίες που ούτε φανταζόσουν κι όσο για παροχές… ΑΥΤΕΣ κι αν ΔΕΝ περνούσαν ούτε από τα πιο τρελά σου όνειρα! Μέσα στη μεγάλη χαρά για τη δικαίωση που πάντα περίμενες, εκεί σε μιαν άκρη του μυαλού ίσως σκέφτεσαι αυτά που αφήνεις πίσω… την προσφιλή πατρίδα… τους παιδικούς φίλους… τον φωτεινό ουρανό… το απέραντο γαλάζιο… τις οικείες μυρωδιές… τις κουβέντες στο δρόμο… το πατρικό… Κάτι μελαγχολικό σκιάζει την εύνοια της μεγάλης τύχης κι αν σε βρει σε ευάλωτη στιγμή «πατριωτικής ευαισθησίας», ίσως σε κλονίσει.
«Μήπως να το ξανασκεφτώ;» Και πες ότι το ξανασκέφτεσαι και προσπάθησε να συλλάβεις στο ευρηματικό σου μυαλό το… εγχώριο πρότζεκτ: είσαι επιστήμονας με τη διεθνώς βραβευμένη ιδέα στα χέρια κι αναζητάς χρηματοδότη να την αξιοποιήσει εμπορικά. Αφού περιηγηθείς (ιδίοις εξόδοις) άπασα την επικράτεια για μήνες ή χρόνια συναντώντας έκπληκτα βλέμματα, άδειες τσέπες ή γραφειοκρατικά τέρατα (δεν ήξερες, δεν ρώταγες;), κάποια στιγμή πριν τα… 40, θα ρίξεις τον πήχυ και θα αναζητήσεις έστω μια δουλειά στο αντικείμενο που σπούδασες και αγαπάς. Δεύτερος γύρος άκαρπης περιήγησης, με διάρκεια αναλόγως αντοχής σωματικής, ψυχικής και οικονομικής.
Απελπισμένος, θα κατεβάσεις κι άλλο τον πήχυ και θα αναζητήσεις μια ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ δουλειά να ΕΠΙΒΙΩΣΕΙΣ, γιατί δεν είναι απαραίτητο να προέρχεσαι από μεγάλο τζάκι… μάλλον από ταπεινή φουφού. Εκεί θα σκοντάψεις σε ένα πίνακα διαγραμμάτων – τα ξέρεις εσύ δα!- που δείχνει την καμπύλη της ανεργίας να συναντά το 1,5 εκατομμύριο των ανέργων, αυτών που μαζί με σένα περιμένουν στην ουρά για ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ δουλειά. Σημειωτέον η ανεργία, ως απολύτως «δημοκρατική», ΔΕΝ κάνει καμία ρατσιστική διάκριση μεταξύ πτυχιούχων, προικισμένων, ευφυών κλπ. ή μη, εκδηλώνοντας ωστόσο ιδιαίτερη προτίμηση στη νέα γενιά! Τη δική σου.
Παρόλα αυτά όμως, ενώ θα έχεις στείλει άπειρα βιογραφικά στο βρόντο και χτυπήσει άπειρες πόρτες κλειστές, όντας στα πρόθυρα της κατάρρευσης,δεν αποκλείεται κάποια στιγμή στο αόριστο μέλλον, η τύχη στη φτωχή Ελλάδα του 2015 να σου χαμογελάσει ανέλπιστα! Να σε ειδοποιήσει ο κυρ – Ανέστης από την ταβέρνα της γωνίας ότι θέλει σερβιτόρο για Σαββατοκύριακο… ή το μπιτσόμπαρο της παραλίας ότι του λείπει βοηθητικός μπάρμαν για δυο μήνες… ή η κυρία Ρούλα ψάχνει κοπέλα για φυλλάδια δυο ώρες απογευματινές… ή στο κομμωτήριο της γειτονιάς ζητάνε χέρι για πιστολάκι. Είδες που απελπίστηκες; Μαζεμένες οι ευκαιρίες λαμπρής καριέρας, κι όσο για τις απολαβές, θα σου συνιστούσα να μην εμπιστευθείς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα… κατευθείαν Ελβετία για σιγουριά! Θα μου πεις τώρα, εσύ σπούδασες, έχεις ένα πτυχίο να!, έχεις ένα σπουδαίο πρότζεκτ, έχεις ιδέες, έχεις όνειρα… Μη στενοχωριέσαι. «Πάνω απ’ όλα η υγεία» και… πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά σου θα’ ναι, δεν τα χάνεις!
Μετά λοιπόν από τόσο… δελεαστικό σκηνικό, να έρθω εγώ να σου μιλήσω για «προσφορά στην πατρίδα»; Να σε συγκινήσω με πατριωτικές κορώνες για τον τόπο που αιμορραγεί, χάνοντας όλο το νεανικό, δημιουργικό του αίμα; Χάνοντας όλα τα λαμπρά μυαλά του με τις καινοτόμες ιδέες; Αυτά που επένδυσε αδρά για τη μόρφωσή τους και τώρα τα «χαρίζει» απλόχερα δεξιά κι αριστερά; ΟΧΙ, ΔΕΝ θα το κάνω, δεν θα σου στερήσω το όνειρο, όπου κι αν βρίσκεται αυτό. Κυρίως δεν θα σου στερήσω το αυτονόητο δικαίωμα στη δουλειά, στην επιστήμη σου, στην τέχνη σου, στην ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ!
Θα νικήσω μέσα μου τον κόμπο στο στομάχι και την αυθόρμητη παρόρμηση να σου φωνάξω «Μείνε, σε χρειαζόμαστε!» Γιατί σε καλώ να παλέψεις με τέρατα που δεν σου αξίζουν. Και δεν θέλω να αναλώσεις όλη σου την ικμάδα, το μυαλό, την ενέργεια στο «μαρτύριο του Σίσυφου», σαν καταδίκη για αδίκημα που δεν έκανες, την ώρα που μπορείς να δημιουργήσεις. Θα μείνω πίσω να καμαρώνω τα επιτεύγματά σου στην «αλλοδαπή», να μοιράζομαι την αξιοπρεπή ζωή σου μέσω skype και να οικτίρω την «ημεδαπή» που έκανε ό,τι μπορούσε για να σε διώξει… Ανάμεσα σε πλήθος θλιβερών γερόντων – δεινοσαύρων, καταδικασμένων να φιλολογούν στο διηνεκές περί «καινοτομίας», «νεανικής επιχειρηματικότητας», «έρευνας» και λοιπών επιδοτούμενων, ως φαιδρές ασκήσεις επί χάρτου εσαεί…
ΚΑΛΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΠΑΙΔΙΑ!
Φωτογραφικό υλικό
