Από την Μαρία Γρηγοριάδου.
Κάθε χρόνο την 1η μέρα του νέου έτους εκατομμύρια άνθρωποι, σε περισσότερες από 90 χώρες του κόσμου, συντονίζονται στους δέκτες τους για να παρακολουθήσουν την καθιερωμένη Πρωτοχρονιάτικη συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης. Για πολλούς αποτελεί μια στιγμή ηρεμίας μετά το ξενύχτι της προηγούμενης ημέρας, για άλλους είναι μια ευκαιρία να γνωρίσουν λίγη από την αίγλη της αριστοκρατικής Βιέννης ενώ άλλοι μπορεί και να την αγνοούν. Η Φιλαρμονική της Βιέννης έχει μια μακραίωνη μουσική ιστορία και οι πρωτοχρονιάτικες συναυλίες αποτέλεσαν άλλοτε στιγμές ελπίδας και χαράς και άλλοτε μαύρες σελίδες παγιδευμένες στην σκληρή πραγματικότητα της ιστορίας.
.
Πώς ξεκίνησαν όμως όλα;
Η Φιλαρμονική της Βιέννης ιδρύθηκε από το μαέστρο Ότο Νικολάι και έδωσε την παρθενική της συναυλία στις 28 Μαρτίου του 1842 στη μεγάλη αίθουσα τελετών Ρεντούτενζααλ των χειμερινών ανακτόρων του Χόρφμουργκ. Η πρώτη εμφάνιση της Φιλαρμονικής στο εξωτερικό έγινε το 1880 στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού. Μια από τις σημαντικότερες συνεργασίες της αποτελεί αυτή με τον Ρίχαρντ Στράους κατά την περίοδο 1906-1944. Στην αρχή η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βιέννης δεν παρουσίαζε έργα της οικογένειας των Στράους αλλά αργότερα άλλαξε στάση καθώς άλλοι μεγάλοι συνθέτες όπως ο Βάγκνερ, ο Λιστ, ο Μπραμς έδειξαν ιδιαίτερο σεβασμό στο έργο τους. Έδρα της Φιλαρμονικής είναι το Μέγαρο Μουσικής της Βιέννης, το γνωστό Musikrvein, ένα κτίριο του Δανού Θεόφιλου Χάνσεν, ο οποίος κατόρθωσε να κατασκευάσει μια υψηλής αισθητικής αίθουσα συναυλιών που θεωρείται ότι έχει την καλύτερη ακουστική στον κόσμο. Μέσα σε όλη αυτήν την εξέλιξη και την αίγλη, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος αποτέλεσε τις πιο σκοτεινές σελίδες της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης. Πολλά μέλη της κατέληξαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ενώ χρησιμοποιήθηκε για τη ναζιστική προπαγάνδα. Μετά τη λήξη του πολέμου συνεργάστηκε με καταξιωμένους μαέστρους και επέστρεψε στις παλιές της δόξες.
.
.
Πώς όμως καθιερώθηκε η Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία;
Η ιστορία της Πρωτοχρονιάτικης συναυλίας στη Βιέννη ξεκινά το 1838. Στην Πρωτοχρονιάτικη συναυλία συμμετείχαν διάφορες ορχήστρες με έργα μεγάλων Βιεννέζων συνθετών. Στις 31 Δεκεμβρίου του 1939 άρχισε η συναυλία να παίρνει τη μορφή που ξέρουμε σήμερα. Εκείνη την ημέρα έγινε για πρώτη φορά η συναυλία μια μέρα πριν την έναρξη του νέου χρόνου (γι’ αυτό ονομάστηκε έκτακτη) και ήταν αφιερωμένη στη δυναστεία των Στράους. Τα κέρδη αυτής της συναυλίας δόθηκαν στην εθνικοσοσιαλιστική εκστρατεία για τον πόλεμο, ενώ η Αυστρία ήταν ήδη προσαρτημένη στο Γερμανικό Ράιχ. Την 1η Ιανουαρίου του 1941 εδραιώνεται ξανά η Πρωτοχρονιάτικη συναυλία. Αυτή τη φορά ήταν αφιερωμένη στον Γιόχαν Στράους και τη διηύθυνε ο Κλέμενς Κράους, ο οποίος συνέχισε τις πρωτοχρονιάτικες συναυλίες με έργα των Στράους. Αυτή την περίοδο πολλοί κατηγόρησαν τη Φιλαρμονική για τη στάση της καθώς θεώρησαν ότι εξυπηρετούσε τα παιχνίδια των ναζί. Μετά το τέλος του πολέμου το 1946, την Πρωτοχρονιάτικη συναυλία ανέλαβε ο Γιόζεφ Κριπς, οποίος επεδίωξε να απελευθερώσει τη Φιλαρμονική από το ναζιστικό στίγμα, μιας και ο ίδιος είχε διωχθεί από τους ναζί. Ωστόσο ο Κράους επιστρέφει το 1948 και διευθύνει άλλες 7 Πρωτοχρονιάτικες συναυλίες μέχρι το 1954.
Την Πρωτοχρονιάτικη συναυλία της Φιλαρμονικής της Βιέννης έχουν διευθύνει μερικοί από τους μεγαλύτερους συνθέτες και μαέστρους του κόσμου, όπως ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, ο Κλαούντιο Αμπάντο, ο Ζούμπιν Μέτα, ο Ρικάρντο Μούτι, ο Νικολά Αρνονκούρ, ο Σέιτζι Οσάουα, ο Ζορζ Πρετρ, ο Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ και άλλοι. Οι μαέστροι που έχουν ανέβει στο πόντιουμ της Πρωτοχρονιάτικης συναυλίας τις περισσότερες φορές είναι ο Βίλι Μποσκόφσκι με 25 συνεχόμενες φορές, ο Λορίν Μααζέλ με 10, ο Κλέμενς Κράους με 7, Ζούμπιν Μέτα με 5 και ο Ρικάρντο Μούτι με 5.
.
.
Η Πρωτοχρονιάτικη συναυλία κάθε χρόνο δίνεται στη «Χρυσή Αίθουσα» του Musikrvein,η οποία είναι ιδιαίτερα στολισμένη με λουλούδια και άνθη ποικίλων ειδών. Από το 1980-2013 κοσμούσαν την αίθουσα λουλούδια από την Ιταλία, ευγενής προσφορά του δήμου του Σαν Ρέμο. Το 2014 τα πρόσφεραν οι ίδιοι οι μουσικοί της Ορχήστρας ενώ από το 2015 προέρχονται αποκλειστικά από τους εθνικούς και δημοτικούς κήπους της Βιέννης.
Τα εισιτήρια είναι συνολικά 2.044, από τα οποία τα 1.744 είναι των επισήμων, των χορηγών και των προσκεκλημένων. Διαθέσιμα προς το κοινό είναι μόνο 700 εισιτήρια 300 από τα οποία είναι όρθιων. Οι αιτήσεις γίνονται κάθε χρόνο από 1 έως 28 Φεβρουαρίου (περίπου λαμβάνονται 60.00 αιτήσεις ετησίως) και η κλήρωση πραγματοποιείται το Μάρτιο. Οι τιμές των εισιτηρίων κυμαίνονται από 35€ έως 1200€. Όσοι είναι τυχεροί έχουν αρκετό χρόνο για να περιμένουν και να οργανώσουν το ταξίδι ή την εμφάνισή τους στο γεγονός.
Φέτος, την Πρωτοχρονιάτικη συναυλία της Βιέννης για το 2020, θα διευθύνει για πρώτη φορά ο Andris Nelsons, ο οποίος συνεργάζεται με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα από το 2010. Η συναυλία θα μεταδοθεί σε πάνω από 90 χώρες παγκοσμίως, σε 40 εκατομμύρια ακροατές, προσδοκώντας να μεταφέρει για μια ακόμα χρονιά ένα μήνυμα ελπίδας, αισιοδοξίας και χαράς για μια καλή χρονιά. Η συναυλία θα μεταδοθεί όπως κάθε χρόνο από την ΕΡΤ στις 12:15.
Φωτογραφικό υλικό
