Η κλασική μουσική, πόσο μάλλον η συμφωνική μουσική, είναι ένα είδος που ενώ θα έπρεπε να αφορά όλους τους ανθρώπους, δυστυχώς λίγοι την προτιμούν κι ακόμα λιγότεροι την κατέχουν. Είναι φανερό ότι στη χώρα μας δεν υπάρχουν πολλοί φορείς, εκτός αυτών της πρωτεύουσας, που να ασχολούνται και να διαδίδουν τη συμφωνική κλασική μουσική. Παρόλη την έλλειψη παιδείας και χρηματοδότησης για την ίδρυση τέτοιων φορέων, υπήρξαν και υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που αγάπησαν αυτό το ιδιαίτερο και διαχρονικό είδος και προσπάθησαν να πραγματοποιήσουν το όραμά τους προς όφελος της σύγχρονης κοινωνίας.
Ένα τέτοιο φωτεινό παράδειγμα αποτελεί η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης. Ένας κρατικός φορέας της καλής μουσικής, που αποτέλεσε όραμα ενός Κύπριου μουσικού και μέχρι σήμερα η φήμη της έχει φτάσει σε όλη την Ευρώπη.
.
Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης (ΚΟΘ) ιδρύθηκε με Βασιλικό Διάταγμα στις 18 Φεβρουαρίου 1959, αλλά τότε ονομαζόταν Συμφωνική Ορχήστρα Βορείου Ελλάδος (ΣΟΒΕ) και τελούσε υπό την αιγίδα του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης. Οραματιστής της αποτέλεσε ο Σόλων Μιχαηλίδης, ένας Κύπριος μουσικός και συνθέτης γεννημένος το 1905 με ανώτερες σπουδές στο Παρίσι και πλούσιο έργο στη Λεμεσό. Καθώς όμως, λόγω του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα κι επειδή το έργο του δε λάμβανε την απήχηση που ήθελε, οδηγήθηκε στην αναζήτηση νέων θέσεων εργασίας. Όταν αισθάνθηκε ότι είχε φτάσει στην κατάλληλη καλλιτεχνική ωριμότητα και το πλήρωμα του χρόνου έφτασε ώστε να μπορέσει να φύγει από την Κύπρο, ήρθε στην Ελλάδα. Το 1957 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης και το ίδρυμα γνωρίζει μια νέα ανοδική πορεία. Ο Σόλων Μιχαηλίδης μέσα από το πάθος για τη μουσική, τα όνειρα και τις ελπίδες του για κάτι νέο στο χώρο της μουσικής στην πόλη της Θεσσαλονίκης, δημιούργησε το 1959 τη Συμφωνική Ορχήστρα Βορείου Ελλάδος. Οι δοκιμές της ξεκινούν στις 22 Απριλίου σε μια αίθουσα της Διεθνούς Έκθεσης και πραγματοποιεί το ντεμπούτο της στην κατάμεστη αίθουσα του Βασιλικού Θεάτρου. Μια νέα εποχή για τα μουσικά δρώμενα της πόλης είχε ανατείλει. Ο ίδιος καθιερώνει ένα θεσμό ειδικών συναυλιών, στις οποίες συμμετέχουν νέοι σολίστ από το ΚΩΘ, οι οποίοι δεν έχουν εμφανιστεί ξανά με ορχήστρα. Η ΣΟΒΕ εξελίσσεται σ’ ένα σοβαρό καλλιτεχνικό συγκρότημα και το 1966 μετατρέπεται σε κρατικό οργανισμό. Η επίσημη μετονομασία της σε Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης επικυρώθηκε στο πρόγραμμα της συναυλίας στις 21 Νοεμβρίου 1966. Το Νοέμβριο του 1970, μετά από 13 χρόνια προσφοράς στην πολιτιστική ζωή της πόλης, ο Σόλων Μιχαηλίδης παραδίδει τις διευθυντικές του θέσεις και στις 7 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους αποχαιρετά το κοινό της Θεσσαλονίκης με μια αποθεωτική συναυλία.
.
Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, από την ίδρυσή της έως και σήμερα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς φορείς της χώρας. Το έργο της δεν περιορίζεται μόνο στην παρουσίαση συναυλιών αλλά πραγματοποιεί ταυτόχρονα και πολλές κοινωνικές και εκπαιδευτικές δράσεις. Το ρεπερτόριό της, ως μια κλασική αλλά και σύγχρονη συμφωνική ορχήστρα, εκτείνεται από μπαρόκ μουσική έως σπουδαίες συνθέσεις του 21ου αιώνα. Συμμετέχει σε παραστάσεις όπερας, μπαλέτου, μουσικής δωματίου, συνοδεία βωβού κινηματογράφου, συναυλίες συμφωνικού ροκ, βιωματικές και διαδραστικές παραστάσεις που συνδυάζουν την επιστήμη ή το θέατρο με τη μουσική. Η ΚΟΘ πραγματοποιεί συναυλίες σε διάφορα σημεία και σκηνές της Θεσσαλονίκης, όπως το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, η Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ, μνημεία της πόλης όπως η Ροτόντα κ.α. Επισκέπτεται συχνά πόλεις της Βορείου Ελλάδος, ενώ έχει εμφανιστεί σε όλο σχεδόν τον Ελλαδικό χώρο. Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία της ορχήστρας στο εξωτερικό με εμφανίσεις σε Κύπρο, Μασσαλία, Βαλένθια, Πεκίνο, Πράγα, Φλωρεντία, Πιστόια, Βερολίνο, Στρασβούργο, Κλερμόν Φεράν και Μόναχο.
.
Με την ΚΟΘ έχουν συμπράξει πολλοί Έλληνες και ξένοι διεθνώς καταξιωμένοι καλλιτέχνες όπως L. Pavarotti, P. Domingo, J. Carreras, M. Shostakovich, A. Ciccolini, G. Shaham, P. Badura-Skoda, N. Gutman, M. Rostropovich, J. Anderson, M. Alvarez, P. Gallois, Οδ. Δημητριάδη, Λ. Καβάκο, Δ. Σγούρο, Κ. Κατσαρή, Ε. Καραΐνδρου κ.ά. Επίσης έχει σημαντική δισκογραφική δραστηριότητα με διεθνούς βεληνεκούς δισκογραφικές εταιρίες όπως η ΝΑΧΟS, η BIS, η MINOS EMI και η FEELGOOD RECORDS με ενθουσιώδης κριτικές σε Ελλάδα και εξωτερικό. Μάλιστα έχει αποσπάσει και βραβεία για τα εξής έργα: ‘Impressions for saxophone and orchestra’ (2005) Βραβείο ποιοτικής δισκογραφίας “Supersonic” του περιοδικού Pizzicato και βραβείο της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Κριτικών Μουσικών, ‘Ildebrando Pizzetti’ (2009) Πέντε διαπασών του περιοδικού Diapason.
Η ΚΟΘ έχει αναπτύξει, από την ίδρυσή της ακόμα, ένα ιδιαίτερο και σημαντικό κοινωνικό χαρακτήρα, βοηθώντας νέους καλλιτέχνες, πραγματοποιώντας εκπαιδευτικά προγράμματα και συναυλίες σε νοσοκομεία και ιδρύματα. Η ορχήστρα συνεργάζεται και προωθεί νέους Έλληνες μουσικούς μέσω της διενέργειας διαγωνισμών και εργαστηρίων ενώ φροντίζει να περιλαμβάνει συχνά στις συναυλίες της πρώτες εκτελέσεις έργων Ελλήνων συνθετών. Το εκπαιδευτικό της έργο είναι ιδιαίτερα προσεγμένο και πλούσιο καθώς περιλαμβάνει συναυλίες και δράσεις για παιδιά κάθε ηλικίας ενώ υποδέχεται δωρεάν μεγάλο αριθμό μαθητών και φοιτητών στις παραστάσεις της. Επιπλέον, το κοινωνικό πρόσωπο της ΚΟΘ αποδεικνύεται μέσα από μια πληθώρα επισκέψεων σε νοσοκομεία, ιδρύματα, ορφανοτροφεία, φυλακές κ.α καθώς επίσης και με την πραγματοποίηση ανοιχτών συναυλιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι ανοικτές συναυλίες που έδινε η ΚΟΘ, λίγα χρόνια πριν, στο τέλος του καλοκαιριού στην Πλατεία Αριστοτέλους. Γέμιζε η πλατεία από κόσμο και όμορφες μελωδίες ενώ οι πολίτες είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα τη δράση της ορχήστρας και την κλασική μουσική.
Την ευθύνη του προγράμματος έχει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής. Σημαντικές προσωπικότητες με διεθνή εμβέλεια έχουν αναλάβει το πόντιουμ της ΚΟΘ όπως ο ιδρυτής της Σόλων Μιχαηλίδης και στη συνέχεια ο Γιώργος Θυμής, Άλκης Μπαλτάς, Κάρολος Τρικολίδης, Κοσμάς Γαλιλαίας, Κωνσταντίνος Πατσαλίδης, Λεωνίδας Καβάκος, Μίκης Μιχαηλίδης, Μύρωνας Μιχαηλίδης, Αλέξανδρος Μυράτ και Γεώργιος Βράνος. Σήμερα την καλλιτεχνική διεύθυνση της ορχήστρας κατέχει η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της, η αρχιμουσικός Ζωή Τσόκανου, που βρίσκεται σ’ αυτήν τη θέση από τον Ιούνιο του 2017. Σπούδασε στη γενέτειρά της, Θεσσαλονίκη, πιάνο κι ανώτερα θεωρητικά , αποφοίτησε με βαθμό άριστα από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ ενώ συνέχισε τις σπουδές της στο πιάνο και στη διεύθυνση ορχήστρας στο Πανεπιστήμιο Τεχνών της Ζυρίχης. Το βιογραφικό της περιλαμβάνει σημαντικές θέσεις και αξιοζήλευτες συνεργασίες με ευρωπαϊκές ορχήστρες ( Ορχήστρα της Ισπανικής Ραδιοφωνίας στη Μαδρίτη, την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Λιλ, την Ακαδημαϊκή Ορχήστρα της Ζυρίχης, τις Φιλαρμονικές Ορχήστρες της Βρέμης, της Ερφούρτης, την Ορχήστρα Δωματίου του Ίγκολσταντ κ.α.) καθώς και με όλους τους σημαντικούς πολιτιστικούς φορείς της χώρας όπως την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, την Κρατική Αθηνών, την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Ε.Ρ.Τ., την ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Το σώμα και την ψυχή της ΚΟΘ αποτελούν οι 108 μουσικοί της. Εκατόν οχτώ εξαιρετικοί μουσικοί και σολίστ που σε κάθε παράσταση δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό και ανταπεξέρχονται κάτω από τις διαφορετικές ανάγκες που έχει η κάθε εμφάνιση και ο κάθε χώρος. Η ορχήστρα αποτελείται από βιολιά τα οποία χωρίζονται σε Α’ και Β’, βιόλες, βιολοντσέλα, κοντραμπάσα, φλάουτα, όμποε, κλαρινέτα, φαγκότα, κόρνα, τρόμπες, τρομπόνια, τούμπα, τύμπανα, κρουστά, άρπα και πιάνο. Όλοι αυτοί οι μουσικοί καλούνται να γίνουν κάθε φορά ένα και να συνεργαστούν με απόλυτη πειθαρχία κι αρμονία προκειμένου να παρουσιάσουν ένα άρτιο αποτέλεσμα κάτω από τη μπαγκέτα του εκάστοτε μαέστρου.
Καταλήγοντας η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, μετά από 61 χρόνια από την ίδρυσή της, αποτελεί μια από τις καλύτερες ορχήστρες όχι μόνο της χώρας αλλά και της Ευρώπης. Δεν απευθύνεται μόνο σ’ ένα περιορισμένο και εξειδικευμένο κοινό αλλά σε όλους του ανθρώπους κάθε ηλικίας που αγαπούν τη μουσική. Μέσα από τις δράσεις της προσπαθεί να προσεγγίσει όλο και περισσότερους ακροατές σε οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα κι αν ανήκουν, επιβεβαιώνοντας τη σημαντικότητα της καθώς και το ρόλο που έχει η μουσική ώστε να εξευγενίζει την ψυχή και το πνεύμα και να προάγει τον πολιτισμό. Από τη στιγμή που την οραματίστηκε ο Σόλων Μιχαηλίδης έως και σήμερα έχει κερδίσει το σεβασμό και την αποδοχή τόσο του τοπικού κοινού όσο και του διεθνούς. Είναι πολύ σημαντικό για την πόλη της Θεσσαλονίκης να διαθέτει μια τέτοια ορχήστρα και γι’ αυτό θα πρέπει να της διατίθενται χώροι με καλή ακουστική τόσο για τις εμφανίσεις της όσο και για τις πρόβες της. Τέλος, σας προτρέπουμε να παρακολουθήσετε κάποιες από τις δράσεις της ΚΟΘ για να διαπιστώσετε το έργο της και να ζήσετε τη μαγεία της συμφωνικής μουσικής με μια ελληνικότατη ορχήστρα.
Web site: Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης
