Γράφει η Πίτσα Στασινοπούλου για την Κουλτουρόσουπα
Το θέμα είναι ευρέως γνωστό προκαλώντας έντονη αναταραχή στους εγχώριους μουσικούς κύκλους και επιγραμματικά για όσους δεν γνωρίζουν έχει ως εξής: Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση των Μίκη Θεοδωράκη και Μάνου Χατζιδάκι, ο επιφανής καθηγητής του Μπέρκλεϊ Πάνος Λιαρόπουλος μέσω της εταιρείας παραγωγής GTP Entertainment αποφάσισε να διοργανώσει μεγάλη συναυλία στο εξωτερικό με έργα των δύο κορυφαίων Ελλήνων συνθετών, ερμηνευμένα από την Νατάσσα Μποφίλιου και τον Γιάννη Χαρούλη.
Η εταιρεία παραγωγής απευθύνθηκε για άδεια στην Seed Point που διαχειρίζεται το έργο του Μ. Χατζιδάκι εκ μέρους της οικογένειάς του και εισέπραξε άρνηση του γιου και μοναδικού κληρονόμου του με τη διατύπωση: «η συγκεκριμένη πρόταση απορρίπτεται ρητά γιατί δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του Μάνου Χατζιδάκι». Παρά ταύτα η διοργάνωση προχώρησε με άδεια εταιριών παραγωγής του εξωτερικού, υπεύθυνων για τη μετάδοση του έργου του εκτός Ελλάδας, γεγονός που οδήγησε τον υιό Γιώργο Χατζιδάκι σε νομικές διαδικασίες προκειμένου να μπλοκάρει την εν λόγω συναυλία με το αιτιολογικό ότι δεν σεβάστηκαν την άρνησή του κι αυτό δεν συνάδει με το «Χατζιδακικό ήθος»…
Εννοείται ότι η διαμάχη προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ενώ στο μεταξύ η προετοιμασία προχωρά, έχει εκδοθεί η αφίσα της συναυλίας και έχει ανακοινωθεί το πρόγραμμά της με έναρξη 11 Ιανουαρίου και σταθμούς μεταξύ άλλων στο Theatre Royal Drury Lane του Λονδίνου, στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης, στην Όπερα του Σίδνεϊ κλπ… Με τους δύο ερμηνευτές που επιλέχθηκαν να βρίσκονται εν μέσω πυρών χωρίς να έχουν προβεί μέχρι στιγμής σε καμία δήλωση και βέβαια τον καλλιτεχνικό περίγυρο από συνθέτες, στιχουργούς, μουσικούς, δημοσιογράφους κλπ. να ανταλλάσσουν αντικρουόμενες απόψεις υπέρ ή κατά της μιας ή της άλλης πλευράς, ανάλογα με το «μετερίζι» καθενός…Από τη μια οι «Χατζιδακικοί» που ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν σε βάθος τη νοοτροπία, την ευαισθησία, τις απαιτήσεις του συνθέτη για την παρουσίαση του έργου του και υπερασπίζονται τη θέση του κληρονόμου του και από την άλλη οι «Μποφιλικοί- Χαρουλικοί», είτε οπαδοί της… αριστερής όχθης γενικώς, είτε συνεργάτες ή θαυμαστές των παραπάνω, που βρίσκουν ακατανόητη την απόρριψη και επιτίθενται στον αρνητή κληρονόμο…
Προσωπικά οφείλω να δηλώσω εξαρχής ότι δεν ανήκω στους θαυμαστές του Χαρούλη και του ρεπερτορίου του, παρότι εκτιμώ ιδιαίτερα τη σεμνότητα, την αυθεντικότητα και το ήθος του, ενώ αντίθετα η περίπτωση Μποφίλιου μού είναι άκρως αντιπαθής, τόσο σε επίπεδο ανούσιων , αδιάφορων έως άτεχνων τραγουδιών με πομπώδεις κραυγές που δεν αντέχω, όσο και κυρίως σε επίπεδο προσωπικότητας με τη δηθενιά, τη γραφικότητα, τον στόμφο μιας «ευπώλητης – στρατευμένης αριστερίλας» με αφελείς κορώνες εντυπωσιασμού που μου προκαλούν αποστροφή… Επομένως ως μη θαυμάστρια (κάθε άλλο) δεν έχω το παραμικρό υποκειμενικό κίνητρο για την υπεράσπιση εν προκειμένω των δύο καλλιτεχνών. Ωστόσο, ανεξαρτήτως προσωπικού γούστου, δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω αντικειμενικά ότι πρόκειται για δύο τραγουδιστές καταξιωμένους, με φωνητικά προσόντα, με ευρεία απήχηση κυρίως στο νεανικό κοινό, με αξιοπρεπείς καριέρες, που υπηρετούν για χρόνια με σοβαρότητα ποιοτικές επιλογές χωρίς λογής «παρατράγουδα» είτε στην τέχνη τους είτε στη στάση ζωής τους και κυρίως ο άμεμπτος Χαρούλης…
Επίσης δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω για τη συγκεκριμένη περιοδεία ότι θα διεξαχθεί με την εποπτεία ενός καταξιωμένου καθηγητή διάσημου πανεπιστημίου, με άρτιες πολυμελείς ορχήστρες όπως διαβάζω, με σοβαρές εταιρείες που εγγυώνται ποιότητα παραγωγής και σε κάποιους από τους λαμπρότερους χώρους συναυλιών του εξωτερικού ενώπιον πολυπληθούς κοινού…Δεδομένων λοιπόν όλων των ανωτέρω παραγόντων σε επίπεδο άξιων ερμηνευτών και προσεγμένης παραγωγής που εξασφαλίζουν θεωρητικά μια αξιοπρεπή παρουσίαση του έργου των δύο συνθετών, ΔΕΝ καταλαβαίνω το γιατί «δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του Μάνου Χατζιδάκι» ή γιατί «ο Χατζιδάκις δεν θα το επέτρεπε» ή «αφού δεν σέβονται την άρνηση του κληρονόμου δεν έχουν χατζιδακικό ήθος»… Θα τα καταλάβαινα και φυσικά θα τα επικροτούσα αν ζητούσαν την άδεια για ανάλογη συναυλία φαιδροί αστέρες των μπουζουκιών ή άφωνοι κι ατάλαντοι ή απαίδευτοι καλλιτεχνικά ή αήθεις της πίστας και λοιποί τυχοδιώκτες του χώρου… Όπως θα τα καταλάβαινα αν επρόκειτο για φτηνιάρικη αρπαχτή του ποδαριού χωρίς εγγυήσεις, με προκλητική προχειρότητα και σε χώρους ακατάλληλους για φιλοξενία σπουδαίων μουσικών έργων…
Όταν όμως διαβάζω το πώς, από ποιους και πού θα παιχτεί η μουσική του Χατζιδάκι- και μαζί του Θεοδωράκη- περιμένω λογικά από τον γιο και κληρονόμο του να εξηγήσει στο πανελλήνιο τί ακριβώς σημαίνει «δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές του συνθέτη»… Ποιες είναι αυτές οι προδιαγραφές που επικαλείται;; Γιατί εν προκειμένω θεωρεί ότι δεν πληρούνται;; Νομιμοποιείται ηθικά να απαγορεύει χωρίς καμία σαφή αιτιολογία τη μετάδοση ενός έργου που πλέον δεν αποτελεί προσωπική ιδιοκτησία αλλά πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού;; Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, το νομικό δικαίωμα στη διαχείριση υπαγορεύει εντελώς αυθαίρετες, κατά το προσωπικό δοκούν απαγορεύσεις;; Με ποια παράδοξη λογική η μουσική του Χατζιδάκη όταν ντύνει εμπορικές διαφημίσεις «πληροί τις προδιαγραφές» του δημιουργού, ενώ όταν παίζεται σε οργανωμένη συναυλία δεν τις πληροί;; Πώς είναι δυνατόν οποιοσδήποτε- ακόμα και ο γιος του- να μπαίνει στο μυαλό του εκλιπόντος συνθέτη και να αποφαίνεται τί θα επέτρεπε ή όχι σήμερα αν ζούσε;; Πώς είναι δυνατόν να στέκεται η παράλογη ταύτιση του χατζιδακικού ήθους με τον σεβασμό στην άποψη του κληρονόμου του;; Πώς να σεβαστεί κανείς μια άρνηση όταν ΔΕΝ αιτιολογείται παρά επιβάλλεται φασιστικά κατά το «αποφασίζω και διατάσσω» με την ισχύ του ιδιοκτήτη;;
Αν εξηγούσατε κ. διαχειριστά για ποιους συγκεκριμένους λόγους απαγορεύετε τη χρήση του χατζιδακικού έργου στην εν λόγω συναυλία, αντί του αόριστου κι αυθαίρετου «δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές» χωρίς να τις ορίζετε, δεν θα είχαμε κανένα λόγο να μη σεβαστούμε την απόφασή σας… Σαφώς έχετε το νομικό και ηθικό δικαίωμα ως κληρονόμος να προστατεύετε το έργο του μέγιστου δημιουργού σύμφωνα με τις υποδείξεις του, ωστόσο αναγνωρίζοντας την εμβέλεια και πολιτιστική του βαρύτητα που αγγίζει περισσότερο το συλλογικό παρά το προσωπικό, οφείλετε όταν στερείτε από το κοινό τέτοιο αγαθό να αιτιολογείτε με σαφήνεια τις αποφάσεις σας και είτε διαφωνούμε είτε συμφωνούμε, μοιραία θα τις σεβαστούμε… Αν πχ. μας λέγατε ότι θεωρείτε ακατάλληλους για σαφείς λόγους τους δύο καλλιτέχνες να ερμηνεύσουν Χατζιδάκι ή ότι εντοπίσατε ουσιώδη προβλήματα στην παραγωγή ή ότι οι χώροι δεν συνάδουν με τη δέουσα ατμόσφαιρα ή ότι φοβάστε μήπως η Μποφίλιου εν μέσω συναυλίας αρχίσει τις φαιδρές «επαναστατικές» κορώνες της κλπ. προσωπικά θα αποδεχόμουν την απόρριψη και θα σας συνέχαιρα για την ευθύτητα… Τώρα όμως με τις αόριστες υπεκφυγές, όχι μόνο δεν κατανοώ τα ακατανόητα, αλλά μου δίνετε δικαίωμα να φαντάζομαι διάφορα ευτελή, όπως ας πούμε ότι δεν τα βρήκατε στις «δοσοληψίες»… άδικο έχω η καχύποπτη;;; Όταν στερείτε από το κοινό τον Χατζιδάκι, είτε θέλετε είτε όχι, οφείλετε ηθικά σαφείς εξηγήσεις!
