Συνέντευξη στην Πίτσα Στασινοπούλου
Εντελώς τυχαία έδωσε εξετάσεις στο Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν, όπου όχι μόνο «πέρασε» αλλά κέρδισε και υποτροφία, για να συνειδητοποιήσει ότι αυτό ήταν το επάγγελμα που ήθελε να ακολουθήσει. Και το ακολούθησε με πίστη, αφοσίωση, ήθος και σκληρή δουλειά, καθώς με αυτά τα εφόδια ως «αποσκευές» από τους σπουδαίους δασκάλους της πορεύτηκε στον καλλιτεχνικό χώρο, συλλέγοντας εμπειρίες από θέατρο, κινηματογράφο, τηλεόραση, αν και δηλώνει ότι σε οποιοδήποτε χώρο μεταφέρει τη θεατρική συνθήκη στην οποία νιώθει πληρότητα.
Προικισμένη ηθοποιός με προσωπικό στίγμα και σημαντικές συνεργασίες, δοκιμασμένη σκηνοθέτιδα σε νεοελληνικά έργα που προτιμά, έμπειρη δασκάλα υποκριτικής που θαυμάζει την τόλμη και τσαμπουκά των νέων παιδιών, αισιοδοξώντας για το θεατρικό μέλλον. Λατρεύει τον Σαίξπηρ, πεισμώνει με την αποτυχία, εκτιμά την ευγένεια, την εξυπνάδα, το χιούμορ, ενώ την θυμώνει η αχαριστία…
Με αφορμή την πρόσφατη σκηνοθετική της δουλειά στην παράσταση «Ο κάτω Παρθενώνας» που θα απολαύσουμε στις 27 και 28/1 στο θέατρο Αμαλία στη Θεσσαλονίκη, η Βάνα Πεφάνη μιλά με λόγια σταράτα στην Κουλτουρόσουπα…
1. Θα ξεκινήσουμε κλασικά από τα κίνητρα- ερεθίσματα που σας οδήγησαν στον καλλιτεχνικό δρόμο, διαβάζοντας στο βιογραφικό σας ότι «έδωσε εξετάσεις στο Θέατρο Τέχνης χωρίς να το σκεφτεί ιδιαίτερα»… πώς μεταφράζεται αυτό;
Σε μια τυχαία γνωριμία με κάποιον άνθρωπο, που θα έδινε εξετάσεις στο θέατρο και με έπεισε να δώσω κι εγώ. Αναφέρομαι σ αυτές τις τυχαίες - μοιραίες συναντήσεις που έχουν τη δύναμη να καθορίσουν ή να σου αλλάξουν τη ζωή. Όταν τελείωσα τη σχολή συνειδητοποίησα ότι αυτό είναι το επάγγελμα που θα ακολουθήσω.
2. Αναπολώντας τα χρόνια σπουδών στο Θέατρο Τέχνης, τί κρατάτε από τότε ως πολύτιμη παρακαταθήκη που σας επηρέασε καθοριστικά;
Χωρίς τότε, να το έχω αντιληφθεί πλήρως, σπούδασα σε μια από τις καλύτερες σχολές που διαθέτει η χώρα μας. Γνώρισα σημαντικούς δασκάλους που με επηρέασαν και με καθόρισαν στην μετέπειτα πορεία μου. Όχι μόνο με την διδασκαλία τους, αλλά περισσότερο με τη στάση τους στο θέατρο. Κρατώ λοιπόν το ήθος, την σκληρή δουλειά και την αφοσίωση σε ότι αφορά στη θεατρική πράξη.
3. Στη μετέπειτα επαγγελματική πορεία, θα λέγατε ότι η τύχη- παράλληλα με σκληρή δουλειά- υπήρξε ευνοϊκή μαζί σας ή συναντήσατε σοβαρά εμπόδια;
Όταν βγήκα από το θέατρο Τέχνης οι ευκαιρίες που δίνονταν στα νέα παιδιά δεν είχαν καμιά σχέση με τις σημερινές. Ήμασταν και λιγότεροι, λιγότερες σχολές, λιγότερα παιδιά σε κάθε έτος. Αν ήσουν λίγο τυχερός και πολύ δουλευταράς, ήταν πιο εύκολο να ξεκινήσεις και να σε προσέξουν. Δεν έχω παράπονο η «τύχη» ήταν με το μέρος μου και τα πιο σοβαρά εμπόδια τα δημιούργησα εγώ στον εαυτό μου. Πάντα με τρόμαζε το εύκολο και το γρήγορο.
4. Θα ξεχωρίζατε κάποια-ες συνεργασίες που για οποιοδήποτε λόγο νιώσατε ότι «πήρατε πολλά» και σας εξέλιξαν ως καλλιτέχνιδα;
Είχα την ευτυχία να γνωρίσω και να συνεργαστώ με σημαντικούς σκηνοθέτες –δάσκαλους. Ξεχωρίζω όσους με μετατόπισαν, με ξεβόλεψαν, με αφουγκράστηκαν και με αγάπησαν. Σαν ηθοποιός μπορώ να αφεθώ-και το κάνω-μόνο στον σκηνοθέτη που διαισθάνομαι ότι αγαπά τον ηθοποιό του. Η αγάπη με εξελίσσει, ο άσχημος τρόπος και η βιαιότητα με θυμώνει, με αποπροσανατολίζει, γίνομαι αυτοκαταστροφική.
5. Από άποψη ρεπερτορίου πού κινούνται οι προτιμήσεις σας ώστε να αισθάνεστε πιο κοντά στους στόχους σας;
Τελευταία ασχολούμαι σχεδόν αποκλειστικά με σύγχρονα ,ελληνικά έργα. Το προσδιορίζω χρονικά στα χρόνια της κρίσης. Ένοιωθα και νιώθω την ανάγκη να μιλήσω γι αυτά που ζούμε τώρα, εδώ στην Ελλάδα. Η μεγάλη μου αγάπη όμως και οι στόχοι μου αν θέλετε, ήταν, είναι και θα είναι ο Σαίξπηρ. Αισθάνομαι λοιπόν, σαν να κάνω μια μεγάλη παράκαμψη για να καταλήξω σ αυτόν.
6. Υπήρξαν ρόλοι που αγαπήσατε ιδιαίτερα, άλλοι που για κάποιο λόγο απλά «διεκπεραιώσατε» ή άλλοι που ονειρεύεστε στο μέλλον και ποιοι;
Δεν ξέρω τι σημαίνει «διεκπεραιώνω», δεν το έμαθα και δεν το έκανα ποτέ. Τουλάχιστον μέχρι σήμερα. Και όσες φορές, από κούραση, σκέφτηκα να «κλέψω» λίγο, να το πάω πιο ήρεμα δηλαδή, οδηγήθηκα στα ίδια μονοπάτια μη σας πω και πιο βαθιά. Αγάπησα όλα όσα έπαιξα και θ αγαπήσω και όλα τα επόμενα. Μικρά και μεγάλα. Στα όνειρα μου δεν υπάρχουν ρόλοι, υπάρχουν άνθρωποι και συνεργασίες.
7. Από την ενασχόληση με θέατρο- κινηματογράφο- τηλεόραση, ποιον χώρο νιώθετε πιο οικείο και λειτουργείτε με μεγαλύτερη άνεση ή απόλαυση;
Σε όποια θέση κι αν βρίσκομαι απολαμβάνω το θέατρο, εκεί νιώθω πλήρης. Αυτή την αίσθηση παίρνω από την στιγμή που θα μπει στην αίθουσα ο κόσμος. Πληρότητα. Και στο γύρισμα όμως, ουσιαστικά μεταφέρω τη θεατρική συνθήκη. Παίζω για το συνεργείο, τον σκηνοθέτη, τον μοντέρ. Αυτοί είναι το κοινό μου.
.
.
8. Η περίπτωση μιας πιθανής αρνητικής κριτικής ή αποτυχίας, πόσο σας επηρεάζει σε ανθρώπινο και επαγγελματικό επίπεδο και ποια στάση κρατάτε;
¨Όταν βρίσκομαι στη διαδικασία της δημιουργίας, δεν σκέφτομαι και δεν πράττω φοβούμενη τις κακές ή τις καλές κριτικές. Για την ακρίβεια ,ούτε που περνά απ το μυαλό μου το πως θ αντιδράσει ο κόσμος. Όσο διαρκεί μια πρόβα νομίζω ότι έχω άγνοια κινδύνου. Όταν εκθέσω τη δουλειά μου, διαβάζω όλες τις κριτικές, ακούω όλα τα σχόλια και τις συμβουλές των φίλων με προσοχή. Επηρεάζομαι μόνο όταν εγώ δεν είμαι ευχαριστημένη απ το αποτέλεσμα μου. Στην αποτυχία γίνομαι καλύτερη. Πεισμώνω πολύ.
9. Όταν σκηνοθετείτε, ποια είναι τα βασικά σας ζητούμενα από τους συντελεστές και πόση ελευθερία επί σκηνής επιτρέπετε στους ηθοποιούς;
Από τους συνεργάτες μου ζητώ να μπούμε όλοι μαζί στο ίδιο καράβι ,με τον ίδιο τελικό προορισμό αλλά ενδιάμεσα να κάνουμε στάσεις στα αγαπημένα τους μέρη. Οι ηθοποιοί ξέροντας πού πάνε και με ποιο μεταφορικό μέσον, επιβάλλεται και όχι επιτρέπεται, να κουβαλήσουν τις αποσκευές τους με ό,τι πιστεύουν πως θα τους χρειαστεί. Όταν οριστεί το πλαίσιο και μόνο τότε, έχεις απεριόριστη ελευθερία.
10. Πιστεύετε ότι ένας ικανός σκηνοθέτης μπορεί να αναδείξει ένα μέτριο έργο και μέτριες ερμηνείες ή αντίστροφα ένας ατάλαντος να καταστρέψει κείμενο και ηθοποιούς;
Ένας ικανός σκηνοθέτης δεν θα επιτρέψει μέτριες ερμηνείες και θα πρέπει να έχει κάποιο σοβαρό λόγο που διάλεξε ένα «μέτριο» κείμενο. Αυτό σημαίνει ότι έχει κάτι να πει μέσα απ αυτό. Επίσης όλοι μας έχουμε δικαίωμα στην αποτυχία. Δεν νομίζετε; Η λέξη ατάλαντος μου ακούγεται λίγο βαριά για να ορίσει μια άτυχη στιγμή ενός καλλιτέχνη. Το ίδιο βαριά είναι και η λέξη καταστροφή.
11. Πώς αντιμετωπίζετε διάφορους αμφιλεγόμενους ή προκλητικούς «νεωτερισμούς» επί σκηνής; Είστε υπέρμαχος της απόλυτης ελευθερίας έκφρασης στην τέχνη ή πιστεύετε σε όρια και ποια;
Φυσικά και είμαι υπέρμαχος της ελευθερίας έκφρασης στην τέχνη. Τα όρια τα θέτουμε μόνοι μας στον εαυτό μας. Και πολλές φορές ζητούμενο είναι να τα υπερβούμε. Τι σημαίνει τελικά προκλητικό και για ποιόν είναι κάτι προκλητικό;
.
Θυμάμαι σε κάποιες εξετάσεις Δραματικής σχολής, ότι σε κάποιον εξεταστή φάνηκε νεωτερισμός το να τρώει γιαούρτι μια ηρωίδα του Τσέχωφ. Το έκανε ολόκληρο θέμα. Δεν παίζεται έτσι ο Τσέχωφ, φώναζε. Λες και ο Τσέχωφ παίζεται μόνο με έναν τρόπο. Αστειότητες.
12. Από την εμπειρία σας στη διδασκαλία, ποια γνώμη έχετε αποκομίσει για το σύγχρονο δυναμικό των νέων ηθοποιών και για το θεατρικό μέλλον γενικότερα;
Το σύγχρονο δυναμικό έχει δύναμη ,έχει ορμή ,έχει τσαμπουκά. Μ αρέσουν τα νέα παιδιά που παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Δημιουργούν ομάδες, ψάχνονται, τολμούν περισσότερο από μας. Μου δημιουργούν ελπίδα για το μέλλον του θεάτρου.
13. Σε ποιον τομέα ή για ποιον σπουδαίο λόγο θα μπορούσατε να συμβιβαστείτε με «κόστος», τόσο στην καλλιτεχνική όσο και στην προσωπική σας ζωή;
Ο μόνος λόγος να «συμβιβαστώ» σε οτιδήποτε είναι οι άνθρωποι που αγαπώ. Θα το έκανα μόνο αν ο «συμβιβασμός» μου με κάποιον τρόπο θα τους ωφελούσε, θα τους έκανε ευτυχισμένους. Αλλά επειδή ακριβώς μιλάω για αγάπη, δεν με έφερε κανείς σ αυτή τη θέση γιατί όσοι αγαπώ, μ αγαπάνε.
.
.
14. Στις σχέσεις σας, διαπροσωπικές ή επαγγελματικές, ποια είναι τα στοιχεία που εκτιμάτε περισσότερο στους άλλους και ποια σας απωθούν… στο μη περαιτέρω;
Εκτιμώ την ευγένεια, την εξυπνάδα και το χιούμορ με αυτήν ακριβώς τη σειρά. Θυμώνω πολύ με την αχαριστία και την έλλειψη μνήμης.
15. Εντός ολίγου θα απολαύσουμε στη Θεσσαλονίκη τη νέα σκηνοθετική σας δουλειά στην παράσταση «Ο κάτω Παρθενώνας» και θα θέλαμε λίγα λόγια για το θέμα του έργου και το βαθύτερο πνεύμα του όπως το εισπράξατε, για το στήσιμο της παράστασης και την μέχρι τώρα πορεία της, για τη συνεργασία σας με τους ηθοποιούς Λεωνίδα Κακούρη και Χρήστο Σαπουντζή…
Το έργο ο Κάτω Παρθενώνας του αγαπημένου μου Μηνά Βιντιάδη, είναι ένα σύγχρονο έργο που αφορά στην ελληνική πραγματικότητα από την περίοδο της κρίσης μέχρι σήμερα. Ένας χρηματιστής που στήριξε όλη του τη ζωή στο χρήμα και ένας άστεγος που στήριξε όλη του τη ζωή στη γνώση. Φαινομενικά χαμένοι και οι δύο. Για μένα είναι η πάλη του είναι και του φαίνεσθαι. Το θάρρος που απαιτεί η όποια αλλαγή στη ζωή μας και η αναθεώρηση των αξιών. Η δεύτερη ευκαιρία. Μια παράσταση με χιούμορ και ανατροπές ,με συγκίνηση και αγωνία.
.
Ο Λεωνίδας και ο Χρήστος είναι δύο θαυμάσιοι ηθοποιοί, που μου χαρίσανε μια από τις καλύτερες και γόνιμες συνεργασίες. Με εμπιστοσύνη, με κοινές αγωνίες, με κοινή χαρά. Είμαι σίγουρη ότι θα τους χαρείτε πάνω στη σκηνή. Είναι απλά υπέροχοι.
Σας ευχαριστώ
-k-
ΑΜΑΛΙΑ
«ΚΑΤΩ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ» του Μηνά Βιντιάδη.
Πρεμιέρα: Δευτέρα 27 Ιανουαρίου.
ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΟΒΡΑΔΙΑ - ΚΕΡΔΙΣΤΕ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ ΕΔΩ
Σε έναν κόσμο που κυβερνούν οι τράπεζες και οι οίκοι αξιολογήσεων, οι ήρωες έχουν, κυρίως, ν’ αντιμετωπίσουν τους προσωπικούς του δαίμονες.
Σκηνοθεσία: Βάνα Πεφάνη.
Ερμηνεύουν: Λεωνίδας Κακούρης και Χρήστος Σαπουντζής.
Ήμερες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα 27 και Τρίτη 28 Ιανουαρίου στις 9.15 μμ.
.
.
Ακολουθήστε μας στα social media
