Ο σκηνοθέτης Γιάννης Παρασκευόπουλος μια φορά και ένα καιρό [2009]… μίλησε στην Κουλτουρόσουπα για όλα.
Εμβληματική φιγούρα της πόλης, ουσιαστικά δεν έφυγε ποτέ από τον τόπο που μεγάλωσε και καθιερώθηκε, εμφανίστηκε πρόσφατα με την παράσταση Μ.Α.Ι.Ρ.Ο.Υ.Λ.Α. της Λένας Κιτσοπούλου που παίζεται τώρα στο θέατρο «Τ», [δείτε πληροφορίες ΕΔΩ], κυρίως όμως χαροποίησε το θεατρόφιλο κοινό με θεατρική είδηση «βόμβα» περι επαναλειτουργίας των θρυλικών «Νέων Μορφών». Αυτή είναι και η αφορμή της αναδημοσίευσης της συνέντευξης που μας έδωσε το μακρινό έτος…2009, όπου μιλά και για τις Ν.Μ. [δημοσιεύεται αυτούσια].
Ο [σκηνοθέτης + ηθοποιός] Γιάννης Παρασκευόπουλος «μιλάει» στην Κulturosupa 15/12/2009
Τον Γιάννη Παρασκευόπουλο τον «αγαπώ» και τον «μισώ» ταυτόχρονα. Είναι ο άνθρωπος που σε μια εποχή που κυριαρχούσαν τα «συμβατικά», αυτός με την ομάδα του έδωσε πνοή και όραμα σε μια πόλη που κοιμόταν… Όταν στην Αθήνα τα «μικρά» ξεφύτρωναν σαν τα μανιτάρια, η Θεσσαλονίκη κοιτούσε τα δάχτυλα της. Όταν πρωτοπήγα στο δικό του υπόγειο, ένα «μεταμεσονυχτιο» βράδυ, έφυγα «μαγεμένος». Από εκείνη τη στιγμή και έπειτα υπήρξα «λυσσαλέα» θαυμαστής των παραστάσεων τους. Δεν ήμουν βέβαια ο μόνος, αλλά μια ολόκληρη «ψαγμένη» πόλη, έτρεχε να κλείσει θέσεις στο studio “Νέες Μορφές". Με αφορμή την παράσταση «Ο Υμπύ Βασιλιάς», που παρουσιάζετε αυτή τη εποχη στην Πειραματική σκηνή του ΚΘΒΕ και την οποία σκηνοθετεί, βρεθήκαμε και τα είπαμε. Όμως άλλες ερωτήσεις ήθελα να θέσω στον Παρασκευόπουλο και άλλες μου βγήκαν. Την κυριότερη όμως την ξεχασα. Το πόσο τον «μισώ» που έκλεισε τις «Νέες Μορφές»…
«5 ερωτήσεις για τον «Υμπυ»...
1. Νομίζω πως δεν υπήρχε καλύτερη επιλογή για το ΚΘΒΕ, να εγκαινιάζει μια νέα σκηνή, αυτή της «Πειραματικής» [και με τα όσα υπόσχεται] και να αναθέτει σε εσάς την σκηνοθεσία. Το λέω αυτό, γνωρίζοντας το θεατρικό σας παρελθόν σε αντίστοιχες δικές σας πρωτοποριακές παραστάσεις.
Πέρα από την επιλογή του ονόματος μου, ώστε να σκηνοθετήσω το πρώτο έργο της «πειραματικής σκηνής του ΚΘΒΕ», νομίζω το σημαντικότερο είναι το ίδιο το έργο. « Ο Υμπύ Βασιλιάς» θεωρείται και είναι το έργο που ανέτρεψε το θεατρικό κατεστημένο της εποχής, όχι μόνο κάνοντας απόλυτη χρήση της θεατρικής σύμβασης σε μια εποχή που υπηρετούσε την θεατρική ψευδαίσθηση, αλλά και απενοχοποιώντας την έννοια του παιχνιδιού μέσα στο θέατρο.
2. Γιατί όμως επιλέγει αυτό το έργο. Πόσο προκλητικό και ανατρεπτικό μπορεί να θεωρηθεί ένα έργο εποχής που μιλεί για «ίντριγκες βασιλιάδων», απευθυνόμενο όμως στη νέα γενιά θεατών ?
Το έργο αυτό είναι σημαντικό ιστορικά. Σήμερα δεν μπορεί να είναι προκλητικό και φυσικά δεν μπορεί να είναι ανατρεπτικό, όταν παρουσιάζεται σε έναν εναλλακτικό χώρο. Το θέατρο σήμερα έχει φτάσει σε σημείο να ξεπεράσει την Σάρα Κέην, που πριν από δέκα χρόνια κατάφερε να προτείνει κάτι καινούργιο. Το έργο και στη συγκεκριμένη περίπτωση η παράσταση απευθύνεται στους θεατές που έχουν ανάγκη να επικοινωνήσουν με αυτό που εγώ θεωρώ έρευνα στο θέατρο, και έχει να κάνει με το εξής: κατά πόσο θα καταφέρει ο θεατής να νιώσει λίγο την αθωότητα του παιδιού.
3. Πόσο σας δυσκόλεψε να «χαλιναγωγήσετε» ένα κλασσικό [μεγάλο] κείμενο, συνδυάζοντας σύγχρονες σκηνοθετικές μεθόδους, να είναι κατανοητό, να προβληματίζει αλλά να είναι και αστείο ?
Πιστεύω πως το πειραματικό θέατρο πρέπει κυρίως να ασχολείται με τα κλασσικά κείμενα. Να προτείνει νέες αναγνώσεις, να αναζητά καινούργιους δρόμους σε κείμενα που είναι στηριγμένα σε γερές βάσεις και να τα κάνει προσιτά για το κοινό.Αυτό το έργο έχει όλα εκείνα τα υλικά που μπορούν να σε κάνουν να νιώσεις ελεύθερος δουλεύοντας το κι εγώ πλέον αυτή την ελευθερία αναζητώ στο θέατρο.
4. Άρα μπορούμε να πούμε ότι ο «Υμπι» είναι ένα έργο που μας αφορά όλους ?
Ο «Ύμπυ» δυστυχώς είναι τρομακτικά επίκαιρος. Κυρίως αυτή η λύσσα της εξουσίας που πραγματεύεται και η κατάχρηση της. Η ανάγκη όλων μας να πιστέψουμε σε έναν νέο χαρισματικό ηγέτη και η ανικανότητα του που έρχεται στη συνεχεία, δεν μπορεί παρά να μας αφόρα τρομακτικά όλους.
5. Στην παράσταση συμμετέχει η σύζυγος σας η Μαγδαληνή Μπεκρή, ένας παλιός συνεργάτης σας ο Κώστας ο Γεράρδος [στη κίνηση], αλλά και η νέα γενιά των αποφοίτων της δραματικής σχολής του ΚΘΒΕ, μαζί βέβαια με παλιούς ηθοποιούς. Νομίζω ότι στις πρόβες θα ήσασταν μια ωραία παρέα…. Σας άκουγαν πιστά . . .
Νιώθω απόλυτα ευτυχής σε αυτή την παράσταση, γιατί μετά από ένα διάλλειμα πέντε ετών συναντιόμαστε ξανά όλοι μαζί και δουλεύουμε. Όταν σταματήσαμε τη δραστηριότητα της ομάδας, είπαμε ό,τι θα ξανασυναντηθούμε αφού κάνουμε ο καθένας και κάτι άλλο. Κάτι που θα μας μεγαλώσει καλλιτεχνικά και θα έχουμε την ανάγκη να το μοιραστούμε ο ένας με τον άλλον. Επιπλέον αυτά τα χρόνια είχα την τύχη να συναντήσω νέους ανθρώπους, τους μαθητές μου στη σχόλη, οι όποιοι πέρα από τις ικανότητες τους είχαν την ανάγκη να πιστέψουν σε ένα όραμα. Η συνάντηση όλων μας έχει σαν αποτέλεσμα αυτή την παράσταση. Τώρα αν με άκουγαν πιστά, το πρόβλημα δεν είναι αυτό. Ο ηθοποιός έχει ανάγκη να ακούει πιστά τον σκηνοθέτη του το θέμα είναι αν οι σκηνοθέτες ακούμε τους ηθοποιούς. Αυτό είναι για μένα το ζητούμενο και για τον λόγο αυτό είμαι ακόμα κοντά τους για να μπορέσω να τους ακούσω πιστά.
.
«…πόσο μας λείπουν οι Νέες Μορφές…» [5 ερωτήσεις].
1. Τόσα χρόνια πέρασαν και πιστέψτε με ακόμα δεν έχω «χωνέψει» ότι οι «Νέες Μορφές» δεν υπάρχουν πια…
Οι «Νέες Μορφές» αποτελούν ένα κομμάτι της ζωής μου. Είναι για μένα η πραγματοποίηση ενός ονείρου που ήταν απόλυτο. Και όπως καθετί που είναι απόλυτο έχει μια λαμπρή και καθαρή θέση μέσα μου.
2. Σας λείπουν όσο και εμάς ? Η είναι ένα κεφάλαιο που εχει κλείσει οριστικά ?
Οι «Νέες Μορφές» είναι οι άνθρωποι που τις αποτελούσαν, είναι οι άνθρωποι που ερχόντουσαν για να δούνε τις παραστάσεις μας και να νιώσουν σαν παιδιά, είναι ένας υπόγειος χώρος στην Αγίου Δημήτριου. Από όλα αυτά ευτυχώς οι πρώτοι είμαστε ακόμα μαζί. Δεν ξέρω αν μου λείπουν ή αν είναι ένα κεφάλαιο που έχει κλείσει οριστικά, ξέρω όμως πως «τίποτα δεν είναι για πάντα, αλλά τίποτα» και η γνώση αυτού του πράγματος μου δημιουργεί την κατάφαση στη ζωή μου.
3. Σας ρωτώ γιατί στην πόλη το κενό μερικώς εχει καλυφτεί από άλλα θεατρικά σχήματα, αλλά Νέες Μορφές δεν γιναν…
Παρακολουθώ τι γίνεται στη Θεσσαλονίκη. Βλέπω τις καινούργιες ομάδες που δημιουργούνται, τους καινούργιους χώρους που ανοίγουν. Υπάρχει μια έντονη δραστηριότητα και αυτό είναι πολύ ωραίο. Κι εμείς όταν ανοίξαμε θεωρούμασταν ακόμα μια ομάδα, αλλά δουλέψαμε και κυρίως δεχτήκαμε την πίστη του κόσμου και αυτό μας έδινε την δύναμη να συνεχίσουμε μέχρι του σημείου που δεν θα νιώσουμε ότι υπάρχει φθορά.
4 Αν, λέω αν, υπήρχε περίπτωση οι Νέες Μορφές να επαναλειτουργήσουν σήμερα κάτω από ποιας μορφής και ύφους θα ήταν ?
Φυσικά και θα ήθελα να επαναλειτουργήσουν οι Νέες Μορφές και έχω ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο για το πώς θα ήθελα να είναι τα πράγματα ώστε να συμβεί αυτό. Όμως αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση, που ελπίζω να την κάνουμε στο μέλλον.
5 Όπως και να εχει, τα συναισθήματα σας για την «παλιά καλή εποχή» των Ν.Μ. ποια είναι σήμερα ?
Ξέρετε τι είχα πει σε μια συνέντευξη όταν με είχαν ρωτήσει «τι σας κρατάει δεμένους μέσα στην ομάδα;» «Το ότι τολμάμε να δίνουμε χαστούκια ο ένας στον άλλον». Αυτή είναι η πιο πολύτιμη κληρονομιά μου από εκείνη την εποχή. Μόνο που σήμερα δεν ξέρω αν υπάρχει αυτή η γενναιοδωρία από τους ανθρώπους γύρω μου και πολλές φόρες πρέπει να δώσω το χαστούκι ο ίδιος στον εαυτό μου.
Γενικές . . .[7 ερωτήσεις]
1. Πως βλέπετε το θεατρικό τοπίο της Θεσσαλονίκης ?
Το θεατρικό τοπίο είναι ελπιδοφόρο. Τελειώνουν πολύ νέοι άνθρωποι από τις δραματικές σχόλες και από τη στιγμή που δεν θα μπορούν να απορροφηθούν από τους θιάσους που υπάρχουν θα δημιουργηθούν καινούργιες ομάδες για να μπορέσουν να βρουν τον δικό τους χώρο έκφρασης. Αυτή είναι η μόνη ελπίδα. Οι νέοι ηθοποιοί να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να μην απαιτούν από τον εαυτό τους την ασφάλεια αλλά τη δημιουργία.
2. Και το κοινό ?
Το κοινό της πόλης είναι πάντα διψασμένο για να δει καλές και ωραίες παραστάσεις. Θέλει να περάσει καλά. Έρχεται στο θέατρο, πληρώνει το εισιτήριο του για να ταξιδέψει στο όνειρο όχι για να επικοινωνήσει με τη μιζέρια μας.Εμείς διώχνουμε τον κόσμο από τα θέατρα επειδή είμαστε συναισθηματικά τσιγκούνηδες.
3. Τόσα χρόνια ζείτε σε αυτή την πόλη, εχει αλλάξει κάτι σημαντικό ?
Ζω στη Θεσσαλονίκη από το 1988, σχεδόν 20 χρόνια. Κάθε φορά που κάνω μια βόλτα νιώθω τα πόδια μου ελαφριά όπως ένοιωθα την πρώτη φορά που την περπάτησα. Μου αρέσει η Θεσσαλονίκη σαν πόλη, έχω επιλέξει να δημιουργήσω σ’ αυτή την πόλη, αλλά για να μπορέσω να την αντέξω έχω μετακομίσει λιγο μακρυά της, στην Επανομή.
4. Ποια σημεία [της πόλης] σας αρέσουν ιδιαίτερα ?
Μου αρέσουν όλα τα κλισέ σημεία της πόλης, η παραλία, τα κάστρα, η Πορτάρα, το λιμάνι, η είσοδος της πόλης όταν έρχεσαι από την Αθήνα, αλλά πιο πολύ μου αρέσει η Αγνώστου Στρατιώτη, το δρομάκι που οδηγούσε στης Νέες Μορφές γιατί αυτός ο δρόμος κουβαλάει ολόκληρη τη ζωή μου. Τα όνειρα μου, τους φόβους μου, τη χαρά μου, τους θυμούς μου, την αναμονή των παιδιών μου… Είναι ένα σημείο που ακόμα και σήμερα όταν περνώ κάνω το σταυρό μου, ευτυχώς είναι εκεί και ο Άγιος Δημήτριος και ο κόσμος δεν με θεωρεί τρελό.
5. Και τι είναι αυτό που σας την «δίνει» κυριολεκτικά. Που δεν το αντέχετε…
Νομίζω πως αυτό που τη «δίνει» σε όλους μας: το κυκλοφοριακό πρόβλημα.
6. Έψαχνα νέες για σας πληροφορίες στο διαδίκτυο. Δεν έχετε ούτε face book, ούτε MySpaceε. Καμιά προσωπική σας σελίδα. Είναι επιλογή σας ?
7. Πείτε μου ένα καλό νέο που ακούσατε για εσάς τελευταία ?
Χάρηκα παρά πολύ όταν έμαθα εντελώς τυχαία πως ήμουν υποψήφιος για βραβείο κριτικών θεάτρου για τη σκηνοθεσία μου στην «Ελένη» του Ευριπίδη. Χάρηκα τόσο πολύ που πήγα στη τελετή παρόλο που ήμουνα σίγουρος πως δεν θα το πάρω.
Σας ευχαριστώ πολύ…
Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ για τις ερωτήσεις σας γιατί με βοήθησαν να σταθώ, να δω και να ορίσω κάποια πράγματα που συμβαίνουν τώρα και δεν τα προλαβαίνω.
Φωτογραφικό υλικό