Ρεπερτόριο που περιλαμβάνει πάνω από 100 ρόλους στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου, αξιοζήλευτες σπουδές σε Ελλάδα κι εξωτερικό με σπουδαίους δασκάλους του λυρικού τραγουδιού όπως οι Κώστας Πασχάλης και Δημήτρης Καβράκος. Πρωτοεμφανίστηκε στο Λονδίνο ως Φίγκαρο στο έργο «Οι γάμοι του Φίγκαρο» στην Όπερα Πίμλικο το1987 κι έκτοτε έχει κτίσει μια λαμπρή καριέρα που μετρά 35 και πλέον χρόνια. Έχει συνεργαστεί με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Κρατική ορχήστρα Αθηνών, την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, τη Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία της ΕΡΤ ενώ αποτελεί σταθερός συνεργάτες της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Επιπλέον έχει ηχογραφήσει και για τις EMI Classics, Bongiovanni, Rossini Opera Festival καθώς και την LYRA.
Ο λόγος για τον βαθύφωνο Χριστόφορο Σταμπόγλη, που με αφορμή τη συμμετοχή του στην Πασχαλινή Συναυλία της ΚΟΘ “Stabat Mater”, μιλά στην «Κ» και τη Μαρία Γρηγοριάδου.
.
- Τι σημαίνει για εσάς η μουσική και τι ήταν αυτό που σας οδήγησε σε αυτήν;
Θα ακουστεί πολύ κλισέ αλλά η μουσική είναι για μένα η ζωή μου. Καλύτερα ας πω πως δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς τη μουσική. Είχα την τύχη να γεννηθώ σε μια οικογένεια που, από την μεριά της μητέρας μου ήταν μουσικοί. Ο ίδιος ο πατέρας της και παππούς μου, και συνονόματος μου, ήταν βαρύτονος αν και δεν δοκίμασε ποτέ να κάνει επαγγελματικά την τέχνη του. Έτσι στα 10 μου χρόνια η γιαγιά μου με πήρε από το χέρι και με πήγε στη λυρική σκηνή που τότε στεγαζόταν στο θέατρο Ολύμπια για να δω την πρώτη μου παράσταση που ήταν ο κουρέας της Σεβίλλης. Από κει ξεκίνησε το ταξίδι.
- Όπερα, συνδυάζει το θέατρο και τη μουσική. Πόσο απαιτητικό είναι αυτό το είδος μουσικού θεάτρου και τι σας κερδίζει εσάς σ’ αυτό ;
Η όπερα είναι γενικά μία εξαιρετικά απαιτητική τέχνη. Ζητάει επιδόσεις πρωταθλητισμού, άψογη τεχνική κατάρτιση, βαθύτερη γνώση του ρεπερτορίου, γενικότερη κουλτούρα, γλώσσες και βέβαια θεατρικές επιδόσεις εξίσου υψηλές. Η αλήθεια είναι πως προσωπικά είχα την επιθυμία να γίνω ηθοποιός πριν να ανακαλύψω το δώρο της φωνής και του τραγουδιού. Και νομίζω το μαγικότερο δώρο του θεάτρου εν γένει, και εννοώ πρόζας και μουσικού θεάτρου οποιοδήποτε τύπου, είναι το γεγονός ότι μας επιτρέπει για λίγες ώρες να γίνουμε κάποιος άλλος διαφορετικός από τον μερικές φορές αφόρητο εαυτό μας.
- Έχετε σπουδάσει σε Ελλάδα και εξωτερικό, δίπλα σε σπουδαίους δασκάλους. Τι σας πρόσφερε αυτή η εμπειρία και τι κρατάτε από εκείνους σαν οδηγούς;
Νομίζω στην όπερα ένα μεγάλο ποσοστό της κατανόησης αυτής της τέχνης αλλά και της απόδοσης της οφείλεται στους δασκάλους μας. Είχα την τύχη να μελετήσω κοντά σε πολύ σπουδαίους ανθρώπους και αυτό φώτισε ξεχωριστά το δρόμο μου, και θεωρώ πως κάθε εμφάνιση μου στην σκηνή κουβαλάει μέσα της ένα κομμάτι των δασκάλων μου. Δεν θα ήταν υπερβολή να πω πως το 50% της διαδρομής μου το οφείλω σε εκείνους.
.
- Ποια είναι η γνώμη σας για την Όπερα, κλασική ή και σύγχρονη (όσο γράφονται τέτοια έργα) στην Ελλάδα;
Η πορεία της όπερας σαν τέχνη είναι θεαματική ανά τους αιώνες. Όπως είναι γνωστό ξεκίνησε μια προσπάθεια για την ανάπλαση του τρόπου ερμηνείας του αρχαίου ελληνικού δράματος και οδήγησε σε μία νέα μορφή τέχνης υψηλότατης, σε ένα νέο είδος μουσικού θεάτρου. Το ρεπερτόριο από το μπαρόκ μέχρι σήμερα είναι τεράστιο και πάρα πολλές όπερες είναι γνωστές σε ένα ευρύτερο κοινό. Είναι πολύ εύκολο να αναφέρω τέσσερις τίτλους που θα τους αναγνωρίσουν άμεσα όλοι οι αναγνώστες. Χωρίς πολλή σκέψη: Τραβιάτα, Κάρμεν, Τόσκα, Ντον Τζοβάνι. Αυτό που είναι όμως ενδιαφέρον είναι η εξέλιξη της όπερας στις μέρες μας. Αυτό που θα περίμενε ο καθένας θα ήταν η όπερα να εξελιχθεί σε ένα μουσειακό είδος τέχνης και να μειώνεται το ενδιαφέρον του κοινού προς αυτή. Όμως οι συνθέτες έδειξαν περισσό ζήλο για αυτή την μεγάλη τέχνη και έτσι σήμερα έχουμε έργα που με ένα καινούργιο μουσικό ιδίωμα συναγωνίζονται τα έργα του μεγάλου διεθνούς ρεπερτορίου. Ειδικά στην Ελλάδα και κυρίως στην εναλλακτική σκηνή της εθνικής λυρικής σκηνής δόθηκαν οι ευκαιρίες σε πολλούς νέους Έλληνες συνθέτες να αναμετρηθούν με την όπερα και νομίζω με επιτυχία.
- Έχετε πραγματοποιήσει εμφανίσεις σε μεγάλες θεατρικές και λυρικές σκηνές ανά τον κόσμο. Οι θεατές βλέπουν με την ίδια θέρμη Όπερα ασχέτως της χώρας;
Σας ομολογώ πως το κοινό της όπερας είναι φανατικό. Και χρησιμοποιώ την λέξη αυτή με θετικό πρόσημο. Το κοινό που αγάπησε την όπερα την αγάπησε βαθιά και με πάθος και συχνά ακούμε για ανθρώπους που γυρίζουν τον κόσμο για να δουν παραστάσεις. Είναι βέβαιο πως το κοινό της κάθε χώρας αντιδρά διαφορετικά. Σίγουρα υπάρχουν θεατές μεγαλύτερου πάθους και εντονότερων αντιδράσεων ή θεατές πιο μετριοπαθείς στις αντιδράσεις τους. Όμως το κοινό της όπερας είναι ένα κοινό που όταν αγαπήσει τον καλλιτέχνη είναι πολύ γενναιόδωρο μαζί του.
- Πώς είναι η καθημερινότητά σας όταν πρέπει να εμφανιστείτε σε διαφορετικές σκηνές ανά τον κόσμο και σε διαφορετικούς ρόλους;
Με συγκίνηση μπορώ να σας πω πως το Νοέμβριο που πέρασε συμπλήρωσα 35 χρόνια πάνω στη σκηνή. Όντως είχα την τύχη να εμφανιστώ σε κάποια από τα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου και εκεί οι ευθύνες δεν είναι μεγαλύτερες, οι ευθύνες είναι πάντα ίδιες προς τη μουσική. Απλά σε αυτά τα θέατρα νιώθει κανείς ότι βαραίνουν περισσότερο στον ώμο του. Όπως σας είπα και πιο πάνω η όπερα απαιτεί πρωταθλητισμό. Έτσι σκεφτείτε την μέρα μου σαν την ημέρα ενός πρωταθλητή με κάποια παραπάνω όμως κιλά.
- Πώς βιώσατε όλη αυτή την πορεία προς τη διεθνή καριέρα με διεθνείς συνεργασίες σε θέατρα αλλά και σε δισκογραφία; Πώς φτάνει κανείς σε αυτό το άνοιγμα και με ποιο «τίμημα» ;
Δεν ήταν ένας εύκολος δρόμος. Εγώ είμαι ένας άνθρωπος μάλλον αγχωτικός και νιώθω συχνά ότι κινδυνεύω από τον ίδιο μου τον εαυτό. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη δυσκολία στη διαδρομή μου. Για το πως φτάνει κανείς σ’ αυτό η απάντηση είναι πάντοτε η σκληρή εργασία. Θα ήθελα να σας εξομολογηθώ κάτι που μπορεί να φανεί περίεργο: μετά από 35 χρόνια στη σκηνή ακόμα μελετώ με το δάσκαλό μου τον μεγάλο μπάσο κ. Δημήτρη Καβράκο σχεδόν σε καθημερινή βάση για να είμαι σίγουρος πως ένα τόσο διάσημο αυτί ελέγχει την απόδοση μου. Αν αναζητάμε και ένα τίμημα ίσως στην περίπτωση μου αλλά και γενικότερα, η φύση κάποιων συγκεκριμένων απολαύσεων και η απουσία της έντονης διασκέδασης και μερικές φορές η μοναξιά ίσως μπορούν να χαρακτηριστούν ως το τίμημα.
.
- Ερμηνείες δεκάδων ρόλων, σε πάρα πολλές παραστάσεις. Ποιον ή ποιους από αυτούς που έχετε παίξει συμπαθείτε και συμπονείτε περισσότερο;
Έχω την τύχη στα 35 χρόνια της διαδρομής μου ναι έχω ερμηνεύσει πάνω από 100 ρόλους. Πολύ πρόσφατα συζητούσα με τον μουσικό μου προετοιμαστή και χρόνια συνεργάτη μου κύριο Δημήτρη Γιάκα, πως ίσως ήρθε η ώρα να τους μετρήσω και να τους καταγράψω. Δεν είναι εύκολο να διαλέξω κάποιον από τους χαρακτήρες που ερμήνευσα γιατί κάθε φορά που ασχολείται ένας τραγουδιστής με ένα έργο το αγαπάει από την καρδιά του μιας και επενδύει χρόνο κόπο και αγάπη στο έργο αυτό. Μπορώ να σας πω όμως πώς έχω νιώσει για δύο διάσημους χαρακτήρες για τη φωνή του βαθύφωνου: τον Φίλιππο Β’ από τον Ντον Κάρλο του Βέρντι και τον Ντον Πασκουάλε του Ντονιτσέτι.
Πέρα από το γεγονός ότι τους αγάπησα πολύ υπάρχει κάτι ξεχωριστό στη σχέση μου με αυτά τα δύο πρόσωπα με αυτούς τους δύο ρόλους: νιώθω πως τους γνωρίζω βαθύτατα και τους έχω καταλάβει πολύ καλά, σαν να ήμασταν χρόνια φίλοι και να μου μιλούσαν πολύ συχνά για τη ζωή τους.
- Ποια έργα κατά τη γνώμη σας σημάδεψαν την Ιστορία και την πορεία της όπερας και γιατί ήταν καινοτόμα για την εποχή τους;
Ω, αυτή είναι μία πολύ δύσκολη ερώτηση σας ομολογώ. Κάθε έργο άφησε το αποτύπωμα του και κάθε έργο έβαλε ένα λιθαράκι σε αυτό το μωσαϊκό, αυτό το ψηφιδωτό, που λέγεται όπερα. Σίγουρα κάποιες στιγμές στην πορεία της μουσικής σύνθεσης ξεχωρίζουν και την οδήγησαν σε κομβικά σημεία που άλλαξαν την πορεία της σκέψης και του τρόπου σύνθεσης. Και ασφαλώς ένα από αυτά είναι ο Οθέλλος του Βέρντι. Όμως αυτό είναι ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Ένας μουσικολόγος ίσως θα σας μιλούσε πολλές ώρες για τα διάφορα σημεία τομής στην πορεία της μουσικής σύνθεσης γενικότερα.
- Για να έρθουμε σιγά-σιγά στην επικαιρότητα. Πάσχα, πώς σας αρέσει να περνάτε αυτήν την περίοδο; Τι την χαρακτηρίζει για εσάς;
Το Πάσχα είναι για μένα η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας. Έχει λιγότερο εμπορικό χαρακτήρα από ότι τα Χριστούγεννα και αυτό με χαροποιεί γιατί αυτό την κάνει να κρατά κάτι από την αυθεντικότητα της γιορτής ή καλύτερα της περιόδου. Το Πάσχα συνοδεύεται για μένα από μια βαθιά θλίψη. Το χαρακτηρίζει περισσότερο το συννεφιασμένο πρωινό της μεγάλης Παρασκευής και λιγότερο η χαρά της Λαμπρής Ανάστασης. Αυτή όμως είναι μία προσωπική αντίληψη για την γιορτή είναι μία δική μου αίσθηση που προφανώς συμβαδίζει με τον ψυχισμό μου.
.
- Στάμπατ Μάτερ του Τζοακίνο Ροσσίνι, μιλήστε μας γενικά γι αυτό το έργο.
Είναι ένα πολύ σπουδαίο έργο του Ροσσίνι, μεγάλης ωριμότητας και ένα έργο που έγραψε αφού είχε σταματήσει να συνθέτει όπερες. Μάλιστα είχε κάνει ένα κενό 10 ετών, μια περίοδο αποχής από την σύνθεση, όχι όμως και από την μουσική γενικότερα. Θεωρώ πως είναι ένα έργο μεγάλης έμπνευσης και ουσιαστικού μουσικού βάθους. Ο Ροσσίνι έχει συνδεθεί πολύ συχνά με τις κωμικές του όπερες. Και αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο αφού είχε μια τρομερή επιτυχία μιας και ο ίδιος διέθετε μια υπέροχη αίσθηση του χιούμορ αλλά και ένα μαγικό τρόπο να το αποτυπώνει στις νότες του. Όμως τα λεγόμενα σοβαρά έργα του Ροσσίνι είναι ισάξια με τις κωμωδίες του και είναι έργα μεγάλης μουσικής αξίας κάτι που όπως είπα χαρακτηρίζει και το συγκεκριμένο έργο. Το έχω τραγουδήσει σε όλη την Ευρώπη, πολλές φορές, και έχω ξεχωριστή χαρά που θα το ερμηνεύσω μαζί με εξαιρετικούς συναδέλφους με τη συνοδεία της υπεροχής Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
- Γιατί η εκδοχή του Ροσσίνι είναι η πιο εντυπωσιακή και επιβλητική;
Θα φανεί περίεργο αυτό αλλά στο έργο αυτό ο Ροσσίνι απέφυγε κάθε θεατρικότητα υπήρξε όμως πολύ γενναιόδωρος με την δραματικότητα της περίστασης που περιγράφει το κείμενο του έργου. Δεν είναι ούτε το μέγεθος της ορχήστρας ούτε του έργου που δημιουργούν την εντύπωση. Είναι νομίζω η αίσθηση της μυσταγωγίας που δημιουργεί μέσα στις ψυχές των ακροατών.
.
- Μιλήστε μας για τη συνεργασία σας με την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και τη σύμπραξή σας με εξαιρετικούς σολίστες στα πλαίσια της φετινής Πασχαλινής συναυλίας.
Στο παρελθόν είχα την τύχη να συνεργαστώ πολλές φορές με αυτή την εξαιρετική ορχήστρα της χώρας μας. είναι πάντοτε χαρά για μένα να επιστρέφω στη Θεσσαλονίκη. Αυτή η περίπτωση αν θέλετε είναι λίγο ξεχωριστή γιατί και το έργο είναι από τα πολύ αγαπημένα μου και όλοι οι συνάδελφοι μου είναι λαμπροί τραγουδιστές. Με τιμά ιδιαίτερα η πρόσκληση της ΚΟΘ και του Μεγάρου Μουσικής και σε προσωπικό επίπεδο με συγκινεί γιατί η Θεσσαλονίκη συνδέεται με κάποια χρόνια της ζωής μου που ήταν πιο ξέγνοιαστη, όπου γνώρισα σπουδαίους φίλους, εξαιρετικούς ανθρώπους και πήρα μια γεύση από το ξεχωριστό πολιτισμό της συμπρωτεύουσας.
.
- Ποια είναι τα άμεσα επόμενα σχέδιά σας;
Άμεσα σχέδιά μου είναι το ότι γίνομαι 60 ετών, αν θέλει ο Θεός, το Σεπτέμβριο και οδηγούμαι προς το 36ο έτος της καριέρας μου οπότε σκέφτομαι να τραγουδώ λιγότερο και να ξεκουράζομαι περισσότερο. Και φέτος υπάρχει ακόμα μία συναυλία στο θέατρο Ολύμπια που είναι το δημοτικό μουσικό θέατρο των Αθηνών όπου θα παρουσιαστεί σε μορφή κονσέρτου η όπερα του Σπύρου Σαμάρα “Λιονέλλα”
Μετά κλείνει η σεζόν του χειμώνα και έχω ένα ρεσιτάλ στα Χανιά της Κρήτης με έργα του μεγάλου σύνθετη Μίκη Θεοδωράκη και μετά ελπίζω πολλή πολλή ξεκούραση.
Σας ευχαριστώ πολύ!
.
Για τη συναυλία διαβάστε εδώΑκολουθήστε μας στα social media
Φωτογραφικό υλικό
