Η συγγραφέας ΜΑΙΡΗ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ συνομιλεί με τον Τάσο Αγγελίδη Γκέντζο αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή και τα σκυλιά λυμένα…

Ο Τάσος Αγγελίδης Γκέντζος μισεί τις κλειδαρότρυπες και συνομιλεί με εκείνους τους εργάτες της τέχνης που του δανείζουν τα κλειδιά και τα αντικλείδια για τις πόρτες του νου και της ψυχής!

ΜΑΙΡΗ ΚΟΝΤΖΟΓΛΟΥ: «Εγώ πάντως μεγάλωσα με συγγραφείς που ήταν πεθαμένοι πολλούς αιώνες πριν…». 

1. Ένας από τους βασικούς στόχους μιας συνέντευξης είναι να φιλοξενήσει μέσα στις γραμμές της τις αλήθειες κι ένας δεύτερος να διαβαστεί από όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Φυσικά μέσω αυτής “διαφημίζεται” και αυτός που την παραχωρεί στο μέσο. Έχετε την ευκαιρία να διαφημίσετε ανοιχτά και ξεκάθαρα αυτό που θα θέλατε και να πείσετε τους αναγνώστες μας για την αλήθεια σας.

Θεωρώ πως οι αναγνώστες μου έχουν ήδη πεισθεί για τις αλήθειες μου, γι’ αυτό και διαβάζουν τα βιβλία μου.  Μια συνέντευξη γίνεται κυρίως για  να πεισθούν υποψήφιοι αναγνώστες, έτσι το αντιλαμβάνομαι εγώ.

Τις αλήθειες και τα ψέματά μου όμως μόνο διαβάζοντας το έργο θα τις αντιληφθεί κανείς,  γιατί πολύ απλά, σε μια συνέντευξη και στα πλαίσια της διαδικασίας του να πείσουμε κάποιον ίσως χρησιμοποιηθούν και άλλα όπλα.

Ας πούμε λοιπόν πως μια συνέντευξη γίνεται για να πάρουμε μια ιδέα για την «φιλοσοφία» ζωής  κάποιου. 

2. Θα σας προκαλούσα να σκεφτείτε την μέχρι τώρα ζωή σας και να επιλέξετε στην συνέχεια να μας παρουσιάσετε τα ελαττώματα ή τα προτερήματά σας. Ξέρω πως όλοι οι άνθρωποι έχουν και ελαττώματα και προτερήματα. Στην παρούσα στιγμή θα με ενδιέφερε να επιλέξετε μόνο την αυτοσύσταση των προτερημάτων σας ή μόνο την αυτοσύσταση των ελαττωμάτων σας.

Αναρωτιέμαι ποιον να ενδιαφέρουν τα ελαττώματα και τα προτερήματά μου…   Λοιπόν, ελαττώματα (κάποια από αυτά) : Είμαι εγωίστρια και ανυπόμονη, ενώ γρήγορα χάνω το ενδιαφέρον μου για κάτι,  αν δεν γίνει όπως το θέλω ή για κάποιους, αν δεν μου κινήσουν το ενδιαφέρον, πνευματικό κυρίως.

Αυτό, το παραδέχομαι, είναι μια μορφή ρατσισμού προς με την βλακεία, όχι όμως την φυσική, θέλω να πω πως με εκνευρίζουν οι άνθρωποι που δεν έχουν δουλέψει το μυαλό τους από τεμπελιά ή γιατί πιστεύουν πως άλλα πράγματα έχουν μεγαλύτερη αξία, πχ το χρήμα.

Βασικότερο προτέρημα μου θα έλεγα πως είναι η φιλαλήθεια. Σιχαίνομαι οτιδήποτε ψεύτικο. Και μισώ την αδικία. 

3. Δώστε μόνη σας έναν τίτλο από την ψυχή και το μυαλό σας για αυτή την συνέντευξη. Θα ήθελα αυτός ο τίτλος αρχικά να προβληματίσει τον αναγνώστη μας και στην συνέχεια να του δημιουργήσει την επιθυμία να διαβάσει τις απόψεις σας. Εφόσον καταφέρει να την διαβάσει μέχρι το τέλος... να του αφήσει και κάποιον προβληματισμό.

«Εγώ πάντως μεγάλωσα με συγγραφείς που ήταν πεθαμένοι πολλούς αιώνες πριν…».   Υπότιτλος: Ποτέ δεν έμαθα πως σκεφτόταν. Αυτό δεν με εμπόδισε να λατρέψω τα έργα τους, ούτε να επηρεαστώ από αυτούς.

4. Αν δεν απαντήσετε σε κάποια από τις ερωτήσεις, κάτω από την ερώτησή μου θα βάλω μία παύλα. Θεωρώντας αυτονόητο πως όλες οι ερωτήσεις μου θα κινούνται στα πλαίσια της κοσμιότητας και θα έχουν να κάνουν με το μυαλό, την ψυχή και την ιδεολογία σας θεωρώ την αποφυγή μιας απάντησης ως αδυναμία έκφρασης και επικοινωνίας. Ποια είναι η δική σας άποψη περί του θέματος αυτού, αλλά και γενικότερα για την “ελευθερία” αυτού που παραχωρεί την συνέντευξη;

Είναι αναφαίρετο δικαίωμα του καθενός να πει και να φανερώσει όσα θέλει, όπως και να μην πει τίποτα. Και αναφαίρετο δικαίωμα του υποβάλλοντα τις ερωτήσεις, να μην τον ξανακαλέσει σε συνέντευξη…

5. Όταν ρωτάς έναν συγγραφέα να σου αναφέρει κάποιο βιβλίο που του άρεσε μετρημένες είναι οι φορές που δεν απαντά αναμενόμενα. Αναφέρει κάποιο ξένο βιβλίο, αποφεύγει επιμελώς τους έλληνες συγγραφείς και τα βιβλία τους για να μην κακοκαρδίσει κανέναν και σχεδόν πάντα δεν σου λέει γιατί του άρεσε το συγκεκριμένο βιβλίο. Υπάρχει και η άποψη πως οι συγγραφείς μας δε διαβάζουν... Είμαι περίεργος τι θα σκεφτώ όταν θα διαβάζω την δική σας απάντηση. 

Διαβάζω πάρα πολύ, Έλληνες και ξένους συγγραφείς. Διαβάζω συνέχεια, είτε γράφω, είτε σχεδιάζω ένα βιβλίο.

Το να ονοματίσω ένα βιβλίο που μου έκανε εντύπωση τελευταία – γιατί συνολικά είναι εκατοντάδες… - δεν νομίζω πως θεωρείται απόρριψη του έργου κάποιου άλλου, είναι αδύνατον να διαβάσουμε όσα θέλουμε.

Λοιπόν και φέρνοντας στη μνήμη μου τα βιβλία που διάβασα από το καλοκαίρι και μετά : «Άκρα ταπείνωση» της Ρέας Γαλανάκη, «Το Φαράγγι» της Ιωάννας Καρυστιάνη, «Το βιβλίο της βροχής» του Αλέξη Σταμάτη, «Έθιμα ταφής» της Κεντ-  δεν θυμάμαι ακριβώς το όνομά της. Αυτά έχω ξεχωρίσει.

6. Η τέχνη ξεκινάει από το εξώφυλλο ενός βιβλίου ή από το εσωτερικό του; Το εσωτερικό του βιβλίου στην δική σας περίπτωση συμβαδίζει με το εξωτερικό ή βαδίζουν σε εντελώς αντίθετους δρόμους; Ανάμεσα στις απαντήσεις που θα μου δώσετε για αυτή την συνέντευξη θα βάλω και μερικά από τα εξώφυλλα των βιβλίων σας. Ποια έχετε να μου προτείνετε;

Κανένα. Ξεκινώ από το τέλος. Δεν μου αρέσει ιδιαίτερα κανένα εξώφυλλο, κανενός βιβλίου μου.  Απλώς, κάποια τα σιχαίνομαι…

Όχι, η τέχνη δεν ξεκινάει από το εξώφυλλο. Η τέχνη του συγγραφέα δεν είναι να κάνει ένα ελκυστικό βιβλίο,  είναι να γράψει ένα σπουδαίο έργο.

Ασφαλώς και η δημιουργία ενός εξώφυλλου θα μπορούσε να είναι μια τέχνη.  Στην πλειοψηφία όμως είναι μια διεκπεραίωση, μάλλον βαρετή για τους εκδοτικούς, να το κάνουμε να ξεμπερδεύουμε.  Ή να το κάνουμε να ξεπουλήσουμε. Και μπορεί πράγματι έτσι να σχεδιάζεται, για να γίνει ξεπουληχτερό!  – και ζητώ συγνώμη για την αδόκιμη λέξη.

Περνάω ώρες σε βιβλιοπωλεία χαζεύοντας τα εξώφυλλα. Στην πλειοψηφία τους είναι άνευρα, άψυχα, άτεχνα.  Στην χειρότερη είναι σαν κάτι άτομα που μακιγιάρονται έντονα, για να τραβήξουν το ενδιαφέρον του άλλου.  Στην καλύτερη, σου αφήνουν μια αίσθηση αδιαφορίας.

Ναι, το εξώφυλλο θα πρέπει να συμβαδίζει, κατά κάποιον τρόπο , με το περιεχόμενο.
Εγώ δεν το έχω καταφέρει αυτό στα βιβλία μου, όχι στο ποσοστό που θα επιθυμούσα.
Και να σας πω και κάτι; νομίζω πως έχω παραιτηθεί κάπως… (υπενθυμίζω ελάττωμά μου  Νο 3….)

7. Η φιλοσοφία κάνει λόγο για την αυτοαναφορικότητα στην τέχνη. Στοιχεία από την προσωπική ζωή, την ιδεολογία, την προσωπική φιλοσοφία του συγγραφέα που περνούν με μιαν άλλη μορφή μέσω της τέχνης του στο ευρύ κοινό. Μπορείτε να μου υποδείξετε κάποια στοιχεία αυτοαναφορικότητας στο έργο σας.

Δεν το ήξερα πως έτσι λέγεται… Το βρίσκω αδύνατον να μην υπάρξουν κομμάτια του εαυτού σου, είτε σκέψεις, είτε συναισθήματα, είτε τρόπος ζωής και συμπεριφοράς , μέσα στο έργο σου.
Οι έννοιες ‘αλήθεια’ και ‘δίκαιο’ είναι συνήθως αυτά που υπερασπίζονται οι ήρωες στα έργα μου. Συνδέστε τα  με την απάντησή μου Νο 2.

8. Οι ερωτήσεις οφείλουν να ψάχνουν το γιατι και το πως. Δε θεωρώ έξυπνες τις απαντήσεις που ξεφεύγουν με νηπιακά τεχνάσματα από την ουσία και δεν απαντούν στο ερώτημα. Έχοντας στον νου μου την ειδοποιό διαφορά... θα ήθελα λοιπόν να μου πείτε γιατί να επιλέξω να διαβάσω και τα δικά σας βιβλία ανάμεσα στα τόσα άλλα βιβλία που κυκλοφορούν σε βιβλιοπωλεία και διαδίκτυο.

Γιατί γνωριζόμαστε ίσως; Εντάξει, πάλι πλάκα κάνω… Κοιτάξτε, ξέρω τις δυνατότητες και το επίπεδο της γραφής μου.  Παρ’ όλα αυτά  προσπαθώ σε κάθε λέξη, αν είναι δυνατόν, να γίνομαι καλύτερη, τα βιβλία μου έχουν έντιμη πρόθεση, μόνο αυτό μπορώ να πω για να σας παρακινήσω.              

Δεν θα προσπαθήσω να πείσω κανέναν πως τα δικά μου βιβλία είναι καλύτερα από τα βιβλία κάποιων άλλων, ασφαλώς είναι υποδεέστερα των συγγραφέων που αγαπώ και διαβάζω, για τους υπόλοιπους έχω κάποιες υποψίες για την λογοτεχνικότητά τους (ή την μην ύπαρξη της…), αλλά δεν τα διαβάζω οπότε δεν μπορώ και να κρίνω.

Ο αγώνας μου είναι να γίνομαι καλύτερη με κριτήριο κάποιους συγγραφείς που θαυμάζω, όχι να πείσω τους αναγνώστες.  Δεν ξέρω αν το λέω καλά… Με ενδιαφέρει να γίνομαι σε κάθε βιβλίο καλύτερη. Όχι γνωστότερη.

9. Κανένας άνθρωπος της τέχνης δεν πιστεύει πως έχει καβαλήσει το καλάμι. Το καλάμι το καβαλάς είτε επειδή πιστεύεις πως γράφεις καλά, είτε επειδή πουλάς πολύ, είτε επειδή ακούς καλά λόγια από τους άλλους. Θα μπορούσα να προσθέσω κι άλλα πολλά. Αν διαθέτετε αυτογνωσία, μέτρο και σεμνότητα τότε μιλήστε μου για αυτά. Αν πάλι τυχαίνει να διαθέτετε και τα αντίθετά τους... με το ίδιο ενδιαφέρον θα ακούσω την απάντησή σας.

Παίρνω καθημερινά πολλά μηνύματα και είναι πάντα καλά, γιατί δύσκολα κάποιος μπαίνει στη διαδικασία να στείλει ένα mail και να γράψει «Μα πόσο βλακεία ήταν το βιβλίο σας!».

Τα μηνύματα αυτά μου δίνουν χαρά, καμιά φορά με συγκινούν κιόλας. Ειδικά αν ο αναγνώστης έχει ‘πιάσει’ τις λεπτές αποχρώσεις των συναισθημάτων. Ή έχει βρει μια άλλη παράμετρο μέσα στο βιβλίο που ούτε καν την είχα σκεφθεί έτσι. Είναι και δια δραστική, ξέρετε, η σχέση με τους αναγνώστες.
Από εκεί και πέρα… Νομίζω πως απάντησα στην προηγούμενη ερώτηση. «Με ενδιαφέρει να γίνομαι σε κάθε βιβλίο καλύτερη συγγραφέας. Όχι γνωστότερη».

Τέλος, ούτε τόσο τρομακτικές επιτυχίες έχω κάνει, ούτε τόσα πολλά λεφτά έχω κερδίσει – για την Ελλάδα του σήμερα μιλάμε …- ώστε να καβαλήσω το καλάμι.

10. Ο συγγραφέας είναι ένας πνευματικός άνθρωπος της εποχής του. Ποιος λοιπόν θα έπρεπε να είναι ο ρόλος ενός συγγραφέα στα σημερινά δίσεκτα χρόνια που ταλανίζουν την πατρίδα μας; Εσείς τι ακριβώς κάνετε για να δικαιολογήσετε στον εαυτό σας και στους γύρω τον “τίτλο” σας;

Ότι κάνω και για να ‘δικαιολογήσω’ τον τίτλο μου ‘Άνθρωπος’.

Έχω πολιτική άποψη, θέση και στάση. 

Μιλάω καθαρά και επίσημα για όσα πιστεύω πως είναι δίκαια.

Αγωνίζομαι και συμμετέχω εκεί που κρίνω πως με χρειάζονται.

Κάνω και κάποια άλλα πράγματα που δεν θα είχαν αξία, αν τα διαλαλούσα.

Έχω γράψει και δυο βιβλία που αφορούν την κρίση –ανθρώπινη και πολιτική- της εποχής.

11. Κατά την εκτίμησή μου λογοτεχνία δίχως “έρωτα” και “θάνατο” δεν μπορεί να υπάρξει. Ανεξάρτητα με το αν ενστερνίζεστε ή βρίσκεστε απέναντι στην παραπάνω άποψη θα ήθελα να μάθω πως διαχειρίζεστε εσείς στην γραφή αλλά και στην ζωή σας τις έννοιες του έρωτα και του θανάτου;

Ίσως και να μπορεί να υπάρξει, σαφώς όμως είναι δυο θέματα που είναι τόσο συνυφασμένα με την ζωή που είναι δύσκολο να τα αποφύγεις – αν πούμε πως θέλεις να τα αποφύγεις.

Τις θαυμάζω, τις σέβομαι, καμιά φορά τις αποθεώνω κιόλας.  Ακόμη και τον θάνατο.

12. Μέσα από αυτή την συνέντευξη θα ήθελα να δώσω στους αναγνώστες μας την ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα την συγγραφική σας τέχνη. Δώστε μας ένα δείγμα πέντε έως δέκα σειρών από κάποιο έργο σας.

«Πιο ‘κει, εκεί!  στην κάμαρα της αγαπημένης της Κιμάτης, ένα μαύρο γεμενί ξεχασμένο και έρημο κρέμεται από ένα καρφί στον τοίχο σαν μια υποδιαστολή στη λέξη ‘μοναξιά’.»

*γεμενί = κεφαλομάντιλο

13. Τι σας έκανε να διαλέξετε το παραπάνω;

Γιατί νομίζω πως με 2,5 σειρές ένας εξασκημένος αναγνώστης μπορεί  να καταλάβει το ύφος, την γλώσσα, ίσως και το θέμα ακόμα.

14. Θα ήθελα να μας μιλήσετε για τα όνειρα και τα οράματά σας που δεν είδαν ακόμα το φως του ήλιου, δηλαδή για εκείνα τα κομμάτια της ψυχής σας που έμειναν μέχρι σήμερα κλεισμένα στα συρτάρια της εσωτερικότητας παρόλο που θα ήθελαν πολύ να περπατήσουν την ύπαρξή τους στον παρόντα χρόνο.

Δεν έχω απωθημένα, τίποτα ή έστω ελάχιστα είναι κλεισμένα στα ψυχικά συρτάρια, αλλά παρήλθε ο χρόνος. Πχ μετάνιωσα που δεν έκανα περισσότερα παιδιά.
Το τωρινό μου όνειρο είναι η επιθυμία μου να γίνουμε όλοι λίγο καλύτεροι άνθρωποι. Να μην υπάρχει αυτή η ολοφάνερη αδικία στον κόσμο. Και να μην υπάρχει πόνος, τουλάχιστον για τα παιδιά.
Ψάχνω να βρω τρόπο να δουλέψω γι’αυτό.


15. Στην ερώτησή μου για το τι είναι τέχνη οι περισσότεροι μου λένε πως είναι ένα μεγάλο θέμα και πως θέλει χρόνο μια τέτοια συζήτηση. Έχετε όλο τον χρόνο να σκεφτείτε και να μου δώσετε τον δικό σας “ορισμό” για την τέχνη.

Για μένα η τέχνη είναι προαπαιτούμενο της ζωής.  Είναι ό,τι μας ανεβάζει ένα σκαλί παραπάνω στο ζωικό είδος.   Ανάταση και παρηγοριά. Ελευθερία και πνοή.

16. Υπήρξατε “αιρετική” στην τέχνη και στη ζωή ή για να μπορέσετε να προχωρήσετε συμβιβαστήκατε με το σύστημα αξιών, τις σκληρές απαιτήσεις και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής σας;

Ούτε πολύ συμβιβάστηκα, ούτε πολύ αιρετική υπήρξα στη ζωή, αν και μιλάμε για άλλες εποχές.
Τώρα πια, ας πω πως είναι κάπως πιο εύκολα να πράγματα για μένα, ας πω πως έχω επιβάλλει και κάποια ‘θέλω’ μου τα οποία προκαλούσαν, τουλάχιστον, αμηχανία στους γύρω μου.

Στην τέχνη όμως, εννοώ στη συγγραφή , επειδή ξεκίνησα σχετικά μεγάλη, όταν πια ήξερα τι είμαι και κυρίως τι θέλω, δεν έκανα κανένα απολύτως συμβιβασμό. Εννοώ πως δεν έθεσα ποτέ σαν στόχο τις υψηλές πωλήσεις, δεν δούλεψα προς αυτή την κατεύθυνση. 

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως είμαι αιρετική -  αν και έχω κάποια κείμενα, εντελώς αιρετικά που θα δούνε το φως όταν έρθει η ώρα τους.

17. Σήμερα δεν υπάρχουν μόνο πολλοί εκδοτικοί οίκοι και συγγραφείς, αλλά και πολλοί κριτικοί. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι συγγραφείς που γράφουν σε περιοδικά – ηλεκτρονικά και μη – κριτικές για το έργο των ομοτέχνων τους. Κατά πόσο ο μέσος αναγνώστης είναι σε θέση να διαχωρίσει την βιβλιοκριτική του ανθρώπου που κουβαλά σπουδές, γνώση και εμπειρία στις πλάτες του από εκείνη την γνώμη που προβάλλει την θετική ή αρνητική ενός έργου με μοναδικό ίσως σκοπό να εξυπηρετήσει τα προσωπικά του συμφέροντα και να διατηρήσει τις δημόσιες σχέσεις του στο βάθρο του προσκηνίου;

Ο μέσος αναγνώστης; Καθόλου, νομίζω. Ούτε ο μέσος συγγραφέας, ούτε καν ο μέσος κριτικός…

Κοιτάξτε, την γνώμη του ο καθένας είναι ελεύθερος να την εκφράζει, όπως και τα συναισθήματα και τις σκέψεις που του γεννά η ανάγνωση ενός βιβλίου.  Όμως δεν μπορεί, αυτή τη γνώμη να την ονομάζει κριτική.  Είναι μια άποψη, χρήσιμη ίσως για τον συγγραφέα.  Ίσως και τους αναγνώστες. Ως εκεί και τίποτα παραπάνω. 

Αλλά, όλο αυτό, δεν θεωρώ πως  έχει ιδιαίτερη αξία.  Αγνοώ πόσοι πολλοί μπορεί να είναι οι συγγραφείς που γράφουν για να αρέσουν στους ομότεχνους τους.
Γράφουμε για να αρέσουν στους αναγνώστες μας – λιγότερο ή περισσότερο-  ή στους εαυτούς τους.

Ξέρετε, υπάρχει και αυτό το μεγάλο πεδίο του ναρκισσισμού στη λογοτεχνία, η αλήθεια είναι πως, από ένα ερωτηματολόγιο τόσο ωραίο και εξειδικευμένο όσο το δικό σας, περίμενα πως θα το θέτατε.

18. Ευτυχισμένες και δυστυχισμένες ώρες του παρελθόντος έρχονται στην σκέψη σας σε μια στιγμή προσωπικού απολογισμού. Η ευτυχία και η δυστυχία κουμπώνουν την ύπαρξή τους με την επιτυχία και την αποτυχία; Πως διαχειρίζεστε στον παρόντα χρόνο την χαρά και την λύπη του χθες;

Είχα πολλές επαγγελματικές επιτυχίες τις οποίες, όταν ήμουν πιο νέα, τις θεωρούσα και ευτυχία. Μεγαλώνοντας , δεν τις ακύρωσα ακριβώς, πάντως τους μείωσα την σημασία που τους έδινα κάποτε.  Υπήρξε κάποια στιγμή στη ζωή μου που μια επαγγελματική αποτυχία την συνέδεσα με δυστυχία. Αλλά κράτησε μόνο ένα 24ωρο, έτσι είμαι σαν άνθρωπος,   προχωρώ παρακάτω.

Όπως καταλαβαίνετε, έχω καταργήσει πια τους όρους ‘επιτυχία’ και ‘αποτυχία’, είναι πολύ σκληρό, πολύ ανταγωνιστικό,  να φορτώνεις τον εαυτό σου με τέτοια.

Όσον αφορά τη συγγραφή, αντί ‘επιτυχία’ χρησιμοποιώ τη φράση ‘ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ’. Ναι, η αγάπη του κόσμου για το έργο μου με κάνει ευτυχισμένη.

19. Λένε πως η γραφή είναι μια εσωτερική ανάγκη του συγγραφέα. Τα τμήματα δημιουργικής γραφής βοηθούν αυτή την ανάγκη να βγει προς τα έξω με τρόπο που να διαμορφώσει σταδιακά την μοναδικότητά της ή της δίνουν μια μορφή – φόρμα πάνω στην οποία το υποκείμενο θα στηρίξει την ασαφή ύπαρξή της καινούργιας γνώσης και θα προχωρήσει;

Δεν έχω άποψη για το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, σχετικά με την μοναδικότητα δηλαδή ή την μορφή-φόρμα, γιατί δεν έχω ποτέ παρακολουθήσει, ούτε διδάξει, αν και μου είχε γίνει σχετική πρόταση.

Υποθέτω πως αν υπάρχει εσωτερική ανάγκη στον άνθρωπο να εκφράσει γραπτά αυτό που αισθάνεται/σκέφτεται, ένα τέτοιο σεμινάριο ίσως του δώσει την ευκαιρία να το κάνει πιο εύκολα – θέλει θάρρος να εκθέσεις τον εσωτερικό σου κόσμο, δεν είναι εύκολο πράγμα, κυρίως εδώ εντοπίζω την βοήθεια από αυτά που εγώ ονομάζω σεμινάρια (εσείς τμήματα) δημιουργικής γραφής.
Τώρα, το αν θα το ‘καταθέσεις’ με τρόπο μοναδικό ή φορμαρισμένο, θεωρητικά εντελώς θα πω πως εξαρτάται από πολλά πράγματα: το ταλέντο, κατ’αρχή, την ιδιοσυγκρασία του γράφοντα, την ικανότητα του διδάσκοντα να εκμαιεύσει από τον καθένα με διαφορετικούς τρόπους αυτό που έχουν να πούνε.

20. Το “είναι” και το “φαίνεσθαι” ενός πετυχημένου συγγραφέα μπορεί να μπει στα καλούπια του κονφορμισμού και να δημιουργήσει; Στην λέξη πετυχημένος θα ήθελα να δώσω την έννοια του πετυχημένου δημιουργού που είναι αποδεκτός από το συνάφι και τους αναγνώστες του.

Διαφωνώ –το είπα και παραπάνω- με την έννοια της λέξης ‘πετυχημένος’.  Αν υποθέσουμε πως την αποδέχομαι μόνο και μόνο για να απαντήσω την ερώτηση, να διευκρινίσω πως για μένα, επιτυχημένος είναι ένας συγγραφέας όταν αποδέχεται και αγαπάει το έργο του ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΟΙΝΟ.

Ο συγγραφέας απευθύνεται στον κόσμο και κρίνεται από αυτόν. Δεν νομίζω πως κάποιος γράφει ένα βιβλίο για να αρέσει στο ‘συνάφι’. Για να μην υπεισέλθουμε εδώ στο ποιος απαρτίζει το ‘συνάφι’ ή ποιος ονομάζεται συγγραφέας – από πόσα γραμμένα έργα και μετά; έργα που έχουν εκδοθεί, ή όχι; Και πολλά άλλα…

Αν αρέσει και στους συγγραφείς, άρα γίνεσαι αποδεκτός – επαναλάβω πως απαιτείται διευκρίνιση εδώ -  είναι ευχής έργο!  Αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είναι σκοπός.  Όχι για μένα, πάντως.

21. Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και να κλείσουμε την κουβέντα μας με κάτι δικό σας. Κάτι που θα βγαίνει από τη ψυχή σας και θα θέλατε να το μοιραστείτε με τους νέους ανθρώπους αυτής της χώρας... αλλά κι με εμάς τους λιγότερο νέους.

Όσα έγραψα εδώ, όλα από την ψυχή μου βγήκαν.
Τι να πω… Να στραφούν στον πολιτισμό. Αν υπάρχει από κάπου μια ελπίδα, μόνο από εκεί θα προέλθει.  Ευχαριστώ πολύ και εγώ.

δείτε και αυτά:

-Ελένη Στασινού:  "Αρώσιμη γη"... -Αλέξης Σταμάτης: «Όσο πλησιάζω το μέλλον απομακρύνεται». -Μάνος Κοντολέων: «Μην πιστεύετε όλα όσα λέω… Αναζητήστε και όσα κρύβω...».  -Ελένη Γκίκα: «Ήμουν ο Όμηρος σε λίγο θα είμαι Κανένας σαν τον Οδυσσέα» -Γρηγόρης Χαλκιακόπουλος: «Τα σωθικά της σκέψης»  -Φαίδων Θεοφίλου: «Η ποιότητα δεν θορυβεί…». -Γιάννης Καλπούζος: «Βεβαιότητες, βιαιότητες» -Ιουστίνη Φραγκούλη - Αργύρη: «Από την Ελλάδα στη Διασπορά πετώντας με τα φτερά της λογοτεχνίας». -Φώτης Κατσιμπούρης:  Δεν υπάρχουν 100% ειλικρινείς απαντήσεις στις συνεντεύξεις. -Νίκος Κυριαζής: «Χωρίς παιδεία, όχι δημοκρατία»... -Πασχαλία Τραυλού: «Γυμνό ψυχής…».

Φωτογραφικό υλικό