.
Έχοντας κάνει σπουδές στη Νομική. Έχοντας φοιτήσει στις δύο μεγαλύτερες δραματικές σχολές της χώρας, αυτές του Τέχνης και του Εθνικού. Με πολλές σημαντικές δουλειές στο ενεργητικό της στο θέατρο, την τηλεόραση και στον κινηματογράφο. Έχοντας ιδρύσει το δικό της θέατρο στο Μεταξουργείο και όντας βουλευτής του ελληνικού κοινοβουλίου, έχει πάντα πολλά και ενδιαφέροντα να μοιραστεί με το κοινό.
Μας μίλησε για την πολιτική πραγματικότητα αλλά και για την παράσταση που το κοινό της Θεσσαλονίκης ανυπομονεί να δει, πόσο δε μάλλον που φέτος συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την μικρασιατική καταστροφή.
Λίγο πριν την απολαύσουμε στην μακροβιότατη «Αγγέλα Παπάζογλου», η σπουδαία Άννα Βαγενά μιλά στην Ειρήνη Σοφιανίδου για την Κουλτουρόσουπα
-Διαβάζοντας το βιογραφικό σας είδα ότι έχετε τελειώσει και τη σχολή του Εθνικού και τη σχολή του Θεάτρου Τέχνης. Έχοντας υπόψη πως ο τρόπος προσέγγισης της υποκριτικής τέχνης από τις δύο σχολές ήταν τότε εντελώς διαφορετικός , θα ήθελα να σας ρωτήσω αν εσείς ως σπουδάστρια την αντιληφθήκατε αυτή τη διαφορά;
Στη σχολή του Θεάτρου Τέχνης έμεινα μόνο για έναν χρόνο και τρία στη σχολή του Εθνικού. Ο Κάρολος Κουν ήταν μια φοβερή προσωπικότητα και το ελληνικό θέατρό του οφείλει πάρα πολλά. Παρουσίασε για πρώτη φορά έργα συγγραφέων που ήταν πρωτοποριακοί και μοντέρνοι για εκείνη την εποχή, τώρα θεωρούνται κλασικοί, όπως ο Τένεσσι Ούλιαμς Ιονέσκο, Μπέκετ, Πίντερ. Στη σχολή μπήκα το 1965 κι ήταν μια πολύ σημαντική εμπειρία για μένα. Περάσαμε τότε μόνο 4 άτομα, ενώ ήταν πάρα πολλοί οι υποψήφιοι. Εγώ, η αγαπημένη μου Κάτια Δανδουλάκη, με την οποία είμαστε φίλες ακόμα, ο Νίκος Γαλιάτσος και η Πίτσα Μπουρνόζου.
Ευτύχησα να έχω σημαντικούς δασκάλους όπως τον Λαζάνη, τον Μάριο Πλωρίτη, τον Σαρακατσάνη, όμως με την πάροδο του χρόνου διαπίστωσα πως υπήρχε ένα κλίμα καταπιεστικό για τα δικά μου δεδομένα κι ένας τρόπος προσέγγισης που δε μου ταίριαζε. Εγώ αν κι από την επαρχία, ήμουν ένα παιδί χειραφετημένο, πολύ δραστήριο είχα συνηθίσει στην ελευθερία, με την θετική έννοια. Το κλίμα της σχολής δε με βοηθούσε ν’ αναπτυχθώ. Σταμάτησα λοιπόν κι έδωσα εκ νέου στη σχολή του Εθνικού, πέρασα και βρέθηκα με 11 συμφοιτητές οι περισσότεροι εκ των οποίων καταφέραμε πολλά όπως ο Αρζόγλου, η Μαλτέζου, η Τριφύλλη. Περάσαμε τρία χρόνια συντροφικά με αγάπη και με εξαιρετικούς δασκάλους όπως ο Τερζάκης, ο Χορν, η Παξινού, η Χαλκούση.
-Μιλήσατε για «εξαιρετικούς δασκάλους». Εσείς φαντάζεστε τον εαυτό σας ως δασκάλα;
Θεωρώ τη διδασκαλία πάρα πολύ σοβαρή υπόθεση και δεν είχα ποτέ τον χρόνο να αφιερωθώ. Βλέπω τώρα παιδιά που έχουν αποφοιτήσει από τη σχολή δύο τρία χρόνια και πάνε και διδάσκουν. Δεν τα κατακρίνω, αλλά για μένα η έννοια «δάσκαλος» ήταν και είναι πολύ σημαντική. Έχω καταφέρει κι έχω κάνει ένα σεμινάριο από το οποίο προέκυψε και μια πάρα πολύ ωραία παράσταση. Γενικά επειδή θεωρώ το θέατρο «χειροποίητη ιστορία», θα ήθελα να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με την εμπειρία της δημιουργίας μιας παράστασης από το μηδέν, βήμα βήμα. Να μάθουν πως στήνεται από την αρχή μέχρι το τέλος. Να γνωρίσουν την πρακτικότητα του θεάτρου.
-Ποιο στοιχείο πιστεύετε ότι είναι απολύτως απαραίτητο για κάποιον που θέλει να γίνει ηθοποιός;
Πρέπει να υπάρχει το άσβεστο πάθος, η έντονη επιθυμία γι’ αυτήν την τέχνη που να συνδυάζεται με το ταλέντο. Μεγάλη σημασία για μένα έχει το μυαλό κι ουσιαστική παιδεία. Και το παζλ συμπληρώνει η παρατηρητικότητα. Ένας ηθοποιός πρέπει να έχει μάτια ανοιχτά. Άλλα πράγματα βλέπει ένας άνθρωπος κι άλλα βλέπει ή πρέπει να βλέπει ένας ηθοποιός και γενικά ένας καλλιτέχνης. Ένα γεγονός, ένα αντικείμενο δεν το βλέπουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο. Είναι σημαντικό αυτό.
-Εσείς στην πολύχρονη παρουσία σας στο θέατρο είχατε κάποια συνεργασία τόσο δύσκολη που να είπατε « όχι, εγώ την ψυχική μου υγεία δεν τη θυσιάζω για κανένα έργο και καμιά παράσταση»;
Τόσο καθοριστικά δύσκολες συνεργασίες δεν είχα. Υπήρξαν δύσκολες συνεργασίες όπως υπάρχουν σε όλες τις δουλειές. Δεν είχα όμως τόσο δυσάρεστη εμπειρία που να με κάνει να τα παρατήσω.
-Επειδή εκτός από ηθοποιός είστε και πολιτικός πιστεύετε ότι θέατρο και πολιτική είναι ετερόκλητα ή όχι και τόσο τελικά;
Για μένα όχι, δεν είναι. Το θέατρο είναι μια πολιτική πράξη. Ακόμα και μια κωμωδία, ένα έργο ανάλαφρο κάτι έχει να πει. Με τον ίδιο τρόπο, εγώ τουλάχιστον, κάνω και πολιτική. Δεν το κάνω σαν επάγγελμα. Και με το θέατρο και με την πολιτική προσπαθώ να υπερασπιστώ κάποιες αξίες που θεωρώ βασικές. Βεβαίως έχω την ευλογία μέσα από το θέατρο, ως ηθοποιός, να λυτρώνομαι κι εγώ προσωπικά επί σκηνής. Αντίθετα με την πολιτική περισσότερο επιβαρύνομαι με πράγματα παρά αποφορτίζομαι.
-Στις επόμενες εκλογές θα είστε υποψήφια;
Το πιθανότερο είναι πως θα είμαι. Είναι μια εποχή δύσκολη, σκληρή και σκοτεινή κι όπως είπε κι ο πρόεδρος μας, ο κύριος Αλέξης Τσίπρας, στην κοινοβουλευτική ομάδα μας χρειάζεται όλους τους δημοκρατικούς πολίτες. Έχουμε μια μάχη μπροστά μας γιατί πλέον δεν είναι θέμα πολιτικής. Διακυβεύονται ηθικές και δημοκρατικές αξίες για τις οποίες πολεμάω όλη μου τη ζωή. Το ίδιο θα κάνω και τώρα.
-Με αφορμή τη δύσκολη εποχή μας ας αναφερθούμε στο έργο που θα παρουσιάσετε στην πόλη μας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι κι η εποχή της Αγγέλας ήταν εξίσου σκληρή;
Όχι με τον ίδιο τρόπο. Δεν μπορούμε να τη συγκρίνουμε με τη σημερινή. Έναν πόλεμο, μια καταστροφή, τη βιαιότητα που αντιμετώπισαν αυτοί οι άνθρωποι με το διωγμό τους. Ο πόλεμος είναι μεγάλη συμφορά. Όπως λέει κι η Αγγέλα «Δεν μπορώ να το καταλάβω. Αφού κανένας δεν τονέ θέλει, πώς γίνεται αυτός ο πόλεμος συνέχεια;» Η διαφορά είναι ότι στην εποχή της Αγγέλας ο εχθρός ήταν ορατός. Τώρα μιλάμε για μια σκοτεινή απειλή, μεγάλο κακό για τις ελευθερίες μας. Δηλαδή δεν γίνεται να τρέμεις να μιλήσεις στο τηλέφωνο με το παιδί σου, να πεις μια κουβέντα παραπάνω γιατί μπορεί να καταγραφεί και να χρησιμοποιηθεί εναντίον σου. Είναι φοβερό αυτό το πράγμα. Κάτι αντίστοιχο είχα αισθανθεί επί Χούντας.
-Πώς μπήκε στη ζωή σας η Αγγέλα Παπάζογλου;
Το 1997 έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο και το 1999 ανέβηκαν οι πρώτες δύο παραστάσεις στην Κοκκινιά και νομίζαμε ότι θα είναι μόνο αυτές και έχουμε φτάσει στις 2022. Παίζεται 23 χρόνια τώρα. Σκέφτομαι να κάτσω να τις μετρήσω και να γράψω και ένα χρονικό της παράστασης. Πιστεύω ότι θα έχει πολύ ενδιαφέρον.
-Υπάρχει διαφορά στον τρόπο που προσεγγίσατε την πρώτη φορά τον ρόλο με τώρα;
Το κείμενο είναι το ίδιο δυνατό, και τώρα μου λέει και περισσότερα πράγματα σε προσωπικό επίπεδο, γιατί εν τω μεταξύ έχασα κι εγώ τον σύντροφό μου, όπως είχε χάσει η Αγγέλα τον άντρα της στην Κατοχή, οπότε με αγγίζει περισσότερο το κομμάτι αυτό. Επίσης χρησιμοποιώ αλλιώς τα εκφραστικά μου μέσα. Όχι μόνο στην Αγγέλα αλλά και σε άλλους ρόλους. Δεν παίζω το ίδιο όπως όταν ήμουν 23 χρονών. Όταν είμαστε νέοι είμαστε σφιγμένοι γιατί έχουμε την αγωνία να αποδείξουμε πράγματα. Δεν ξέρουμε ότι όσο πιο χαλαρά και απλά παίζεις τόσο πιο άρτιο είναι το αποτέλεσμα. Στο θέατρο Τέχνης έλεγε ο Χατζημάρκος «Μη σφίγγεστε, μη σφίγγεστε» κι ο ίδιος κόντευε να σκάσει από το σφίξιμο. Μεγαλώνοντας κάτι κερδίζεις και κάτι χάνεις . Η χαλαρότητα κι η εσωτερικότητα είναι τα δώρα της ηλικίας.
-Τι σας συνδέει και τι σας χωρίζει με την ηρωίδα σας;
Υπάρχουν στον χαρακτήρα πάρα πολλά κοινά με την Αγγέλα. Η δύναμη στην αντιμετώπιση των δυσκολιών, το κέφι κι η όρεξη για ζωή. Εγώ αισθάνομαι σαν ευλογία την κάθε μέρα που μας δίνεται. Αυτό το είχε κι η Αγγέλα. Η ευθύτητα που πολλές φορές μου έχει δημιουργήσει προβλήματα. Λέω ανοιχτά και καθαρά όσα σκέφτομαι όπως κι η Αγγέλα. Η αγωνιστικότητα και η αίσθηση του χιούμορ χωρίς το οποίο δεν μπορώ. Η Αγγέλα είχε πολύ χιούμορ.
-Ποιες αντιδράσεις των θεατών μετά την παράσταση σας έχουν κάνει εντύπωση;
Τι να πρωτοπώ. Αυτό που γίνεται στο τέλος της παράστασης με την Αγγέλα είναι πάρα πολύ συγκινητικό. Κορυφαία στιγμή ίσως ήταν αυτή στις Οινούσσες, ένα μικρό νησάκι που ή Σμύρνη είναι σε απόσταση αναπνοής. Μετά το τέλος της παράστασης πέρασε όλο σχεδόν το κοινό και μου φίλησε το χέρι. Κάτι ανάλογο συνέβη και στη Φλώρινα. Όταν τα έχει ζήσει όλα αυτά ένας ηθοποιός μέσα από μια παράσταση νιώθει πως γι’ αυτό και μόνο αξίζει τον κόπο η ενασχόληση με την υποκριτική τέχνη.
-Πόσο δύσκολο είναι για έναν ηθοποιό να είναι μόνος του επί σκηνής;
Στο έργο υπάρχει ένας μικρός ρόλος, αυτός της αναγνώστριας. Συμβολίζει τη νέα γενιά. Υποτίθεται πως αυτή διαβάζει το βιβλίο και μέσα από την ανάγνωση γεννιέται η Αγγέλα. Τον ρόλο στις 2 παραστάσεις της Θεσσαλονίκης θα έχει μια εξαιρετική νέα ηθοποιός, απόφοιτος του ΚΘΒΕ, η Κατερίνα Παπαδάκη. Περά από αυτήν την παρουσία, ουσιαστικά είμαι μόνη μου στη σκηνή. Ο μονόλογος δεν είναι καθόλου εύκολος. Τα τελευταία χρόνια οι μονόλογοι έχουν γίνει μόδα. Όταν όμως ανεβάσαμε εμείς την Αγγέλα, ήταν από πους πρώτους. Ήταν μόνο η Άννα Κοκκίνου που έκανε τον Βιζυηνό κι εγώ. Επίσης ήταν από τα πρώτα που έκαναν αναφορά στη Μ. Ασία.
-Μετά την Aγγέλα, τι;
Φέτος στο μικρό θέατρο μας στο Μεταξουργείο θα κάνω τη μεταφορά, διασκευή και σκηνοθεσία ενός μυθιστορήματος που λέγεται «Φοβάμαι ταυρομάχε» ενός Χιλιανού συγγραφέα, του Πέδρο Λεμεπέλ. Ήταν μια σημαντική μορφή των γραμμάτων της Λατινικής Αμερικής που έχει πεθάνει. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία που διαδραματίζεται στα χρόνια της δικτατορίας του Πινοσέτ με ήρωα έναν ομοφυλόφιλο, φτωχό, αριστερό που συνάπτει σχέση με έναν νεαρό που αποδεικνύεται τρομοκράτης. Τον κεντρικό ήρωα θα υποδυθεί ο Νίκος Αρβανίτης. Η παράσταση είναι προγραμματισμένη ν’ ανέβει 1η Μαρτίου. Επίσης την περίοδο της καραντίνας έγραψα έναν μονόλογο με τίτλο «Το βεραμάν φόρεμα». Είναι πολύ γλυκό και τρυφερό και εύχομαι να βρω χρόνο και να καταφέρω να το ανεβάσω.
-Και για το τέλος ένα μήνυμα για όλους τους αναγνώστες της Κουλτουρόσουπας για έναν δύσκολο χειμώνα που έρχεται.
Πολύ σημαντικό είναι και μέσα από την παράσταση να δούνε πως οι άνθρωποι πέρασαν τεράστιες δυσκολίες και νικήσανε. Υπάρχει λοιπόν τρόπος αρκεί να μην εφησυχαζόμαστε, να μη βουλιάζουμε στους καναπέδες και να μη θεωρούμε ότι αυτά που λέει η τηλεόραση δεν αφορούν εμάς. Αφορούν και εμάς.
.
-k-
.
ΑΜΑΛΙΑ
«Αγγέλα Παπάζογλου»
Δραματικός μονόλογος.
Επανάληψη
Η παράσταση βασίζεται στις μνήμες της σπουδαίας Μικρασιάτισσας, της Αγγελικής Παπάζογλου, γυναίκας του ρεμπέτη Βαγγέλη Παπάζογλου, όπως τις διηγήθηκε στον γιο της Γιώργη Παπάζογλου, ο οποίος και τις κατέγραψε. Μέσα από τις αφηγήσεις της περνά η ιστορία της Σμύρνης, τότε που οι Έλληνες κυριαρχούσαν στη ζωή της, με τις μαγευτικές ομορφιές της.
Σκηνοθεσία: Λάμπρος Λιάβας – Άννα Βαγενά.
Ερμηνεύουν: Άννα Βαγενά.
Ήμερες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη 23 και Πέμπτη 24 Νοεμβρίου στις 21:00
.
