Γράφει η Ιωάννα Τσιτσώνη απο το αιγιοπελαγίτικο νησί...
Πόσοι από εσάς γνωρίζουν την πραγματική θρησκευτική ταυτότητα της Τήνου; Πόσοι από εσάς απορρίψατε την Τήνο ετοιμάζοντας τη λίστα των καλοκαιρινών σας διακοπών λόγω του θρησκευτικού της τουρισμού; Κι όμως κάνετε μεγάλο λάθος! Η Τήνος δεν είναι μόνο γνωστή για την Παναγία, τα πανέμορφα χωριά της, τα μονοπάτια που προσφέρονται για πλήθος αθλητικών δραστηριοτήτων, τους μαρμαρογλύπτες της, την κάπαρη τη λούζα και την κοπανιστή. Τι γνωρίζετε για τον καθολικισμό στην Τήνο;
Όση εντύπωση κι αν μπορεί να κάνει σε μερικούς το γεγονός ότι στο νησί κατοικεί ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων Καθολικών μέσα στο λίκνο της Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης, η συνύπαρξη των δύο είναι γεγονός. Η αρχή του νήματος βρίσκεται πίσω στο χρόνο. Η Τήνος δεν υπέστη τα δεινά του τουρκικού ζυγού καθώς στο νησί συναντούμε Ενετούς. Κατά τον 17ο αιώνα οι Αδελφές Ουρσουλίνες ή απλώς «Ουρσουλίνες», όπως συνηθίζεται να αποκαλούμε αυτήν την αδελφότητα της Καθολικής Εκκλησίας, αρχίζουν να απλώνονται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τον 18ο αιώνα μάλιστα εγκαθίστανται και στην Ελλάδα, στην Τήνο και στη Νάξο, με ιδιαίτερη αφοσίωση στη μόρφωση νεαρών κοριτσιών και στη διδασκαλία της χριστιανικής πίστεως.
Τα νεαρά κορίτσια ζουν έναν άτυπο μοναχικό βίο στα Λουτρά της Τήνου κι επιδίδονται σε κοινωνικά έργα. Το Σχολείο που ιδρύεται χαίρει μεγάλης εκτιμήσεως κι ευκατάστατες οικογένειες αιτούνται μία θέση για τα κορίτσια τους από όλον τον ελλαδικό χώρο.
Παράλληλα αξίζει να αναφέρουμε και τη δράση του τάγματος των Ιησουιτών στο νησί. Οι τελευταίοι ήταν ιερομόναχοι που ανέπτυξαν σημαντικό ποιμαντικό, εκπαιδευτικό και φιλανθρωπικό έργο συμβάλλοντας στη διάδοση της Καθολικής Πίστεως και του χριστιανικού ανθρωπισμού.
Σήμερα η Κοινότητα των Ιησουιτών διατηρεί τη Μονή της Τήνου (στα Λουτρά Τήνου, όπου και ο Ναός του Αγίου Ιωσήφ καθώς και το προσκύνημα της Ιεράς Καρδίας του Ιησού στο Εξώμβουργο).
Από αυτές λοιπόν τις ρίζες η θρησκευτική αυτή μειονότητα και όχι εθνική αριθμεί σήμερα περί τους 3.000 κατοίκους, ένας αρκετά μεγάλος αριθμός αν σκεφτεί κανείς την έκταση του νησιού και το γεγονός ότι σε όλη την Ελλάδα συναντούμε περίπου 50.000 Έλληνες Καθολικούς. Υπάρχουν μάλιστα και αμιγώς καθολικά χωριά όπως είναι η Κώμη, η Καλονή και η Αγάπη.
Τα ονόματα, τα επίθετα, τα έθιμα και οι παραδόσεις, ιδίως στα νησιά, είναι κοινά μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων. Από τον 13ο αιώνα η ίδρυση της Μητροπόλεως Νάξου-Τήνου είναι γεγονός και η «Μητρόπολις παντός Αιγαίου» δεσπόζει στην Τήνο με κέντρο τον Καθεδρικό Ναό της Παναγίας του Ροδαρίου στο χωριό Ξινάρα. Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα είναι μέρος της Παγκόσμιας Καθολικής Εκκλησίας, υπό την πνευματική καθοδήγηση του Πάπα και της Κουρίας της Ρώμης.
Απόροια αυτής της αρμονικής συμβίωσης των κατοίκων είναι οι μεικτοί γάμοι. Και για όσους δεν είχαν την τύχη να παρευρεθούν σε αυτό το μυστήριο σας καταθέτουμε τον εθιμοτυπικό κώδικα του νησιού. Το μελόνυμφο ζευγάρι οφείλει να τελέσει διπλό γάμο αμοιβαία σεβόμενο και τον καθολικό και τον ορθόδοξο θρησκευτικό κώδικα. Τα μυστήρια λαμβάνουν χώρα με μεγάλη κατάνυξη την ίδια μέρα και οι καλεσμένοι ευλογούν το ζευγάρι και το τιμούν παρευρισκόμενοι και στους δύο γάμους. Ακολουθεί δεξίωση προς τιμή των καλεσμένων και γλέντι υπό τον ήχο του βιολιού. Εδώ το μπουζούκι, το κλαρίνο και η λίρα δεν έχουν θέση αφού μονάχα το βιολί είναι ικανό να κρατήσει αμείωτο το κέφι των Τηνιακών!
Το έθιμο προστάζει «τριήμερη γιορτή» στην οποία συμμετέχουν η οικογένεια και οι φίλοι του ζευγαριού. Είθισται την Πέμπτη να τελείται το έθιμο του «Στρωσίματος του Κρεβατιού». Το καινούριο σπίτι αγιάζεται από ιερείς εκπροσώπους των δύο Εκκλησιών και το βράδυ το ζευγάρι ανοίγει το σπίτι σε οικεία πρόσωπα που μετέχουν στη χαρά του. Το κρεβάτι στρώνεται τρεις φορές από νέες, ελεύθερες κοπέλες και ξεστρώνεται από άντρες μέχρις ότου να θεωρήσουν ότι πια στρώθηκε σωστά από τις εν δυνάμει μεν «ανοικοκύρευτες» δε νύφες!
Την Παρασκευή τελείται το ξενόφερτο αμερικάνικο έθιμο γνωστό ως «μπάτσελορ» και το Σάββατο τελούνται οι γάμοι. Στους καλεσμένους προσφέρονται εκτός από την μπομπονιέρα, ρακί, εδέσματα και παραδοσιακά γλυκά (ξεροτήγανα, μπιζέδες, αμυγδαλωτά και παστέλια)που έχουν ετοιμάσει μαζί οι δύο οικογένειες τις προηγούμενες ημέρες.
Αν ποτέ βρεθείτε στην Τήνο και είστε τυχεροί να συναντήσετε γάμο, μην διστάσετε να ευχηθείτε στο νεόνυμφο ζευγάρι! Οι φιλόξενοι ντόπιοι με χαρά θα σας προσφέρουν ρακί και θα σας υποδείξουν τις ομορφιές του τόπου.
Ελάτε να γνωρίσετε το νησί και να ανακαλύψετε όλες τις ομορφιές του χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπα.
