Γιατί «ξινίζεις» Έλληνα με τον Βαλκάνιο τουρίστα; Γράφει η Πίτσα Στασινοπούλου
Συζητούσα με φίλο που διαθέτει εξοχικό στη Χαλκιδική για την τουριστική κίνηση της περιοχής, ιδιαίτερα το φετινό καλοκαίρι των «ανατροπών». Η εκτίμησή του, ως σταθερός θερινός κάτοικος, ήταν ότι τα γεγονότα μετά το αρχικό πάγωμα, στη συνέχεια δεν επηρέασαν ιδιαίτερα τον συνήθη τουρισμό… «αλλά τί να το κάνεις; Ρώσοι, Σέρβοι, Βούλγαροι, Σκοπιανοί, Τούρκοι… μέχρι και ζευγάρι Αλβανών ήρθαν να αγοράσουν το διπλανό μας σπίτι που πουλιέται στο συγκρότημα! Για φαντάσου! Πήξαμε στα Βαλκάνια! Δεν ακούς άλλη γλώσσα… στην παραλία, στα μαγαζιά, στην ταβέρνα, κυκλωμένοι από παντού!» Καθώς διέκρινα στα λόγια του έντονη υποτίμηση, θέλησα να διευκρινίσω: «Εννοείς ότι δεν είναι καλοί τουρίστες; Ενοχλούν; Δημιουργούν προβλήματα; Δεν αφήνουν χρήμα;» Η απάντησή του με έβαλε σε σκέψεις: «Εξαρτάται… Οι περισσότεροι είναι ήσυχοι, αλλά έρχονται και μεγάλες οικογένειες με πολλά παιδιά και φασαρία… κάποιοι είναι βρωμιάρηδες και πετούν σκουπίδια όπου να ‘ναι… όσο για χρήμα, είναι αλήθεια ότι ψωνίζουν… αλλά πώς να το κάνουμε, δεν έχουν αισθητική, ΔΕΝ είναι σαν τον Ευρωπαίο! Άλλη φινέτσα, άλλη κουλτούρα, άλλη ποιότητα τουρίστα βρε αδελφέ!» Μάλιστα.
Αντίστοιχη κουβέντα πρόσφατα στην Αλεξανδρούπολη που τα τελευταία χρόνια κατακλύζεται από Τούρκους τουρίστες και θέλησα να μάθω για το προφίλ τους. «Αν ρίξεις μια ματιά στα πάρκινγκ των ξενοδοχείων θα καταλάβεις από τα πανάκριβα αυτοκίνητα. Μιλάμε για πολύ χρήμα! Πάνε σε μαγαζιά και σηκώνουν ράφια, στην ταβέρνα παραγγέλνουν τα πάντα και το πουρμπουάρ δεν πέφτει κάτω από 10-20 ευρώ. Άσε που οι κερδισμένοι στο καζίνο μοιράζουν χιλιάρικα στο προσωπικό! Και πολύ φιλικοί και ήσυχοι… Αλλά βρε παιδί μου… Τούρκοι! Ακούς γύρω σου τουρκικά, διαβάζεις καταλόγους με τουρκικά, βλέπεις ταμπέλες στα τουρκικά… Ευτυχώς βέβαια που υπάρχουν κι αυτοί, γιατί εδώ πάνω δεν πρόκειται να δούμε Ευρωπαίο! Άλλη φινέτσα, όσο να πεις..» Νάτην πάλι η φινέτσα! «Μα εσείς ειδικά είστε εξοικειωμένοι, τόσα χρόνια πηγαινοέρχεστε ως τουρίστες στην Τουρκία, καιρός ήταν να το ανταποδώσουν.» «Φυσικά, έχουμε αφήσει κι εμείς πολύ χρήμα εκεί τόσα χρόνια, να ‘ναι καλά, μας ξελασπώνουν… Όμως δεν θα βάλουμε τον Τούρκο δίπλα στον Γάλλο ή τον Άγγλο!» Προσωπικές απόψεις βέβαια, αλλά πιστεύω ότι απηχούν μια γενικότερη αίσθηση…
Εννοείται ότι οι κουβέντες τράβηξαν σε μάκρος για να καταλήξουν στα στερεότυπα περί τουρίστα. Αυτά που έχουν δομηθεί έντεχνα για δεκαετίες και επιγραμματικά/ σχηματικά λένε ότι: «πας Ευρωπαίος/ Αμερικάνος ίσον άρχοντας» και στον αντίποδα του νέου «βαλκανο-ρωσικού» τουριστικού μοντέλου «πας ΜΗ Δυτικός ίσον υποανάπτυκτος» Αυτά βέβαα «off the record» σε επίπεδο κοινής γνώμης, η οποία επίσημα αποφεύγει να εκφράσει παρόμοιες «ρατσιστικές» αντιλήψεις, ενώ οι επαγγελματίες του τουριστικού κλάδου, από τη στιγμή που καλύπτονται οικονομικά, είναι λογικό να αδιαφορούν για την πηγή των εσόδων τους. Ωστόσο στο πίσω μέρος του μυαλού και στη λανθάνουσα γλώσσα, αφήνεται να εννοηθεί ότι πρόκειται για ποιοτικά «υποβαθμισμένο» τουρισμό και πάντως όχι «πρώτης γραμμής» ευρωπαϊκού ή αμερικανικού επιπέδου, ανεξαρτήτως εσόδων.Η «φινέτσα» που λέγαμε…
Την οποία «δυτική φινέτσα», συμπαθάτε με, αλλά οι προσωπικές μου εμπειρίες την κατατάσσουν στην κατηγορία του… εφιάλτη! Διότι δεν μπορώ να ξεχάσω το τί βλαχαδερό, τί απλυσιά, τί αγένεια, τί καφρίλα έχω συναντήσει στις κατά καιρούς περιηγήσεις μου ανά την Ελλάδα. Δεν μπορώ να ξεχάσω σκηνές απείρου κάλλους και απίστευτες χυδαιότητες μπροστά σε μπαράκια από αγγλογάλλους, γερμανούς, σουηδούς κλπ. ή αμερικανάκια τύφλα στο μεθύσι, ΚΑΘΕ βράδυ, κάτι σαν τάμα… Να κατεβάζουν βρακιά μέσα στο δρόμο, να σου μοστράρουν κώλους και βυζιά, να συνουσιάζονται εν ψυχρώ δημόσια, να πέφτουν πάνω σου και να ξερνοβολούν, να ουρλιάζουν σαν σεληνιασμένοι, να σπάζουν τζάμια σε κατάσταση αμόκ, να τρυπιούνται μπροστά σου ή να ρουφούν κόκα, να φτύνουν και να σκούζουν ξαπλωμένοι στα πεζοδρόμια… Και βεβαίως η αστυνομία «διακριτική» έως θεόκουφη και θεόστραβη στα αίσχη, μη τυχόν και πλήξει τον «ιερό» τουρισμό!
Ούτε ξεχνώ την «αισθητική» των άπλυτων που η μπόχα σε έπαιρνε από μέτρα μακριά κι η βρώμα είχε τυπωθεί από μαλλί μέχρι νύχι, να κάθονται δίπλα σου στην ταβέρνα παραγγέλνοντας μισή μερίδα γκρηκ-σάλαντ, ένα βραστό αυγό στα τέσσερα και μια διαφανή φέτα καρπούζι, φτύνοντας τα κουκούτσια στα πόδια σου. Κι αν πάνω σε κρίση σπατάλης παρήγγειλαν μια μπύρα (επίσης στα τέσσερα), να βρίσκουν άκρως διασκεδαστικό το κλείσιμο της βραδιάς με διαγωνισμό του πιο ηχηρού… ρεψίματος! Μιλάμε για γαλατική ευγένεια, επιπέδου λόρδου και πάνω! Και ΔΕΝ αναφέρομαι σε σποραδικά, ακραία ή μεμονωμένα περιστατικά προσπαθώντας να γενικεύσω, ΟΧΙ! Πρόκειται για καταστάσεις που συνάντησα κατ’ επανάληψη σε πολλά τουριστικά νησιά, παράλληλα βέβαια με αξιοπρεπείς, ευγενείς και συμπαθέστατους Ευρω-Αμερικάνους.
Ωστόσο αυτά που περισσότερο με σόκαραν ως ΓΕΝΙΚΗ διαπίστωση, είναι δύο πράγματα: Αφενός η «αφ’ υψηλού» συμπεριφορά του Δυτικού τουρίστα, παρόμοια με κυρίαρχου αποικιοκράτη απέναντι σε υποτελείς ιθαγενείς, θεωρώντας ως εκ τούτου πολύ φυσικό να αφήνει τον καθωσπρεπισμό πίσω στη σεβάσμια πατρίδα και να εκτονώνει όλα τα καταπιεσμένα απωθημένα στην υποτελή «αποικία» προσβάλοντάς την χυδαία! Και αφετέρου η ανοχή του «ιθαγενή» Έλληνα απέναντι στην προκλητική υπεροψία, στα όρια της θλιβερής δουλοπρέπειας. Διότι δεν ξεχνώ επίσης τους γελοίους τεμενάδες των ξιπασμένων στον βρωμύλο, προκλητικό, καρμίρη Ευρω- Αμερικάνο τουρίστα και το απροκάλυπτο φτύσιμο στον Έλληνα συμπατριώτη που του άφηνε (τότε) το βαρβάτο χρήμα και τα γενναία φιλοδωρήματα… Θυμάμαι πριν κάποια χρόνια, προκειμένου να φάω στη Ρόδο, μετά από απανωτά «φτυσίματα», αναγκαζόμουν να μιλώ… αγγλικά (βοηθούσης και της φυσικής ξανθής κόμης)! Διότι ως Ελληνίδα, μάλλον θα πήγαινα από ασιτία, ενώ ως Σουηδέζα, η εξυπηρέτηση περιελάμβανε πέρα από άφθονο φαγητό και δύο σερβιτόρους να μου κάνουν αέρα με βεντάλιες!Τόσο καλά!
Βέβαια τα τελευταία χρόνια των δραματικών πολιτικών/ οικονομικών εξελίξεων και των ταξιδιωτικών οδηγιών, το σκηνικό στο τουριστικό τοπίο άλλαξε, με στροφή των Δυτικών σε άλλους- ανταγωνιστικούς προορισμούς και την ανάδειξη της Ελλάδας ως τον πλέον δημοφιλή προορισμό για Ρώσους και Βαλκάνιους τουρίστες. Με τους πρώτους να μην περιορίζονται στον τουρισμό αλλά ταυτόχρονα να επενδύουν στη χώρα, αγοράζοντας ακίνητα και στήνοντας επιχειρήσεις, ενώ οι Βαλκάνιοι εκπληρώνουν μέσω του τουρισμού, τον ιστορικό διακαή τους πόθο για «έξοδο στη θάλασσα». Προφανώς δεν θα ασχοληθώ εδώ με το εμπορικό κομμάτι της υπόθεσης, τα παρασκήνια και τις προεκτάσεις του, ούτε με κοινωνιολογικές αναλύσεις ή ιστορικές αναδρομές. Θα περιοριστώ στην προσωπική μου εμπειρία από την όψιμη συνύπαρξη (στο βαθμό που την έχω) με τις εν λόγω κατηγορίες τουριστών, όπου μέχρι στιγμής ΔΕΝ συνάντησα ούτε ως «ακραία, μεμονωμένα περιστατικά», συμπεριφορές καφρίλας αντίστοιχες με αυτές των «φινετσάτων» που περιέγραψα.
Βλέπω ως γενική εικόνα, ανθρώπους χαμηλών τόνων, ήσυχους, καταναλωτικούς, με συμπεριφορά φιλοξενούμενου και όχι αλαζόνα αποικιοκράτη. Και επίσης ανθρώπους που μας συνδέουν περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές, σε καλά και σε κακά! Που είτε μας αρέσει είτε όχι, η περί «αισθητικής» άποψή τους… ελάχιστα έως καθόλου διαφέρει από τη δική μας. Αλλά και ανθρώπους που αφήνουν πολύτιμο χρήμα στον τόπο, στην πιο κρίσιμη οικονομικά συγκυρία που βίωσε τις τελευταίες δεκααετίες. Όλα αυτά ΔΕΝ τα λες λίγα και ΔΕΝ δικαιολογούν την όποια «ξινίλα», όσων επικαλούνται την περιβόητη «φινέτσα» ή «κουλτούρα» ή «ποιότητα» των Ευρωπαίων και Αμερικάνων. Διότι ΟΣΟΙ εξ αυτών τα διαθέτουν και ΟΠΩΣ τα διαθέτουν, συνήθως τα κρατούν για την «πολιτισμένη» πατρίδα τους και όλως περιέργως τα ξεχνούν ως τουρίστες στην… υποανάπτυκτη, απολίτιστη «αποικία» των φτωχών «ιθαγενών»! Η οποία, ειδικά στις παρούσες μνημονιακές συνθήκες, ούσα «υποθηκευμένη» στους δανειστές της, στο μυαλό τους δικαιώνει πλήρως τον όρο…
Φωτογραφικό υλικό
