Γράφει ο Στέφανος Γκιζλής για την Κουλτουρόσουπα.
Πόσο μοιάζει η πολιτική ιδέα ενός κόσμου ισότητας με τον έρωτα; Είναι η δεν είναι μια εξιδανίκευση; Αν κατανοήσεις το ανέφικτο σε μια ιδέα, τότε μπορείς να αλλάξεις, η απλά θα πιαστείς από την επόμενη ακριβώς παραπλήσια ιδέα;
Ταινία: Sonbahar / Autumn
Σκηνοθεσία: Ozcan Alper
Χώρα: Τουρκία
Έτος Παραγωγής: 2008
Κι αν καταστήσουμε όλη μας την ύπαρξη μια μπάλα πεπιεσμένου χρόνου δίχως εγγενές νόημα, θα μπορούσαμε τότε να μείνουμε ακόμη όρθιοι και να κοιτάξουμε με βλέμμα γεμάτο φωτιά τον ορίζοντα να αλλάζει αποχρώσεις;
Αν η ιδανική εκδοχή του κόσμου τούτου και η ιδανική εκδοχή του εαυτού μας δεν είναι παρά φαντάσματα που μας στοιχειώνουν αλλά δεν μπορούμε να αγγίξουμε, θα αντέχαμε να μην κλάψουμε κοιτάζοντας τους ανθρώπους να σέρνονται σιωπηλοί στις δουλειές τους το χάραμα;
Αν αντιλαμβανόμασταν τα πιο αγνά αισθήματα μας ως ασθενείς κυματομορφές μπροστά σε έναν αβυσσαλέο κοινωνικό μαγνήτη θα είχαμε αμφιβολίες στην εντύπωση που αφήνει στο πρόσωπο μας η πρωινή αύρα σε μια ερημική παραλία;
«Λατρεύω αυτούς που ποθούν το αδύνατο»
(Wolfgang Goethe)
Όταν στηρίξεις την ζωή σου σε μια ιδέα που αιωρείται ψηλότερα από την ατελή ανθρώπινη ύπαρξη τότε η καταστροφή της θα σημάνει την πτώση σου, από ένα τόσο ψηλό σημείο όπου η σύγκρουση θα σε σκοτώσει. Αν δεν έχεις συνειδητοποιήσει ότι εσύ ο ίδιος έχεις προσπαθήσει να σχηματοποιήσεις σε πραγματικότητα ένα όνειρο, εθελοτυφλώντας μπροστά στην εμπειρία και στην κοιμώμενη ανθρωπότητα τότε να ετοιμαστείς για αυτή την πτώση δίχως αλεξίπτωτο. Όχι δεν είναι ο ρεαλισμός που πρέπει να σε κερδίσει, αλλά η δραπέτευση από τις ακανόνιστες αναπνοές. Κι αν είναι να πιαστείς πριν την πτώση σε εκείνο τον υπαρξιακό γκρεμό από ένα ετοιμόρροπο κλαδί τότε κάνε το. Οι επιλογές σου είναι όσα και τα μονοπάτια που άφησες ανοιχτά. Αν είναι και έχουν γίνει δυσδιάκριτα τα μονοπάτια τότε μπες στην καρδιά του συναισθηματικού δάσους και απλά περιπλανήσου.
«Ιδεολόγος είναι κάποιος που έβαλε σκοπό του να καταστήσει τον άνθρωπο καλύτερο από την ανθρωπότητα»
(George Bernard Shaw)
Ο Γιουσούφ μετά από δεκαετή κάθειρξη επιστρέφει στην πατρίδα του τη Ριζούντα. Έχει πληρώσει με τα καλύτερα χρόνια του την πίστη του σε ένα καλύτερο κόσμο. Γυρίζοντας το σπίτι του θα βρει την ίδια κατάσταση απλά περισσότερο γερασμένη. Ο ήρωας του Αλπέρ μοιάζει με εκείνον τον αναρχικό ιδεολόγο του φιλμ των αδελφών Ταβιάνι από την δεκαετία του ’70 τον Τζούλιο Μανιέρι. «Ο Σαν Μικέλε είχε έναν κόκορα» η ταινία των Ταβιάνι που βασίστηκε στη νουβέλα του Τολστόι «Το θείο και το ανθρώπινο» είναι ένα αμιγώς πολιτικό φιλμ το οποίο ωστόσο αγγίζει το πυρηνικό θέμα που πραγματεύεται και το έργο του Αλπέρ.
.
Η θυσία για ένα ιδεώδες που αρνείται να μετρηθεί, από φόβο μην ματαιωθεί, ανήκοντας σε ένα παράλληλο, αποκομμένο από τον ιστό της ανθρώπινης ύπαρξης σύμπαν, μοιάζει και είναι η απονενοημένη πράξη ενός ρομαντικού μελλοθάνατου.
«Μιλούσαν για τις ανομίες της εξουσίας, για τα βάσανα των αναξιοπαθούντων, για τη φτώχεια που μάστιζε το λαό, όμως στα μάτια τους όλη την ώρα της θερμής κουβέντας τους πλανιόταν ασταμάτητα ένα βουβό ερώτημα «Θα μπορούσες να μ’ αγαπήσεις;»
(Leon Tolstoy)
Πόσο μοιάζει η πολιτική ιδέα ενός κόσμου ισότητας με τον έρωτα. Είναι η δεν είναι μια εξιδανίκευση; Αν κατανοήσεις το ανέφικτο σε μια ιδέα, τότε μπορείς να αλλάξεις, η απλά θα πιαστείς από την επόμενη ακριβώς παραπλήσια ιδέα; Η πραγματικότητα και η ζωή ενός ιδεολόγου μπροστά στην σχεδόν απόκοσμη αλήθεια ότι η συγκίνηση αρνείται να δημιουργηθεί ακόμη και στο πιο μαγικό ηλιοβασίλεμα πάνω στα βουνά, ακόμη και σε εκείνα τα κύματα που χτυπάνε με μανία τα βράχια. Η δυσκολία να βιώσεις την ομορφιά της ίδιας σου της ύπαρξης. Η δυσκολία να αναπνεύσεις δίχως εκείνο τον κόμπο στο στήθος σου. Κι είναι εκείνο το χαμόγελο που ξαφνικά βλέπεις μπροστά σου και που με μια μπακαλίστικη μαθηματική πράξη ισούται με όλα τα ηλιοβασιλέματα που ως τότε είδες. Με όλα τα κύματα που χτυπώντας στα βράχια έστειλαν λίγη από την αλμύρα τους στα χείλη σου.
«Το να αγαπάς είναι ένα είδος αυτοκτονίας»
(Jacques Lacan)
Και είναι τούτη η ζαριά που παίζεις. Εκείνη η ζαριά του εξαρτημένου που παίζει όλα του τα υπάρχοντα κυκλωμένος από όλα του τα φαντάσματα. Όλες οι ελπίδες σου που είναι έτοιμες να εξανεμιστούν αν το ζάρι δεν δεήσει να σου χαμογελάσει. Αλλά τούτη είναι η ζωή που ο επέλεξε ο ήρωας του Αλπέρ. Μια ζαριά για να δώσει νόημα. Μια καλή ζαριά. Ένα εξάρι για να πάρουν χρώμα τα ηλιοβασιλέματα. Ένα εξάρι για να έχει γεύση το αλμυρό νερό.
Κι αν δεν έρθει εκείνη η ζαριά; Τότε ας είναι! Τίποτε άλλο δεν είχε μεγαλύτερη αξία έτσι η αλλιώς. Τίποτε δεν είχε μεγαλύτερη αξία από την προσπάθεια να καταστεί η ύπαρξη μια κιβωτός προς έναν κόσμο λίγο πιο φωτεινό. Για εκείνη την ελπίδα ώστε να διαλυθούν τα μαύρα σύννεφα ενός αφόρητα μελαγχολικού φθινοπώρου.
«Ας πιούμε στις διαψεύσεις μας. Στον κόσμο που δεν άλλαξε όσο κι αν το ονειρευτήκαμε.»
Θόδωρος Αγγελόπουλος (Το βλέμμα του Οδυσσέα)
Η βαριά συννεφιά, τα θυμωμένα κύματα και λίγες στιγμές στην αποβάθρα. Ο Γιουσούφ και η Έκα. Τα λόγια της είναι κάτι παραπάνω από μια διαπίστωση. Είναι ένα είδος σιωπηλής απόγνωσης. Δυο φιγούρες σε μια αδιέξοδη τρύπα στον χρόνο, όπου τα «θέλω» δεν μπορούν παρά να υποκύψουν μπροστά στην ανάγκη και στη βαρβαρότητα μιας συνεχούς θυσίας στο βωμό των «πρέπει».
«Ξέρεις δείχνεις σαν να μη ζεις στο παρόν. Είναι σαν να έχεις βγει από σελίδες ρωσικού μυθιστορήματος»
Ήταν λίγες ημέρες πριν που ακόμη δεν είχε πάρει μορφή μέσα της αυτό που αντίκριζε.
«Ώστε θυσίασες τα καλύτερα σου χρόνια για το σοσιαλισμό; Είσαι τρελός;»
Στο υγρασιασμένο δωμάτιο του Γιουσούφ λείπει το κάδρο με την εικόνα του Κομαντάντε Μάρκος. Σε άλλη στιγμή η οθόνη προβάλει τον Θείο Βάνια του Τσεχοφ. Ό ίδιος πλέον είναι έτοιμος να επαναστατήσει όχι για το γενικότερο καλό, αλλά για την ίδια του τη ζωή. Δεν μπορεί να το ξεστομίσει αλλά είναι έτοιμος.
«Γιουσούφ ξέρεις τι σκεφτόμουν; Εύχομαι να μπορούσα να τα αφήσω όλα πίσω και να ξεκινήσω ένα μεγάλο ταξίδι μαζί σου»
Ένα τρένο φεύγει εκείνο το φθινόπωρο από τις ακτές τις μαύρης θάλασσας. Όταν φτάσει ο χειμώνας θα φύγει ένα ακόμη, μεταφορικά αυτή τη φορά, με έναν μοναχικό επιβάτη.
..
Ακολουθήστε το Kulturosupa.gr στα social media