Ο Παναγιώτης Τιμογιαννάκης κριτικάρει την ταινία ΝΕΜΠΡΑΣΚΑ του Αλεξάντερ Πέιν.
Τι γλυκιά μπαλάντα είναι αυτή η ταινία. Δεν βρίσκω άλλο χαρακτηρισμό παρά ΓΛΥΚΙΑ ΜΠΑΛΑΝΤΑ. Είναι ποιητής ο Αλεξάντερ Πέιν, Αμερικανός ποιητής, ποιητής ανθρώπων προπάντων. Κι εδώ εκτιμώ το γεγονός πως αναδεικνύει προσωπική υπογραφή ενώ το σενάριο δεν είναι δικό του. Διότι ως τώρα, σενάριο και σκηνοθεσία , ήταν ένα, τα υπέγραφε ο ίδιος (αν και στο σενάριο υπήρχε πολλές φορές και συνεργάτης). Αυτή η τρυφερή διαδρομή πατέρα και γιού,
αυτή η σχέση,
αυτό το ταξίδι προς τα Κύθηρα που είναι η γενέτειρα του γέρου κι η άγνωστη ρίζα του γιού, αυτοί οι άνθρωποι, αυτό μαυρόασπρο,
αυτή η γλύκα της ανθρώπινης καρδιάς που ξέρει να διαχωρίζει τον εαυτό της από την γλυκερότητα..!
Οι άνθρωποι,
οι ρόλοι,
ο σεναριογράφος,
ο σκηνοθέτης.
Ασπρόμαυρη κι “αυστηρή” τη θέλει την ταινία. Και το άλλο δικό μας παιδί, ο Φαίδων Παπαμιχαήλ κάνει μια μαυρόασπρη φωτογραφία, όχι σαν “αναφορά”, όπως θα έλεγαν με ευκολία οι κριτικοί κι οι θεωρητικοί στο παραδοσιακό μαυρόασπρο, αλλά σαν ένα πίνακα αυστηρής αισθητικής, έρημων ανθρώπων και χώρων, αυτής της αμερικάνικης επαρχίας που είναι πιο πληκτική κι από την ίδια την ανία και κάνει τον άνθρωπο σκληρό κι ωμό πολλές φορές. Αμ βίος ανεόρταστος…. μας τα έχουν πει οι αρχαίοι μας.
Παίξιμο, εξαίρετο. Μα κι εδώ υπάρχει σαφώς ο σκηνοθέτης.
Για τον Μπρους Ντερν, που παίζει με ανθρωπιά το ρόλο του, θα μου επιτρέψετε να κάνω μια παρατήρηση, ότι του λείπει το “πρωταγωνιστιλίκι”. Παίζει θαυμάσια μα δεν παίρνει την ταινία στους ώμους. Είναι μια παρατήρηση που είχε διατυπώσει γι αυτόν ο Σύντνει Πόλλακ, ο μεγάλος σκηνοθέτης, όταν τον είχε σκηνοθετήσει στο “Σκοτώνουν τ’ άλογα όταν γεράσουν’ με τη φράση “you’re not a leading man”. Πράγματι, leader δεν είναι. Από την ερμηνεία του λείπει ο “πρωταγωνιστής”, το εκτόπισμα.
Ο Αλεξάντερ Πέιν το ξέρει. Δεν θέλει, όμως, μεγάλη επιφάνεια σε αυτή την επιλεγμένη αυστηρότητα, δεν θέλει φερειπείν ένα Τζακ Νίκολσον. Γι αυτό και παρακολουθούμε τον τρόπο με τον οποίο τον σκηνοθετεί. Του φτιάχνει δυνατό πλαίσιο, δηλαδή εκπληκτικές φάτσες και συμμετοχή από ρολίστες και καρατερίστες κι εκεί τον εντάσσει, φυσικά υπέρ της ταινίας. Αν ο ρόλος του Μπρους Ντερν ήταν supporting θα μιλάγαμε για ένα πιο σίγουρο Οσκαρ. Αντίθετα προσέχω πόσο επενδύει στην αληθινή supoorting της ταινίας, την Τζουν Σκουίντ. Το “καλός ηθοποιός” δεν αρκεί πάντα, αν ο καλός ηθοποιός επωμίζεται πρωταγωνιστικό ρόλο χωρίς να είναι γεννημένος πρωταγωνιστής.
Φωτογραφικό υλικό
