Γράφει ο Γιώργος Τοκμακίδης για την Κουλτουρόσουπα
Η σειρά των άρθρων για έναν αληθινό ιππότη του κινηματογράφου και της τέχνης συνεχίζεται! Η νέα ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτ ιστορικού ενδιαφέροντος με τίτλο «Ναπολέων» ήδη παίζεται στους κινηματογράφους και εμείς επιστρέφουμε σε μια ενδιαφέρουσα ανάγνωση του μιας κλασικής ιστορίας.
Το αφιέρωμα:
Ο λόγος γίνεται για την ταινία «Ρομπέν των Δασών» (Robin Hood, 2010), αλλά κανένας θρύλος, μήτε μύθος δε σε προετοιμάζει για αυτή την ιστορία!!!
Η υπόσχεση:
Ο Ρίντλεϊ Σκοτ σε αυτή τη φάση της καριέρας δεν έχει ανάγκη να αποδείξει κάτι. Μετά από την ταινία «Βασίλειο Των Ουρανών» (Kingdom of Heaven, 2005), ο Ρίντλεϊ Σκοτ καταπιάνεται και πειραματίζεται με διαφορετικές ιστορίες και υποθέσεις. Κάνει το πρώτο του βήμα στην κατηγορία του γκανγκστερικού είδους με την τρόπον τινά ομώνυμη ταινία Αμερικάνος Γκάνκστερ (American Gangster, 2007). Συνεργάζεται με τον γνώριμο του αδελφού του Τόνυ Σκοτ, Ντένζελ Ουάσινγκτον και με έναν δικό του γνώριμο που μαζί εξελίχθηκαν και πέτυχαν, Ράσελ Κρόου. Ομάδα που κερδίζει, δεν αλλάζει, και την επομένη, Σκοτ και Κρόου ενώνουν τις δυνάμεις τους μαζί με το ερμηνευτικό άγγιγμα του Λεονάρντο Ντι Κάπριο για το κατασκοπικό θρίλερ στη Μ. Ανατολή, «Η Πλεκτάνη» (Body Of Lies, 2008). Σύμφωνα με το μοτίβο του Ρίντλεϊ Σκοτ, σειρά έχει μια ταινία ιστορικού περιεχομένου, ο πρωταγωνιστής έχει βρεθεί, η ιστορία;
Ο λόγος:
Αρκεί να γυρίσουμε λίγα χρόνια πίσω, που η βιομηχανία του θεάματος αποφάσισε να ενηλικιωθεί και να αποδώσει ώριμες προσεγγίσεις σε κλασικές ιστορίες-παραμύθια. Η αρχή έγινε με το «Μπάτμαν: Η αρχή» του Κρίστοφερ Νόλαν (Batman Begins, 2005) και με το “Τζέιμς Μποντ: Επιχείρηση Καζίνο Ρουαγιάλ του Μάρτιν Κάμπελ (James Bond: CasinoRoyale, 2006). Ο Ρίντλεϊ Σκοτ δε θα έμενε πίσω δεδομένου ότι αυτή η προσέγγιση τον βρήκε σύμφωνο. Αποφασίζει λοιπόν να καταπιαστεί με τον μύθο του ευγενή παρανόμου που παίρνει από τους πλούσιους και δίνει στους φτωχούς, αλλά που διαφέρει η εκδοχή του από τις υπόλοιπες;
.webp)
Πλοκή:
Βρισκόμαστε στο έτος 1199, η Τρίτη σταυροφορία έχει ολοκληρωθεί και ο βασιλιάς Ριχάρδος Λεοντόκαρδος μετά από μια επιφυλακτική νίκη στην Ανατολή, επιστρέφει στην Αγγλία λεηλατώντας τα κάστρα της Γαλλίας. Στις τάξεις του στρατού του υπάρχει ένας τοξότης, ο Ρομπέν Λόνγκστραϊντ, ο οποίος δε θα διστάσει να πει στον βασιλιά του την αλήθεια. Μια αλήθεια που δε θέλει να ακούσει. Η παραδοχή αυτής και η δυσαρέσκεια του βασιλιά θα έχει ως αποτέλεσμα, ο πρώην σταυροφόρος Ρομπέν μαζί με τους έμπιστους φίλους του να φυλακιστούν. Θα καταφέρουν να αποδράσουν και να υποδυθούν τους ιππότες για να επιστρέψουν στην Αγγλία. Ο Ρομπέν δίνει την υπόσχεση του σε έναν ετοιμοθάνατο ιππότη ότι θα επιστρέψει το ξίφος του στον πατέρα του στο Νότινγχαμ. Οι εξελίξεις όμως κινούνται γρήγορα και πίσω στην Αγγλία ο αδερφός του Ριχάρδου, Ιωάννης χρίζεται βασιλιάς. Ο Φίλιππος Β’ της Γαλλίας θεωρεί κατάλληλη στιγμή να χτυπήσει για αντίποινα. Χρησιμοποιεί τον πράκτορα του, τον Γοδεφρείδο, ο οποίος θα στρέψει τους βαρόνους του βορρά εναντίον του Ιωάννη, του βασιλιά τους. Ο Ρομπέν θα βρεθεί αντιμέτωπος με το νεφελώδες παρελθόν του, το ταραχώδες από την κοινωνικοταξική αδικία παρόν του και την αναπόφευκτη κατεύθυνση του μέλλοντος του.
Σκηνοθεσία:
Ο Ρίντλεϊ Σκοτ με αυτή την ταινία αποπειράται να κάνει δύο πράγματα. Αρχικά, να δώσει μία ανεπίσημη συνέχεια στο «Βασίλειο Των Ουρανών» (η φόρμα παραμένει η ίδια) και να αποδώσει τους δικούς του φόρους τιμής σε σκηνοθέτες που θαυμάζει. Στα πλαίσια του πρώτου, συνεχίζει για λίγο το σχόλιο του πάνω στον θρησκευτικό πόλεμο και την οπτική γωνία της εκκλησίας. Η σύγκρουση δεν οδήγησε πουθενά και δεν είχε σκοπό την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων, αλλά το άνοιγμα για εκ νέου πλουτισμό των μοναρχών της Δύσης. Αυτό γίνεται προφανές, αφού παλιοί σύμμαχοι, Άγγλοι και Γάλλοι βρίσκονται σε πόλεμο. Η πολιορκία του κάστρου στην αρχή της ταινίας είναι ένας μικρός φόρος τιμής στην αντίστοιχη της ταινία του Μελ Γκίμπσον, «Braveheart» (1995).
Ο Ρίντλεϊ Σκοτ θέλει να μας δείξει πόσο σημαντικοί είναι οι ελαφριά εξοπλισμένοι τοξότες στον αγγλικό στρατό καθώς επιτίθενται, αλλά και αμύνονται με το να καλύπτουν τους έφιππους και τους υπόλοιπους πολεμιστές. Η σημασία και συνδρομή τους φαίνεται τόσο από την παρουσία τους, όσο και από την απουσία τους. Η απουσία αυτών θέτει την πλοκή σε κίνηση.
Στη ταινία υπάρχει μέχρι και σκηνή ενέδρας, σεκάνς που γνωρίζει πολύ πετυχημένα να στήνει ο Ρίντλεϊ Σκοτ, μόνο που δεν έχει καμία σχέση με τις υπόλοιπες αντίστοιχες που έχουμε δει καθώς πρόκειται για μια διπλή ενέδρα. Οι ενεδρεύοντες γρήγορα πέφτουν σε ενέδρα με τα κάδρα να ακολουθούν τους πρωταγωνιστές και τα βέλη που εκτοξεύει στους εχθρούς τους.
Οι χαρακτήρες που αγαπήσαμε μας συστήνονται εκ νέου, η λαίδη Μάριον είναι μία χήρα με ελάχιστο ευγενικό αίμα που φροντίζει τον γηραιό πατέρα του εκλιπόντος ανδρός της. Ο μοναχός Τακ είναι ένας κληρικός μελισσοκόμος με μεγαλύτερη έφεση προς την παραγωγή αλκοολούχου ποτού με μέλι παρά το ευαγγέλιο. Ο σερίφης του Σέργουντ παραμένει αυτό που γνωρίζουμε, μόνο που η ταινία δεν έχει σκοπό να μας αναδείξει μια σύγκρουση που ήδη γνωρίζουμε. Αρκείται στο να μας αναδείξει πως άρχισε η κόντρα τους. Ενδιαφέροντες προσθήκες είναι οι ιππότες της περασμένης γενιάς, όπως ο πεθερός της Μάριον, Σερ Γουόλτερ Λόξλι (θα μιλήσουμε για αυτόν στη συνέχεια) και ο Γουίλιαμ Μάρσαλ, καγκελάριος της αυλής.
Η απεικόνιση του Νότινγχαμ είναι πραγματικά βγαλμένη μέσα από τους θρύλους που συνδέθηκαν με τον Ρομπέν των Δασών, η αγγλική ύπαιθρος δεν κινηματογραφήθηκε ποτέ πιο ρομαντικά.
Ο κόσμος ωστόσο παραμένει ρεαλιστικός με τις πολιτικές του Ιωάννη να μας θυμίζουν πως η αδικία ξεκινάει από πάνω προς τα κάτω. Στην ταινία εισέρχονται ιδέες-σχόλια του σκηνοθέτη που επικοινωνούνται μέσα από τους χαρακτήρες. Η αρχή της αυτοδιάθεσης, η ανάγκη του άρχοντα να έχει αρχομένους και όχι το αντίθετο. Να ζει κανείς ελεύθερος με τον προσωπικό του μόχθο και να μη δεσμεύεται από καμία βασιλική/πολιτική εντολή που τον εμποδίζει.
Οι μάχες στις ταινίες του Ρίντλεϊ Σκοτ όπως έχουμε αναφέρει ξανά αγγίζουν επικές διαστάσεις. Η σύγκρουση στο Νότινγχαμ αποτελεί άλλον έναν μικρό φόρο σε άλλη μια ταινία του Μελ Γκίμπσον, «Ο Πατριώτης» (The Patriot, 2000) με μια διαφορετική ευτυχή κατάληξη. Η συμπλοκή στο κανάλι της Μάγχης και η απόβαση των Γάλλων είναι μια μοντέρνα οπτικά, αλλά πρωθυστερη ιστορικά εκδοχή της γνωστής μάχης της Βρετανίας και της ομώνυμης ταινίας (Battle of the Britain, 1969).Η ταινία ολοκληρώνεται και δίνει την σκυτάλη στις λογοτεχνικές σελίδες του πολυαγαπημένου μύθου.
.jpeg)
Ερμηνείες:
Ο Ρίντλεϊ Σκοτ επιλέγει ηθοποιούς με τους οποίους έχει συνεργαστεί ξανά, αλλά και ορισμένους για να καταφέρει να αποδώσει τον καλλιτεχνικό φόρο τιμής που έχει στο μυαλό του. Πρωταγωνιστής μας είναι ο Ράσελ Κρόου, ο οποίος ενσαρκώνει έναν κοινό άνδρα, τοξότη της εποχής. Δύναται ωστόσο να αντιληφθεί το δίκαιο και να το υπερασπιστεί με τον λόγο ή το ξίφος. Είναι ένας Ρομπέν μεγαλύτερος ηλικιακά από αυτό που έχουμε συνηθίσει (ο μεγαλύτερος κινηματογραφικά που έχει υπαρξει) και διαθέτει μια ωριμότητα που μόνο ο χρόνος μπορεί να προσφέρει. Ο Ράσελ Κρόου επικοινωνεί στην οθόνη όλα αυτά που γράφονται στο χαρτί και προσθέτει μια σοβαρότητα και στωικότητα με υψηλά ιδανικά στον χαρακτήρα του.
.jpg)
Η πρωταγωνίστρια μας, Κέιτ Μπλάνσετ μεταφέρει στην οθόνη αυτή τη νέα εκδοχή της λαίδη Μάριον. Ηλικιακά ταιριάζει απόλυτα με τον Ράσελ Κρόου και η ρομαντική τους σχέση έχει άλλη υφή λόγω της χημείας τους. Πετυχαίνει παρά την κούραση του χαρακτήρα της με το ζεστό της χαμόγελο να μας δείξει πως ήταν νεαρή, όταν όντως υπήρχαν πράγματα για να χαρεί. Στο πρόσωπο της αποτυπώνονται όλα αυτά που έχει περάσει ο χαρακτήρας, όπως και η βρετανική ψωροπερηφάνια, τουλάχιστον μέχρι να εκτιμήσει τον ηθικό χαρακτήρα του Ρομπέν.
.jpg)
Η προθήκη του χαρακτήρα του Γουόλτερ Λόξλι στον κόσμο του Ρομπέν των Δασών δεν είναι τυχαία, όπως ούτε η επιλογή του Μαξ Βον Σίντοου να τον ερμηνεύσει. Δε μου το βγάζετε από το μυαλό πως ο Ρίντλεϊ Σκοτ με αυτή την επιλογή αποδίδει φόρο τιμής στον ιππότη του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν από την ταινία του, «Έβδομη Σφραγίδα», (SeventhSeal, 1957). Ο Σίντοου δίνει μια εξαιρετική ερμηνεία ενός γερασμένου ιππότη που δέχεται έναν ξένο για γιο του έτσι ώστε να μην απαλλοτριωθεί η γη του μετά τον θάνατο του. Προς το τέλος της ταινίας παίρνουμε μια γεύση, πικρή μεν, γεύση δε από τον ιππότη που ήταν.
.webp)
Ο καγκελάριος Γουίλιαμ Μάρσαλ που υποδύεται από τον Γουίλιαμ Χαρτ είναι μια εξαιρετική επιλογή. Ο ταπεινός ηθοποιός αποδίδει τα δέοντα στον χαρακτήρα του που στέκεται ανάμεσα στην αυλή και τους μαινόμενους βαρόνους. Ο Χαρτ δίνει καρδιά και ψυχή στον ρόλο και είναι κρίμα που η ερμηνεία του «χάνεται» μέσα στην ταινία. Ο ΜάρκΣτρονγκ και ο Όσκαρ Άιζακ, δύο ηθοποιοί που συνεργάστηκαν με τον Σκοτ στην ταινία «Πλεκτάνη» επιστρέφουν σε μεγαλύτερους ρόλους, τουΓοδεφρείδου και Ιωάννη. Αποτελούν και οι δύο ανταγωνιστές του Ρομπέν μόνο που ακολουθούν διαφορετικό δρόμο για να τον βάλλουν. Ο πρώτος είναι προδοτικός και αιμοδιψής, ενώ ο δεύτερος πομπώδης με ψεύτικο στόμφο, φιλάργυρος, αλλά και φθηνός.
Τεχνικό κομμάτι:
Το τεχνικό κομμάτι είναι όπως πάντα εγγύηση στις ταινίες του Ρίντλεϊ Σκοτ. Τα κουστούμια, τα όπλα, τα λάβαρα με τα ιπποτικά οικόσημα, τα σκηνικά των κάστρων, των παλατιών, η ύπαιθρος και οι κατασκευές σε αυτή είναι άψογα. Μεταφέρουν την ατμόσφαιρα της εποχής στις σελίδες του βιβλίου, και οι σελίδες με τη σειρά τους στην οθόνη.
Η μουσική, αναπόσπαστο κομμάτι του τεχνικού τομέα είναι πολύ ευχάριστη. Πατάει πάνω σε παραδοσιακούς αγγλικούς- μεσαιωνικούς- φολκλόρ ήχους. Ζωηρεύει όταν εισερχόμαστε στο δάσος, δίνοντας την εντύπωση ότι υπάρχει μια γοητευτική ανομία μέσα σε αυτό. Αυτό αποτελεί προοικονομία για όλα εκείνα που γνωρίζουμε και δε θα δούμε στην ταινία. Η μουσική δεν χαρίζεται στις σκηνές των μαχών αφού ακολουθούν επικές αλληλουχίες νοτών και κλείνει με γλυκό μελωδικό φωνητικό.
Αποτίμηση:
Η ταινία βρίσκεται σε πλήρη εναρμόνιση και ισορροπία. Τα έχει όλα, δράση, παύση, ανάπτυξη χαρακτήρων και των μεταξύ τους σχέσεων και σχόλια επί της θεματικής της ταινίας. Το αρνητικό της δεν έρχεται έσωθεν, αλλά έξωθεν και συγκεκριμένα από την ανταπόκριση του κόσμου. Το σχέδιο ήταν να αποτελέσει το πρώτο μέρος μιας τριλογίας! Και ποιος δε θα ήθελε μια τριλογία με τον Ράσελ Κρόου μπροστά από τις κάμερες και τον Ρίντλεϊ Σκοτ πίσω. Εισπρακτικά όμως δεν προσδιορίστηκε ως επιτυχία με επακόλουθο, οι φιλόδοξοι σχεδιασμοί να παραμείνουν σε ένα θεωρητικό φάσμα.
Θα έβαζα με ταπεινότητα όπως πάντα ένα 7,9 για τη δοκιμή να μεταφερθεί μια καθολική ιστορία με έναν ρεαλιστικό τρόπο στην ασημένια οθόνη.
Ρομπέν των Δασών (Robin Hood, 2010) εγχρ.
Διάρκεια: 2 ώρες και 20 λεπτά. Είδος: Ιστορικό Δράμα. Σκηνοθεσία: Ρίντλεϊ Σκοτ
