Είδε και σχολιάζει ο Γιάννης Τσιρόγλου
Ηταν 2001 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης όταν είδα την ταινία «Θέλω και την μαμά σου» κάποιου άγνωστου μεξικανού σκηνοθέτη. Μια ταινία που έκανε πάταγο στα πηγαδάκια και ήταν μια από τις πιο δημοφιλής της περιόδου για την ψαγμένη ελαφράδα και τις πικάντικες σκηνές της. Τότε, γνωρίσαμε και αγαπήσαμε μια γλυκιά μούρη, που τά΄ λεγε κιόλας και λεγόταν Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ. Ενώ συμπρωταγωνιστής του ήταν ο Ντιέγκο Λούνα. Αμφότεροι και οι δύο έγιναν μεγάλες φίρμες με τον πρώτο να έχει έως και σήμερα μεγάλη πέραση στον κόσμο. Έπρεπε να περάσουν 17 ολόκληρα χρόνια για να ξαναφέρει ταινία του το Φεστιβάλ, καθώς στο πρόγραμμά του δεν είχαν θέση ταινίες όπως ο «Χάρι Πότερ», «Τα παιδιά των Ανθρώπων», ή το «Gravity». Ευτυχώς δεν κουβαλάμε τα κουσούρια του οργανισμού απολαμβάνοντας τις παραπάνω ταινίες που γι΄ αυτό που υπηρετούσαν ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστες. Και φτάσαμε εν έτη 2018 για να απολαύσουμε με όλες τις τιμές (στο φεστιβάλ) το επικό «Roma».
Μια ταινία που μετά την κατάκτηση του Χρυσού Λέοντα στην Βενετία, άπαντες υποκλίνονται σε αυτή την καλλιτεχνική, σπάνια ταινία, με πολλές αρετές, αναγνωρίζοντας και δικαίως, τον Αλφόνσο Κουαρόν ως μεγάλο δημιουργό.
.
,
Όπου μεταφερόμαστε σε ένα καλοβαλμένο σπίτι με πολλά δωμάτια στην περιοχή Ρόμα του Μεξικό, τη δεκαετία του 70. Εν μέσω των πολιτικών αναταραχών, όλα περιστρέφονται γύρω από το πρόσωπο μιας υπηρέτριας, της Κλέο, με τη ζωή να κυλά γύρω από την καθημερινότητα της οικογένειας. Ο γιατρός μπαμπάς, η νοικοκυρά μαμά, τα τέσσερα παιδιά και η γιαγιά, ενώ το ζευγάρι βιώνει συγκαλυμμένα το χωρισμό τους.
.
Μια περίληψη που γενικώς δεν παρουσιάζει κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον μόνο που ο σκηνοθέτης «βλέπει» το πορτραίτο αυτής της οικογένειας μέσα από τα μάτια μιας φτωχής ταπεινής κοπέλας, που στόμα έχει και μιλιά δεν έχει, και για το μόνο που νοιάζεται είναι η φροντίδα, με κάθε λεπτομέρεια, αυτών των προσώπων όπως και το να είναι άψογη στη δουλειά της. Οι πρώτες αλλαγές θα έρθουν όταν γνωρίσει ένα παλιοτόμαρο που θα την αφήσει έγκυο αλλά και όταν προχωρήσει ο χωρισμός των αφεντικών της…
.
(+) Πραγματικά όμως τίποτα απ΄ όλα αυτά δεν είναι ικανά να εξηγήσουν την υπόγεια δύναμη αυτής ταινίας και ο τρόπος που παρουσιάζονται. Όπου αρχικά τα πανοραμικά πλάνα, εσωτερικά ή εξωτερικά, ένα αριστούργημα τι να λέμε, γεμίζουν κάθε ίντσα της οθόνης, ενώ κάθε σεκάνς είναι απίστευτα «χορογραφημένη» όπου μαγικά η κάμερα γυροφέρνει πότε αινιγματικά τα πρόσωπα της ιστορίας, άλλο τόσο και τα αντικείμενα που τους περιβάλλουν, οι δε γωνίες μέχρι να ανοίξουν τα πλάνα προσδίδουν όλη την ενέργεια, ενώ κάποιες αριστουργηματικές σκηνές σε αφήνουν με το στόμα ανοιχτό…
Σημειωτέον όλη η ταινία είναι γυρισμένη σε ασπρόμαυρο φιλμ γεγονός που της προσδίδει μια επιπλέον καλλιτεχνική υπόσταση. Σαφώς και έχουμε να κάνουμε με μια σπουδαία φωτογραφία, καθώς αυτό το «ασπρόμαυρο» φως που λούζει (και καίει) κατακαλόκαιρα τους βασανισμένους πρωταγωνιστές, αλλά ακόμη και το «σκληρό» μαύρο στις δραματικές σκηνές, μιλά τόσο δυνατά στις ψυχές μας που συγκρίνεται με φωτογραφίες κορυφαίων φωτογράφων μιας άλλης εποχής. Τότε που οι πρώτες μηχανές είχαν κλείστρο και διάφραγμα…
.
Ως σκηνοθέτης ο Αλφόνσο Κουαρόν αποδεικνύεται στο «Roma», πόσο μεγάλος δημιουργός είναι. Η ταινία που οραματίστηκε ευτύχησε στα χέρια του και για μια σειρά σκηνών που καθηλώνουν με την τελειότητα τους. Πώς να ξεχάσω την απέλπιδα αγωνία και το θάρρος της υπηρέτριας στον πνιγμό, πώς να εξηγήσω την ένταση στην αιματηρή επίθεση παρακρατικών στο κέντρο της πόλης, ενώ κάποιοι άλλη αγωνιούν για μια ζωή που φεύγει, ή πώς να μου φύγει από το μυαλό η σκηνοθετική ευφυΐα της παγερής καταγραφής μιας γέννας στο μαιευτήριο ενώ βιώνεις όλα τα συναισθήματα μαζί της από μια «καρφωμένη» κάμερα…
.
Και φυσικά δεν είναι μόνο αυτά…
Η δύναμη εξουσίας (και ανησυχίας) στη σκηνή των επιδείξεων σε μια επαρχία του Μεξικού κάποιων -τύπου- στρατιωτών, η “μετωπική” με τα γεννητικά όργανα σε συνδυασμό με το εμμονικό «χορευτικό» ενός γεννημένου φασίστα, ακόμη και η προσεκτική τοποθέτηση του αυτοκίνητου στο γκαράζ του σπιτιού, όπως επίσης και η επιτηδευμένη επανάληψη με τα σκατά του σκύλου και κατόπιν ο καθαρισμός τους με μια λεκάνη με νερό…
.
Τίποτα δεν είναι τυχαίο και τίποτα δεν είναι αφημένο στην τύχη του καθώς δεν πρόκειται για μια ταινία που επιζητά να εντυπωσιάσει με ωραία και μόνο πλάνα. Εχει ψυχή, έχει δύναμη, έχει συναίσθημα, έχει πόνο, έχει αδικία και οργή. Έχει τάξη και αναρχία. Εχει καθωσπρεπισμό. Μέσα από κορυφαίους συμβολισμούς και πάντα μέσα από τα μάτια μιας ταπεινής και περιφρονημένης γυναικούλας, δείχνει ποιος είναι ο δυνατός και ποιος ο περιφρονημένος. Κυρίως όμως δείχνει ποιος έχει ανθρωπιά, λογική, ήθος και αξιοπρέπεια.
Ερμηνευτικά όλοι διαλεγμένοι ένας και ένας. Αλλά αυτή η ινδιάνα ερασιτέχνης ηθοποιός που παίζει την ηρωίδα, η Γιαλίτζα Απαρίτσιο, είναι το ένα και το αυτό. Σε καθηλώνει. Ερμηνεύει με το σώμα της. Ντεκόρ, κοστούμια, μοντάζ, τι να λέμε, εξαίρετα και αυτά.
.
(-) Ωστόσο η ταινία είναι μεγάλη, 135 φεύγα λεπτά, με πολύ μεγάλες σε διάρκεια σκηνές και με όχι πολλά πολλά σούρτα φέρτα, όχι πολλά λόγια δηλαδή… Στο τέλος και μετά από μέρες θα συνειδητοποιήσετε όταν την μνημονεύεται πως τελικά, είναι όσα χρειάζονταν.
Εν ολίγοις (-)
Όσοι επιλέξετε να την δείτε, δώστε λίγο χρόνο και απολαύστε μια μεγάλη καλλιτεχνική δημιουργία που θα μείνει στην ιστορία του κινηματογράφου. Είναι από τις ταινίες αυτές που σου καρφώνονται στο μυαλό και συχνά – πυκνά επανέρχεσαι για να επεξεργαστείς τις αρετές του.
Βαθμολογία
8 στα 10
.
ΡΟΜΑ Κοινωνική, Ασπρ., Διάρκεια: 135′
Παραγωγή: Μεξικό – ΗΠΑ
Σκηνοθεσία: Αλφόνσο Κουαρόν
Πρωταγωνιστούν: Γιαλίτζα Απαρίτσιο, Μαρίνα ντε Ταβίρα, Ντιέγκο Κορτίνα Ότρι, Κάρλος Περάλτα, Μάρκο Γκραφ
.
.
