Οι Θεσσαλονικείς διάγουμε βίο σε μία πόλη παμπάλαια, αρχαία. Μια πόλη που φιλοξένησε και φιλοξενεί, εδώ και αιώνες, τόσες πολλές εθνότητες και κοινότητες. Ένα ζυμωτήρι εθνών, λαών, θρησκειών και πολιτισμών είναι η Θεσσαλονίκη και πόσα ονόματα έχει πάρει! Selanik, Solun, Salonique, Θεσσαλονίκη, Suruna… Αυτό ακριβώς της δίνει το ιδιαίτερό της χρώμα και την ιδιότητά της ως βαλκανικής –και όχι μόνο-μητρόπολης. Αμέτρητα βιβλία, μελέτες, πονήματα παντός είδους έχουν κυριολεκτικά «ξεσκονίσει» την ιστορία της, τόσα πολλά που θα μπορούσε να μιλήσει κάποιος για εξαντλητική βιβλιογραφία. Και όμως! Υπάρχουν κάποιες πτυχές της ιστορίας της πόλης σχεδόν άγνωστες στο ευρύ κοινό. Παραμελημένες, αλλά καθοριστικές. Πτυχές που οφείλουν να γνωστοποιηθούν, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα πού ζούμε και πως ζούμε. Αυτό δεν είναι, άλλωστε, το νόημα της ιστορικής γνώσης;
Η ιστορία των Φράγκων της Θεσσαλονίκης είναι ένα κεφάλαιο ανεξερεύνητο, σε αντίθεση με την ιστορία άλλων κοινοτήτων, όπως της οθωμανικής ή της εβραϊκής. Πόσο, όμως, σημαντικό και καθοριστικό για την ταυτότητα της πόλης! Πόσοι γνωρίζουμε την προσφορά των επώνυμων Φράγκων της Θεσσαλονίκης, που άλλαξε για πάντα τη φυσιογνωμία της πόλης; Ακόμα και σήμερα θαυμάζουμε τα δυτικότροπα κτίρια, την υπέροχη Μονή Λαζαριστών ενώ οι παλαιότεροι θυμούνται το νοσοκομείο στη Φράγκων, όπου στεγάζεται και η καθολική εκκλησία της πόλης ή το μέχρι πρότινος λειτουργικό νοσοκομείο Λοιμωδών. Και τι να πει κανείς για το Lycee, το Καλαμαρί και την προσφορά τους στην πνευματική ζωή; Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε για το καθολικό νεκροταφείο του Αγίου Βικεντίου του Παύλου, στους Αμπελόκηπους, που κρύβει θησαυρούς Τέχνης; Μια αξιόλογη προσπάθεια να καλυφθεί το κενό στη βιβλιογραφία αποτελεί το συλλογικό έργο «Οι Φράγκοι της Σαλονίκης» των Γρηγόρη Μπρέντα, Σπύρου Λαζαρίδη και Κώστα Κρικέλλη. Η παρουσίαση του βιβλίου διεξήχθη στο Καραπάντσειο Πολιτιστικό Κέντρο Αμπελοκήπων στις 12/2/2018,υπό την αιγίδα του Δήμου Αμπελοκήπων και του Κέντρου Ιστορίας Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης, που επιμελήθηκε την έκδοση. Μέσα από τις σελίδες του, ξεδιπλώνεται ένας σχεδόν άγνωστος κόσμος και μας δίνονται άκρως ενδιαφέρουσες πληροφορίες! Όπως, για παράδειγμα, ότι η Θεσσαλονίκη βρισκόταν ως τον 8ο αιώνα υπό παπική δικαιοδοσία και ότι ο επίσκοπός της ήταν ένας δευτερεύων πατριάρχης, με αποτέλεσμα –ακόμα και σήμερα- να προσφωνείται με υψηλότερο τίτλο ακόμα και από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών!
/
Όλα τα παραπάνω και όχι μόνο, αναλύθηκαν με τον καλύτερο τρόπο από τους ίδιους τους δημιουργούς, σε έναν ιδανικό χώρο, κοντά στο καθολικό κοιμητήριο που αποτέλεσε το έναυσμα για τη συγγραφή του βιβλίου. Η υποβλητική του ατμόσφαιρα, αλλά και η ανάγκη να διασωθούν όλα αυτά τα παραμελημένα πολύτιμα μνημεία τους ενέπνευσε να ερευνήσουν τις ιστορικές πηγές και να τα παρουσιάσουν μ’ ένα τρόπο προσιτό στο ευρύ κοινό. Δεν πρόκειται για ένα ακόμα βιβλίο Ιστορίας, επίπεδο και βαρετό, με «ξερές» ημερομηνίες και στοιχεία, που το καθιστούν απρόσιτο στο μέσο αναγνώστη, αλλά μία μαρτυρία που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη.
Μετά την παρουσίαση του βιβλίου, ακολούθησε η βράβευση των δημιουργών από το Δήμαρχο Αμπελοκήπων- Μενεμένης, κ. Λάζαρο Κυριζόγλου, για τη συμβολή του βιβλίου στην τοπική ιστορία του δήμου, αλλά και της πόλης, καθιστώντας το –σύμφωνα με τους ίδιους τους συγγραφείς-ένα μνημείο που θα προφυλάξει πολύτιμες πληροφορίες από τη λησμονιά.
Δυστυχώς, όμως, υπήρχαν και αρνητικά στοιχεία στην οργάνωση της εκδήλωσης, όπως η καθυστέρηση μισής ώρας(!) για την έναρξή της, αλλά και η αδικαιολόγητα μεγάλη εισαγωγή της συντονίστριας, κ. Χαράς Ανδρεϊδου. Θα ήταν προτιμότερο να είχαν περισσότερο χρόνο οι συγγραφείς για να μιλήσουν στο κοινό. Στα μείον της παρουσίασης, η έλλειψη κάποιας μουσικής επένδυσης, αλλά και η περιορισμένη χρήση φωτογραφικού υλικού, που θα έδιναν περισσότερη ζωντάνια και παραστατικότητα.
Γρηγόρης Μπρέντας, Σπύρος Λαζαρίδης, Κώστας Κρικέλλης «Οι Φράγκοι της Σαλονίκης»,εκδόσεις Κέντρου Ιστορίας Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης
(Το βιβλίο διατίθεται σε κεντρικά βιβλιοπωλεία)
Φωτογραφικό υλικό
