Δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ωνάση και περιλαμβάνει το λογοτεχνικό και προσωπικό του αρχείο, προσωπικά αντικείμενα, φωτογραφίες και έπιπλα.
Την συναρπαστική αυτή εμπειρία θα έχουν τη δυνατότητα να βιώσουν από αύριο οι επισκέπτες, κοινό αλλά και ερευνητές, χάρη στην πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ωνάση, το οποίο κατέχει το σύνολο του Καβαφικού αρχείου από το 2012, να δημιουργήσει έναν χώρο που θα προσφέρει ελεύθερη και ουσιαστική πρόσβαση στον ποιητικό λόγο αλλά και στην προσωπική ζωή του επιδραστικού ποιητή που συνεχίζει να αποτελεί βαθιά πηγή έμπνευσης μέχρι σήμερα, 160 ολόκληρα χρόνια μετά τη γέννησή του.
«Ο στόχος δεν είναι να γίνει ένα «μουσείο» Καβάφη, αλλά ο επισκέπτης να πάρει μια εικόνα του πνευματικού και υλικού βίου του ποιητή, όσο βέβαια είναι αυτό εφικτό και χωρίς ψεύτικους εντυπωσιασμούς» ξεκαθάρισε ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση κ. Αντώνης Παπαδημητρίου, σήμερα το μεσημέρι, οπότε άνοιξε για πρώτη φορά τις πύλες του το νέο αυτό πολιτιστικό κέντρο της πόλης.
Και η αλήθεια είναι πως από τα πρώτα κιόλας βήματα στο εσωτερικό του κτιρίου το άρωμα του Καβάφη είναι έντονο, πολύ έντονο. Στις τρεις διαφορετικές αίθουσες που έχουν διαμορφωθεί φιλοξενούνται τα προσωπικά αντικείμενα του ποιητή, τα τεκμήρια της σχέσης του με την Αθήνα και το αναγνωστήριο αντίστοιχα. Στους χώρους που παραπέμπουν ξεκάθαρα στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Αλεξάνδρειας, όπου γεννήθηκε και έζησε, ο επισκέπτης συναντά προσωπικά του αντικείμενα, μεταξύ των οποίων το αντίγραφο των γυαλιών – σήματος κατατεθέν της εμφάνισής του, φωτογραφίες του ίδιου και της οικογένειάς του, βάζα, κορνίζες, τη νεκρική μάσκα του αλλά και έπιπλα που ταξίδεψαν στην Αθήνα, με την έγκριση και την πολύτιμη βοήθεια των κληρονόμων του, προκειμένου να αναβιώσει όσο το δυνατόν πιο πιστά το περιβάλλον του.
Η αίθουσα του Αναγνωστηρίου είναι ένα ανεκτίμητο θησαυροφυλάκιο. Εκεί έχουν βρει μόνιμη στέγη πλέον το πλούσιο λογοτεχνικό αλλά και προσωπικό αρχείο του το οποίο αποτελείται από 2000 περίπου πολύτιμα τεκμήρια όπως χειρόγραφα ποιημάτων, αυτοσχέδιες έντυπες εκδόσεις, πεζά λογοτεχνικά έργα, άρθρα, μελέτες, σημειώσεις του αλλά και μια πλούσια συλλογή αλληλογραφίας, κειμένων και φωτογραφιών. Στον ίδιο χώρο φιλοξενούνται δύο ενότητες έργων τέχνης στις οποίες ο Καβάφης παρουσιάζεται μέσα από τη ματιά σπουδαίων καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό και η Αλεξάνδρεια της εποχής του αποτυπώνεται μέσα από έργα που έχουν φιλοτεχνήσει σύγχρονοί του Αιγύπτιοι ζωγράφοι.
Στην περιήγηση στην αίθουσα «Η Αθήνα του Καβάφη» ο επισκέπτης συναντά τις σελίδες του ημερολογίου του ποιητή οι οποίες αναφέρονται στις επισκέψεις του στην ελληνική πρωτεύουσα αλλά και δεκάδες επιστολές και σημειώματα όπου σημαντικές προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων, οι Γρηγόριος Ξενόπουλος, Ίωνας Δραγούμης, το Άγγελος Σικελιανός, Ναπολέοντας Λαπαθιώτης εκφράζουν το απεριόριστο θαυμασμό τους προς τον ίδιο και το έργο του.