Συνέντευξη στην Πίτσα Στασινοπούλου
Συνεντεύξεις συγγραφέων στην «Κ»
.
Ανήκει σε εκείνη τη συνομοταξία των ταλαντούχων που «συζητιούνται» χωρίς ουδέποτε να το επιδιή ίσως πάλι είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία από μόνος του, καθώς η δυνατή συγγραφική του πένα, τα προσωπικά τραυματικά βιώματα, η αντισυμβατική στάση ζωής, συνθέτουν ένα άκρως ενδιαφέρον «εκρηκτικό» μείγμα…
Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, με σπουδές ιατρικής που δεν θέλησε να ολοκληρώσει, με καλλιτεχνικές ανησυχίες, με λαμπερό, δημιουργικό πνεύμα, με εξαιρετικό ταλέντο στη γραφή, διέγραψε μια αξιοθαύμαστη πορεία ως συγγραφέας μυθιστορημάτων, θεατρικών έργων, δοκιμίων, άρθρων κλπ, ξεχωρίζοντας παράλληλα και ως μεταφραστής…
Πιθανότατα το ευρύ κοινό τον γνώρισε μέσα από το best seller «Το βιβλίο της Κατερίνας» που επίσης μεταφέρθηκε στο θέατρο με μια άκρως επιτυχημένη παράσταση, αφιερωμένο στο πρόσωπο που τον σημάδεψε ανεξίτηλα: στην αυτόχειρα μητέρα του Κατερίνα που έπασχε από κατάθλιψη και το καταλυτικό βίωμα της νεότητας επηρέασε μοιραία τον ευαίσθητο ψυχισμό του… κάτι που ο ίδιος δεν έκρυψε ποτέ, όπως άλλωστε και τη σεξουαλική του ταυτότητα, όντας από τους πρώτους που προχώρησε σε ομόφυλο γάμο, χωρίς ωστόσο ουδέποτε να προκαλεί τα φώτα της δημοσιότητας, αποτραβηγμένος συνειδητά στον δημιουργικό συγγραφικό του κόσμο με εξαίρετα δείγματα γραφής…
Πρόκειται για τον ακριβοθώρητο Αύγουστο Κορτώ, που παραχώρησε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην Κουλτουρόσουπα…
Ας συστηθούμε για μια πρώτη γνωριμία..
-Ξεκινώντας από το βασικό ερώτημα πώς αντιμετωπίζετε τις συνεντεύξεις… νοιώθετε βολικά, απολαμβάνετε την έκθεση ή τις θεωρείτε «αναγκαίο κακό»;
Ενίοτε, η διαδικασία είναι ενδιαφέρουσα – αλλά όχι συχνά. Και δεν φταίει κανείς γι’ αυτό: έχω δώσει τόσο πολλές συνεντεύξεις, που είναι δύσκολο να προκύψει κάτι πρωτότυπο.
-Δεδομένου ότι το πραγματικό σας όνομα είναι Πέτρος Χατζόπουλος, το ψευδώνυμο «Αύγουστος Κορτώ» πώς προέκυψε ως επιλογή;
Να, καλή ώρα: αυτή είναι μια ερώτηση που έχω απαντήσει εκατοντάδες φορές – εκατοντάδες. Μ’ ένα γκουγκλάρισμα, ξεμπερδεύεις.
-Ποια ήταν τα κίνητρα για την επιλογή αρχικά των ιατρικών σπουδών και για ποιο λόγο τις εγκαταλείψατε πριν το πτυχίο;;
Δεν το φιλοσόφησα, ούτε ερωτήθην: ήμουν γιος οδοντιάτρου, άρα θα γινόμουν γιατρός.
-Υπήρξε κάποια οριακή στιγμή που ανακαλύψατε το… σαράκι της συγγραφής κι αποφασίσατε να αφοσιωθείτε ολοκληρωτικά ή προϋπήρχε ανέκαθεν «ερήμην» σας;
Όταν άρχισα να γράφω τα Βίτσια, γλυκάθηκα – και στην πορεία διαπίστωσα ότι το γράψιμο ήταν η πιο ικανοποιητική, ευτυχής ασχολία.
-Ποιους κλασικούς ή σύγχρονους συγγραφείς θαυμάζετε και νιώσατε να σας επηρεάζουν ίσως ως πρότυπα;
Απ’ τους κλασικούς, η μόνη ουσιαστική επιρροή μου είναι ο Φλωμπέρ. Στον εικοστό αιώνα, τώρα, είναι πολλοί: ο Προυστ, ο Ναμπόκοφ, ο Φώκνερ, ο Κούντερα, η Άτγουντ – και έχω αρκετά είδωλα που ωρίμασαν τον εικοστό πρώτο αιώνα.
Θέλουμε να μάθουμε για την ιδιότητα και το έργο σας…
-Πώς θα περιγράφατε συναισθηματικά τη διαδικασία «γέννησης» ενός βιβλίου, από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι την έκδοση; Υπάρχει κάποιο κομμάτι που σας δυσκολεύει ιδιαίτερα;
Ό,τι με δυσκολεύει, με συνεπαίρνει. Τα βιβλία μου τα γράφω μονοκοπανιά, σε συνθήκες πυρετώδεις, κάθε μέρα – γιορτές, αργίες, διακοπές. Εξ ου κι ολοκληρώνω εφτά με οχτώ μυθιστορήματα τον χρόνο.
-Η έκθεση αυτοβιογραφικών στοιχείων και μάλιστα τραυματικών, λειτουργεί για τον γράφοντα ως διαδικασία περισσότερο επώδυνη ή λυτρωτική; Νιώσατε ποτέ να «βεβηλώνεται» από την έκθεση κάτι που θεωρούσατε ιερό;
Έχω περάσει χρόνια ψυχανάλυσης και ψυχοθεραπείας – δεν κωλώνω με τίποτα και πουθενά. Είναι ανεκτίμητη, η ελευθερία της ομολογίας.
-Ένας συγγραφέας την ώρα της δημιουργίας, έστω υποσυνείδητα, λαμβάνει υπόψιν τοκοινό στο οποίο θα απευθυνθεί κι επίσης διαισθάνεται ενστικτωδώς τον βαθμό αποδοχής;
Δεν έχω ιδέα – ιδέα – τι γουστάρουν οι αναγνώστες μου. Δεν ξέρω καν τι βρίσκουν στα βιβλία μου, και μου είναι τόσο συγκινητικά αφοσιωμένοι. Επομένως, δεν τους έχω κατά νου όταν γράφω – γράφω πρωτίστως (αν όχι μόνο) για μένα.
-Έχετε εντοπίσει κοινά γνωρίσματα στους ήρωες των βιβλίων σας και ποιοι χαρακτήρες σας έλκουν με ιδιαίτερη γοητεία;
Όλοι μου οι χαρακτήρες μου μοιάζουν, καθώς είναι παραλλαγμένα – ή παραμορφωμένα – είδωλα. Στο Βιβλίο της Κατερίνας, φερ’ ειπείν, υποδύομαι τη μάνα μου υποδυόμενος τον εαυτό μου, που υποδύεται τη μάνα του. Σαν αντικριστοί καθρέφτες ένα πράμα.
-Όταν συλλαμβάνετε την βασική ιδέα ενός βιβλίου, έχετε ήδη νοερά στο μυαλό όλη την εξέλιξη της ιστορίας ή προκύπτει σταδιακά στο γράψιμο;
Ναι, έχω όλη την πλοκή έτοιμη – κι απλώς, στην πορεία, προκύπτουν δευτερεύοντες χαρακτήρες και παράπλευρες ιστορίες.
-Καθώς «συνδιαλέγεστε» με τους ήρωές σας, σε ποιο βαθμό νιώθετε ότι τους «εξουσιάζετε» εσείς ως δημιουργός τους και πόσο σας οδηγούν εκείνοι;
Ο χειμαρρώδης τρόπος γραφής καθιστά τη διαδικασία αμφίδρομη: επηρεάζομαι απ’ τους χαρακτήρες μου, τους μοιάζω.
Μας ενδιαφέρει ο τρόπος που σκέφτεστε για…
-Σε τί ποσοστό ένα συγγραφικό ταλέντο γεννιέται και αντίστοιχα καλλιεργείται; Μπορεί η σκληρή εξάσκηση να διαμορφώσει ένα ακατέργαστο ή ακατάλληλο πρωτογενές υλικό;
Όσο γράφεις, τόσο καλύτερα θα γράφεις. Από κει κι έπειτα, ορισμένοι άνθρωποι έχουν χάρισμα – πώς αλλιώς θα έγραφε η Σαγκάν το Καλημέρα, θλίψη στα δεκαεφτά; Και μόνο ο χειρισμός του λόγου – διαβάζεις, παραδείγματος χάριν, τη Λολίτα, και λες, τι πρόζα, ρε φίλε, τι όνειρο.
-Πιστεύετε ότι η εμπορική επιτυχία ενός συγγραφέα με υψηλές πωλήσεις των βιβλίων του, θεωρείται αντικειμενικό κριτήριο της λογοτεχνικής αξίας του;
Η ‘λογοτεχνική αξία’ είναι υποκειμενική κι αυθαίρετη έννοια, που σχεδόν πάντα υποτάσσεται στο γούστο. Η εμπορική επιτυχία απλώς γεννά σε κάποιους αναγνώστες αισθήματα καχυποψίας – και φθόνου. Ανθρώπινο.
-Συναντάτε στο χώρο σας νέα αξιόλογα συγγραφικά ταλέντα και υπάρχουν οι κατάλληλοι θεσμοί να τα στηρίξουν ή προβάλλουν επαρκώς;
Το ελληνικό κράτος έχει το βιβλίο χεσμένο πατόκορφα. Οι νέοι συγγραφείς κρέμονται απ’ το ταλέντο και την τύχη τους.
-Πώς θα αξιολογούσατε σήμερα το επίπεδο του αναγνωστικού κοινού και τη σχέση του Έλληνα με το βιβλίο γενικά;
Αν η ανάγνωση λογοτεχνίας αντιμετωπιζόταν ως ευεργετική για τα τρυφερά μυαλά, κι όλα μα όλα τα σχολεία διέθεταν δανειστικές βιβλιοθήκες, κι η επαφή με το μυθιστόρημα, το διήγημα, την ποίηση, συνέβαινε οργανικά, από περιέργεια, και με στόχο την απόλαυση, θα είχαμε πολύ περισσότερους συστηματικούς αναγνώστες.
-Στη σύγχρονη πραγματικότητα, ποιες καταστάσεις σας θυμώνουν περισσότερο με μηδενικό βαθμό ανοχής και ποιες σας επιτρέπουν να ελπίζετε;
Το ότι η κοινωνία μας εξακολουθεί να περιέχει αμέτρητους θύλακες μισογυνισμού κι ομοφοβίας είναι απέραντα θλιβερό. Αλλά δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να οργίζεται πολύ – έχω κλονισμένη ψυχική υγεία, και δεν με παίρνει να τσακίζω τα νεύρα μου κάθε μέρα.
Επιτρέψτε μας να μπούμε στα… «ιδιαίτερα»...
-Κοιτώντας προς τα πίσω, από τα παιδικά χρόνια μέχρι σήμερα, πώς εξελίχθηκαν τα συναισθήματα σε σχέση με την πάσχουσα μητέρα και την τραγική της κατάληξη;
Η Κατερίνα ήταν υπέροχη μάνα – όταν μπορούσε να είναι μάνα γενικώς. Όταν δεν μπορούσε, ήταν εφιάλτης. Με λάτρευε, και συγχρόνως μου έκανε αδιανόητη ζημιά – άθελά της, αλλά τι να το κάνεις, το δεινό παραμένει. Έζησε μιαν αφάνταστα δύσκολη ζωή, και πάλι πολύ άντεξε. Μακάρι η τύχη – η βιολογία, η οικογένεια – να της είχαν φερθεί ανθρωπινά, με επιείκεια.
-Με αφορμή την κατάθλιψη που βιώσατε, υπάρχει μερίδα δημιουργών που παρά τον «ζόφο» την θεωρεί παράλληλα πηγή έμπνευσης… ανήκετε σε αυτούς που η σκοτεινή πλευρά ασκεί ιδιαίτερη γοητεία;
Φυσικό είναι: τον πόνο μας δεν τον ιστορούμε μόνο στα οικεία πρόσωπα και στον ψυχίατρο. Όσοι έχουμε το σαράκι της δημιορυργίας, του δίνουμε φωνή.
-Νιώσατε ποτέ ότι η ανοικτή δήλωση της ομοφυλοφιλίας σας λειτούργησε αρνητικά ή σας «δυσκόλεψε» σε οποιοδήποτε επίπεδο;
Όση ασχήμια κι αν έχω φάει στη μάπα, η ελεύθερη ζωή είναι θησαυρός. Δεν θα ζούσα κρυφά για κανένα λόγο.
-Πώς κρίνετε σήμερα τη θέση της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας κοινωνικά και τη θέση του κόσμου απέναντι στα στερεότυπα του φύλου;
Ένα μεγάλο μέρος της κοινότητας, ιδίως στην επαρχία, παραμένει δυστυχώς εγκλωβισμένο στις στερεοτυπικές αντιλήψεις και την τυραννία της παλιάς Ελλάδας. Μακάρι κάποια μέρα οι κακοδαιμονίες κι οι ανισότητες που μας βασανίζουν να γίνουν παρελθόν.
-Λένε ότι το υπέρτατο επίπεδο ευτυχίας είναι η «αποδοχή του εαυτού»… σε ποιο βαθμό το καταφέρατε και με τί τίμημα;
Μεγάλη κουβέντα. Δεν ξέρω αν έχει τόση σημασία το να αποδεχτείς τον εαυτό σου – αρκεί να του φέρεσαι καλά. Η αγάπη είναι ανώτερη της συγχώρεσης.
Ίσως γίνουμε λίγο… «σκληροί»...
-Eχοντας καταθέσει δημόσια την προσωπική και οικογενειακή σας ιστορία, δεχθήκατε ποτέ μομφές για «εμπορευματοποίηση» προσωπικών βιωμάτων και αν ναι, πώς αντιδράσατε;
Έχω διαβάσει αρκετές τέτοιες απόψεις. Αλλά αν δεν χωνεύεις τον άλλο, είναι επόμενο να του αποδώσεις ταπεινά ελατήρια. Κι εγώ, λόγω έκθεσης, και φύσης του έργου μου, είμαι εύκολος στόχος.
-Η μοναχική δραστηριότητα του συγγραφέα τον καθιστά αντικοινωνικό, κοινώς «μονόχνωτο» ή πρόκειται για μύθο;
Δεν ξέρω τι κάνουν οι άλλοι. Εγώ είμαι κάργα αντικοινωνικός και μονόχνοτος – είμαι σαν τα πιτσιρίκια, που χτυπάει το κινητό τους και τρώνε φρίκη γιατί πρέπει να μιλήσουν με άνθρωπο. Αλλά η εσωστρέφεια, ο περιστασιακός ερημιτισμός μου, δεν έχουν σχέση με τη συγγραφική μου ιδιότητα. Είναι αμιγώς ψυχικά χούγια.
-Έχετε εισπράξει αρνητική κριτική για βιβλίο ή απόψεις σας και αν ναι, ποια ήταν τα συναισθήματα και η στάση σας;
Μέχρι που έπαψαν να ασχολούνται μαζί μου, οι βιβλιοκριτικοί δήλωναν συχνά απογοητευμένοι απ’ τα βιβλία μου. Η συνηθέστερη μομφή ήταν ότι, ενώ είχα ένα κάποιο ταλέντο, δεν το αξιοποιούσα επαρκώς. Ίσως και να στέκει αυτή η κρίση. Εγώ απλώς συνέχισα – συνεχίζω – να γράφω.
-Αν σας ζητούσαμε να κατονομάσετε δημόσια πρόσωπα από τον χώρο σας ή γενικώς που αποδοκιμάζετε, θα τολμούσατε να το κάνετε;
Όχι, προς Θεού. Κουτσομπολιά μόνο κατ’ ιδίαν, στο ποτό, με τους κολλητούς μας.
Ας κλείσουμε γλυκά με τα «αγαπημένα» σας…
-Σε προσωπικό επίπεδο, πέρα από το γράψιμο, ποιες μικροχαρές ή ίσως χόμπι απολαμβάνετε και σας χαλαρώνουν;
Βόλτες με τον Τζέρι, πολύωρη ακρόαση μουσικής, διάβασμα – και σειρές τα βράδια, στον καναπέ με τον Τάσο.
-Θα μπορούσατε να ξεχωρίσετε βιβλία, ταινίες ή μουσικές που για κάποιο λόγο σας έχουν αγγίξει ιδιαίτερα και συγκαταλέγονται στα «αγαπημένα» σας;
Η αγαπημένη μου ταινία είναι το Ψυχώ – λατρεύω τον Χίτσκοκ σαν θεό. Έτερος θεός, ο Μάνος Χατζιδάκις – όλη του η δισκογραφία (ακόμα και η ακυκλοφόρητη) είναι το παντοτινό μου καταφύγιο, ένα σύμπαν αστέρευτης ομορφιάς. Κι επειδή είμαι λάτρης του αστυνομικού, οφείλω να αναφέρω την κατ’ εμέ κορυφαία του πένα: την εξαίσια Ρουθ Ρέντελ.
-Αν ζητούσαμε τρεις λέξεις- κλειδιά που για εσάς έχουν καθοριστική σημασία ως αξίες ή σταθμοί ζωής, ποιες θα επιλέγατε;
Σας παραπέμπω στο θείον άσμα των Αντώνη Βαρδή & Πυθαγόρα, έξοχα τραγουδισμένο απ’ τον νεαρό Γιάννη Πάριο: «Αχ αγάπη, αγάπη, αγάπη.»
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΘΕΡΜΑ
Δείτε ΟΛΕΣ τις συνεντεύξεις συγγραφέων της "Κ" με μια ματιά εδώ ..
Ακολουθήστε το Kulturosupa.gr στα social media
