Γιώργος Πολυράκης, «Δικαίωμα στο αύριο»: Διαβάσαμε & Σχολιάζουμε.
Πόσες περιπέτειες έχει φιλοξενήσει τούτη η γη και από πόσες έχει καταφέρει να επιβιώσει ο λαός μας. Ειδικά μετά την Επανάσταση, μια μια οι περιοχές που προσαρτούνταν στο ελληνικό κράτος, περνούσαν από σαράντα κύματα στην πορεία της νέας, ανεξάρτητης, πραγματικότητας. Άλλες δυσκολεύτηκαν λιγότερο και άλλες περισσότερο. Στις τελευταίες εντάσσεται η Θεσσαλική γη, στην οποία - ως καθαρά γεωργική περιοχή - επικρατούσε ένα ειδικό οικονομικό καθεστώς, που μοιάζει με την αντίστοιχη σημερινή κατάσταση. Οι τούρκοι τσιφλικάδες, κατείχαν τεράστιες εκτάσεις γης, τις οποίες καλλιεργούσαν οι σκληρά εργαζόμενοι έλληνες κολίγοι, χωρίς να κατέχουν κανένα δικαίωμα, ζώντας σε άθλιες συνθήκες. Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα, τα τσιφλίκια πέρασαν στα χέρια των Ελλήνων κακήν κακώς, έναντι πινακίου φακής. Η κατάσταση που επικράτησε μετά από αυτό το γεγονός, περιγράφεται στο βιβλίο του Γιώργου Πολυράκη: «Δικαίωμα στο αύριο».
Η Υπόθεση:
Ο Χάρης Καμαριανός, είναι γιος του Κυριάκου Καμαριανού, ενός λαρισαίου πρώην κολίγου, που κατάφερε να αποκτήσει τη δική του μικρή περιουσία. Πηγαίνει να σπουδάσει γιατρός στην Αθήνα, όμως μέσα στις παρέες του γνωρίζεται με τον Μαρίνο Αντύπα και αποφασίζει να συμμετάσχει στην Κρητική Επανάσταση, που διεξαγόταν τότε. Έπειτα, παρατάει την ιατρική επιστήμη για χάρη της γλυπτικής. Γυρνώντας στην Λάρισα, και έχοντας αποκτήσει τη φήμη του γιατρού, τον καλεί στο σπίτι του ένας μεγαλοτσιφλικάς της περιοχής, ο Καραδήμος, προκειμένου να γιατρέψει τον γιο του, που είχε ένα ατύχημα πέφτοντας από το άλογό του. Πηγαίνοντας στο σπίτι του τσιφλικά, ξελογιάζεται από τη νύφη του, τον κρυφό του πόθο και προκαλεί το μένος του. Ο μεγαλοτσιφλικάς θα τους πάρει την περιουσία με δόλια μέσα και θα τους υποχρεώσει να ζήσουν ξανά σε έναν στάβλο, ως κολίγοι. Ο Χάρης, στο μεταξύ, θα σώσει μια κοπέλα από την αυτοκτονία, θα την πάρει μαζί του στο σπίτι και θα την παντρευτεί. Για αρκετό καιρό θα ζήσουν μια μεγάλη περιπέτεια, με από μηχανής θεό τη μητέρα του μεγαλοτσιφλικά, που στο τέλος θα τους σώσει με έναν απίστευτό τρόπο!
Αξίζει να διαβαστεί:
Είναι μια ιστορική περιπέτεια, με τις ανάλογες πηγές και αναφορές. Ο συγγραφέας προσφέρει ένα αξιόλογο εγχειρίδιο, μέσα στο οποίο περιγράφονται διαχρονικές καταστάσεις και προσωπικότητες: οι εργαζόμενοι κολίγοι και οι σκληροί και αδυσώπητοι αφέντες μεγαλοκτηματίες. Ο δυνατός που εκμεταλλεύεται τον αδύναμο. Ο τρόπος ζωής, σκέψης και δράσης τους. Η κοινωνική δομή της εποχής, οι σκέψεις και οι δράσεις των νέων, που επιθυμούν να αλλάξουν την κατάσταση. Μέσα από την ευχάριστη αφήγηση, αναφέρεται σε πανανθρώπινες αξίες, όπως η καλοσύνη και η ανταπόδοσή της, καθώς και η ιδέα πως ό, τι δώσεις στο σύμπαν, θα σου επιστραφεί. Έχει εξαιρετικό λεξιλόγιο, ομαλή ροή, ανάδρομη αφήγηση και πλούτο εκφραστικών μέσων.
Δεν αξίζει:
Η περιγραφή του μέρους όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα της ιστορίας δεν φωτίζεται καθαρά, ενώ οι περιγραφές μοιάζουν λειψές, δημιουργώντας θολή εικόνα για έναν κατά τα άλλα πλούσιο τόπο. Δεν αναφέρεται εκτενώς στις καλλιέργειες του τόπου. Τέλος, δεν φωτίζονται όλα τα πρόσωπα που αναφέρονται στο διήγημα, κάποιοι διάλογοι θυμίζουν σαπουνόπερα και σε μερικά σημεία ο ειρμός δεν είναι ομαλός.
Βαθμολογία:
3,5/5
Γιώργος Πολυράκης, Δικαίωμα στο αύριο, εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ, Αθήνα 2016, σσ. 366
