Οι ψυχές στο καθαρτήριο
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΤΟΝ ΖΟΥΑΝ ΝΤΕ ΜΑΡΑΝΑ
Λίγα λόγια για το διήγημα
Είναι μόλις τριανταένα χρονών ο Μεριμέ, ο δημιουργός της θρυλικής Κάρμεν, όταν γράφει το «διαμάντι» της κλασικής γαλλικής λογοτεχνίας. Πρόκειται για διασκευή του μύθου του Ντον Ζουάν. Σε αντίθεση με τους περισσότερους συγγραφείς ο Μεριμέ αναφέρεται στο χαρακτήρα ενός πραγματικού προσώπου, του Ντον Ζουάν ντε Μαράνα της Σεβίλλης.
Υπάρχουν τα πάντα σ’ αυτό το μικρό διήγημα: γοητεία των τοπικών χρωμάτων, ίντριγκες, μονομαχίες, σερενάτες, ιδιοτροπίες της τύχης που ωθούν σε απρόβλεπτες περιπέτειες τους ήρωες, μεγάλα πάθη με αγνά αισθήματα, προδοσία, μετάνοιες, τραγικό τέλος, κάθαρση. Με τη μοναδική γραφή ενός μεγάλου δασκάλου του είδους που προσφέρει στον αναγνώστη μια συναρπαστική ιστορία με φόντο τη μεσαιωνική Ισπανία.
Αυτό που δίνει όμως την πραγματική γοητεία στο έργο είναι η λεπτή ειρωνεία ενός πνεύματος απαλλαγμένου από μυθοπλασίες που καταφέρνει να δώσει ένα απροσδόκητο βάθος και ένταση στα πιο κοινότυπα θέματα.
Περίληψη
Η ιστορία εκτυλίσσεται στην Ισπανία του δέκατου έκτου αιώνα. Ο ντον Ζουάν ντε Μαράνια, ο μοναδικός αρσενικός απόγονος μιας διάσημης οικογένειας ανατρέφεται στα πρότυπα των πατροπαράδοτων ιπποτικών αρετών. Η μητέρα του ωστόσο, βαθειά θρησκευόμενη, προσπαθεί να του εμφυσήσει την χριστιανική ευλάβεια ως εχέγγυο για έναν ενάρετο βίο.
Παιδί ακόμα, εντυπωσιάζεται από τον τρομακτικό πίνακα των Ψυχών στο Καθαρτήριο, που αντιπροσωπεύει τα βασανιστήρια που επιβάλλονται στους αμαρτωλούς. Όμως, στο Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, γίνεται φίλος του ντον Γκαρθία, ο οποίος τον μυεί σε όλες τις ακολασίες. Αποπλανούν δύο αδερφές, την doña Fausta και την doña Teresa, και ο Don Juan άθελά του σκοτώνει τον πατέρα τους, Don Alonso de Ojeda αφού αυτός προηγουμένως κατά λάθος σκοτώνει την doña Fausta. Για να γλυτώσουν από τις ποινές που προβλέπει ο νόμος κατατάσσονται στον ισπανικό στρατό της Φλάνδρας, όπου ο καπετάνιος τους, τη στιγμή του θανάτου του, δίνει το πορτοφόλι του στον ντον Ζουάν για να προσευχηθεί για την ψυχή του. Ο ντον Ζουάν χάνει όλα τα λεφτά του καπετάνιου στον τζόγο.
Ύστερα από το θάνατο φίλου του ντον Γκαρθία, ο δον Χουάν έχοντας ανακτήσει τα πλούτη της οικογένειας του επιστρέφει στην Ισπανία και, στο κάστρο του πατέρα του, βλέπει ξανά τον παλιό πίνακα των Ψυχών του Καθαρτηρίου που τον εντυπωσιάζει και πάλι όπως πριν. Συνεχίζει όμως την ακαταμάχητη ύπαρξή του και για να συμπληρώσει τι λίστα των κατορθωμάτων του αναλαμβάνει να απαγάγει μια μοναχή που δεν είναι άλλη από την doña Teresa, παρασυρόμενη για δεύτερη φορά παρά τις προσπάθειές της να αντισταθεί στα αισθήματά της.
Όλα έχουν σχεδιαστεί για την απόδρασή της, ο ντον Ζουάν όμως την τελευταία στιγμή κάτω από το βάρος των οπτασιών που του γεννιούνται από τις εντυπώσεις από τον παλιό πίνακα καταρρέει, πέφτοντας λιπόθυμος. Όταν τον βρίσκουν και συνέρχεται έχει μετανιώσει για όλη την ακόλαστη ζωή του και ζητάει να γίνει μοναχός. Μοιράζει την περιουσία του στους φτωχούς και ακολουθεί την πιο σκληρή ζωή μετάνοιας. Γράφει ένα τελευταίο γράμμα στην Ντόνα Τερέζα αποκαλύπτοντας τα άτιμα σχέδια του, της εξηγεί τη ζωή, τη μετάνοιά του και την παρακαλάει να ακολουθήσει το παράδειγμά του αναζητώντας σωτηρία στη μετάνοια. Η δυστυχισμένη κοπέλα, που περίμενε μάταια, αρρωσταίνει από τον καημό της και αρνούμενη να ακούσει τις συμβουλές και τις εξηγήσεις του μοναχού που της μετέφερε το γράμμα για τη μετάνοια του ντον Ζουάν επαναλαμβάνει συνεχώς: «Ποτέ δεν μ’ αγάπησε!» Η Ντόνα Τερέζα πεθαίνει έπειτα από λίγες μέρες επαναλαμβάνοντας συνεχώς την ίδια φράση.
Ο ντον Ζουάν θα συνεχίσει τη ζωή του με το όνομα αδελφός Αμβρόσιος κλεισμένος σε ένα μοναστήρι. Όμως θα δεχτεί μια απρόσμενη επίσκεψη από τον αδερφό της ντόνα Τερέζα που τον καλεί σε μονομαχία για να πάρει εκδίκηση για τους τρεις θανάτους. Ο ντον Ζουάν αρνείται να μονομαχήσει και του προτείνει να τον σκοτώσει. Τελικά κάτω από τις προσβολές του επισκέπτη παρασέρνεται σε άλλη μια μονομαχία και σκοτώνει και τον αδερφό της ντόνα Τερέζα. Το συμβάν κουκουλώνεται για την αποφυγή σκανδάλου. Ο ντον Ζουάν θα ζήσει άλλα δέκα χρόνια σαν άγιος. Στον τάφο του ζήτησε να γράψουν την ακόλουθη πρόταση: Εδώ αναπαύεται ο χειρότερος άνθρωπος που έζησε ποτέ.
Βιογραφικό
Προσπέρ Μεριμέ (28 Σεπτεμβρίου 1803 - 23 Σεπτεμβρίου 1870). Γάλλος συγγραφέας, ιστορικός, αρχαιολόγος και μεταφραστής.
Εμαθε ξένες γλώσσες και σε ηλικία δεκαεννέα ετών δημοσίευσε το πρώτο του θεατρικό έργο, τον Κρόμβελ..
Το 1825 κυκλοφόρησε στη Γαλλία«Το Θέατρο της Κλάρας Γκαζούλ», μια συλλογή θεατρικών έργων μεταφρασμένων δήθεν από κάποιον Ζοζέφ Λ’ Ετράνζ, κάποιας Ισπανίδας ηθοποιού, η οποία περιλάμβανε στην έκδοση του 1830 και το Αμάξι του Ιερού Μυστηρίου, την καλύτερη κωμωδία του. Επίσης, το 1827, κυκλοφόρησε το «Λα Γκυζλά», μπαλάντες με «γοτθικά» θέματα μεταφρασμένα από κάποιον Υασίντ Μαγκλάνοβιτς από τα Ιλλυρικά ! Ήταν έργα του Μεριμέ που εξαπάτησαν τους λογίους της εποχής.
Θ’ ακολουθήσει το «Χρονικό της Βασιλείας του Καρόλου του 9ου» στα 1829, ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Την ίδια εποχή αρχίζει να δημοσιεύει διηγήματα στο «Περιοδικό του Παρισιού» που καθιερώνονται σαν οι αισθητικές βάσεις του γαλλικού διηγήματος.
Στη συνέχεια ο Μεριμέ έγραψε ιστορικά μυθιστορήματα, επηρεασμένος από τον Ουώλτερ Σκοτ και αναδείχθηκε αριστοτέχνης του διηγήματος, με αποκορύφωμα την «Κολόμπα και την Κάρμεν».
Δε θα αναφέρουμε όλα τα έργα που έχει γράψει γιατί δεν υπάρχει τομέας της συγγραφικής δημιουργίας που δεν τον απασχόλησε: διήγημα, θέατρο, ποίηση, ιστορία, κριτική, αρχαιολογία, καλές τέχνες, μεταφράσεις, αλληλογραφία.
Για την ειρωνεία του και το διεισδυτικό του πνεύμα χαρακτηρίστηκε «δεύτερος Βολταίρος». Το φανταστικό, το εξωτικό (Ανδαλουσία, Κορσική, Λιθουανία, Περού), και τα δυνατά πάθη είναι τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του έργου του.
Λεπτομέρειες έκδοσης
Εκδότης: Εκδόσεις Ατέχνως
Χρονολογία έκδοσης: Ιούνιος 2022
Συγγραφέας: Προσπέρ Μεριμέ
Εικόνες εξωφύλλου: The Singer Francisco D'Andrade as Don Giovanni in Mozart's Opera (The Red d'Andrade) - Max Slevogt, The Triumph of Time - Philips Galle
Σελιδοποίηση: Πέτρος Φιλιππίδης
Αριθμός σελίδων: 86
Διαστάσεις: 14Χ21
ISBN: 978-618-5685-06-5
Τιμή 9,54 (συμπεριλαμβάνει ΦΠΑ)
Χρονολογία έκδοσης: Ιούνιος 2022
Συγγραφέας: Προσπέρ Μεριμέ
Εικόνες εξωφύλλου: The Singer Francisco D'Andrade as Don Giovanni in Mozart's Opera (The Red d'Andrade) - Max Slevogt, The Triumph of Time - Philips Galle
Σελιδοποίηση: Πέτρος Φιλιππίδης
Αριθμός σελίδων: 86
Διαστάσεις: 14Χ21
ISBN: 978-618-5685-06-5
Τιμή 9,54 (συμπεριλαμβάνει ΦΠΑ)
