10 λόγοι για να επισκεφτείτε την έκθεση FACES. Το πορτρέτο στην ευρωπαϊκή φωτογραφία μετά το 1990! Από την ιστορικό τέχνης, Οφηλία Ψωμαδάκη.
1. Πρόκειται για το αποτέλεσμα μιας σημαντικής συνέργειας του BOZAR Centre for Fine Arts (Bρυξέλλες, Bέλγιο), του Nederlands Fotomuseum (Ρότερνταμ, Ολλανδία) και του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Το ΜΦΘ άλλωστε τα τελευταία χρόνια διοργανώνει εξαιρετικές εκθέσεις σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να συγκριθεί και να αναδειχθεί επάξια από αντίστοιχες παραγωγές του εξωτερικού.
2. Αυτή η έκθεση συγκεντρώνει περίπου 200 έργα 32 φωτογράφων και εικαστικών από 20 χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Ελλάδα, ΗΠΑ, Ιρλανδία, Ισπανία, Ισραήλ, Ιταλία, Μ. Βρετανία, Ολλανδία, Ουκρανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σουηδία, Τσεχία, Φιλανδία), οι οποίοι τα τελευταία 25 χρόνια συνετέλεσαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού φωτογραφικού πορτρέτου. Μεταξύ αυτών και τρεις Έλληνες, ο Στράτος Καλαφάτης, ο Νίκος Μάρκου και ο Κωνσταντίνος Ιγνατιάδης, που δίνουν ο καθένας με το δικό του τρόπο και ύφος, μια άλλη ματιά επάνω στη θεματική του πορτρέτου.
3. Η έκθεση, πριν φτάσει στη Θεσσαλονίκη, παρουσιάστηκε με εξαιρετική επιτυχία στις Βρυξέλλες και έπειτα στο Ρότερνταμ, στους χώρους των δύο συνδιοργανωτών, συγκεντρώνοντας χιλιάδες επισκέπτες και αποσπώντας τα θερμά σχόλια του διεθνή Τύπου. Παράλληλα, είναι υποψήφια στα Global Fine Art Awards 2015 στο Μαϊάμι.
4. Πρόκειται για την πρώτη έκθεση φωτογραφίας που αναζητά με το βλέμμα προς το παρελθόν τις ενδιαφέρουσες εξελίξεις που έχουν συμβεί στο ευρωπαϊκό φωτογραφικό πορτρέτο από το 1989, μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου. Σηματοδοτεί μία τάση στο εν λόγω είδος, φέρνοντας στο προσκήνιο το άτομο – επώνυμο ή ανώνυμο – και την κοινωνική ή πολιτιστική του ταυτότητα. Αυτή η καλλιτεχνική εξέλιξη διαδραματίζεται έχοντας ως φόντο τις εξαιρετικά γρήγορες αλλαγές που έγιναν στην Ευρώπη, λόγω της παγκοσμιοποίησης, της μετανάστευσης, της επικράτησης του ίντερνετ και της ευρωπαϊκής ενοποίησης: αλλαγές που έχουν επηρεάσει την έννοια της «ταυτότητας» από το 1990. Στόχος της έκθεσης είναι να εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις παραπάνω θεματικές, καθώς και τη σχέση μεταξύ υποκειμένου, παρατηρητή και φωτογράφου.
5. Σε αυτή την έκθεση ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται στο φωτογραφικό πορτρέτο μια ιδιαίτερη αύρα, που δεν απαντά στα φωτογραφικά τοπία, στις νεκρές φύσεις και στις σκηνές δρόμου. Καθώς κοιτάει κάποιος ένα πορτρέτο, μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου έχει εκτιμήσει το βλέμμα, την έκφραση του προσώπου και τη στάση. Το πορτρέτο επιδρά στην ανθρώπινη εμπειρία μας. Οι εν λόγω φωτογραφίες πορτρέτου κινητοποιούν ασυναίσθητα την ενσυναίσθηση του καθενός παρατηρητή ξεχωριστά, ενεργοποιώντας εσωτερικούς μηχανισμούς περιέργειας αλλά και ανθρωπιάς: ο επισκέπτης βάζει τον εαυτό του στη θέση του εικονιζόμενου και αναρωτιέται πώς θα ήταν, αν ήταν ο ίδιος ο απεικονιζόμενος και όχι αυτός που είναι.
6. Παρά τις διαφορές στη δουλειά αυτών των καλλιτεχνών, κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η συμπονετική, ανθρωπιστική αντιμετώπιση των θεμάτων τους. Ένα θέμα που παραμένει επίκαιρο όσα χρόνια και να περάσουν, ειδικά αν λάβουμε υπόψη τις τελευταίες εξελίξεις στη σύγχρονη κοινωνία.
7. Ποιο είναι το νόημα της έννοιας της ταυτότητας σήμερα στην Ευρώπη; Πέρα από το να είναι κανείς Σκοτσέζος, Βρετανός, Παριζιάνος, Γάλλος, Έλληνας, Ολλανδός ή Βρυξελλιώτης αισθανόμαστε άραγε όλοι και Ευρωπαίοι; Αυτή είναι μία από τις ερωτήσεις που η φωτογραφική έκθεση θέλει να απαντήσει καθώς μελετά τη διαστρωματωμένη και πολυπολιτισμική ταυτότητα των Ευρωπαίων πολιτών.
8. Αξίζει να προγραμματίσετε μία ξενάγηση με τους υπεύθυνους του Μουσείου έτσι ώστε το κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό του Μουσείου να σας ενημερώσει επαρκώς και να λύσει τυχόν απορίες σας.
9. Πορτρέτα που σπάζουν ηθικά και αισθητικά ταμπού, μαρτυρούν ως γνήσια φωτοντοκιμαντέρ ανατροφές και γούστο, αποτυπώνουν την ομορφιά μα και τις ουλές της, δοξάζουν τη ζωή και στέκονται βουβά ενώπιον του θανάτου. Αυτή η έκθεση δείχνει την ισχύ, αλλά και την πολυμορφικότητα του σύγχρονου ευρωπαϊκού φωτογραφικού πορτρέτου, δημιουργώντας παράλληλα συνδέσεις με την αναγεννησιακή παράδοση, μέσα από την οποία άλλωστε γεννήθηκε και το πορτρέτο.
10. Την έκθεση συνοδεύει η δίγλωσση (φλαμανδικά-αγγλικά) έκδοση “European Portrait Photography since 1990”, που περιέχει τα έργα όλων των συμμετεχόντων φωτογράφων. Το εισαγωγικό κείμενο της έκδοσης υπογράφει ο επιμελητής Frits Gierstberg και η έκδοση κλείνει με κείμενο του φιλοσόφου Alicja Gescinska(Kannibaal Publishers, Bozar). Αξίζει να το αναζητήσετε.
Διάρκεια: 11/09/15-28/02/16
Χώροι: 1. Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α’, 1ος όροφος, Λιμάνι)
2. παράρτημα ΜΦΘ-κτίριο πρώην Αποθηκών Στρατού (Α’ Προβλήτα, Λιμάνι)
