Την κρίση πολλοί εμίσησαν, την ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ουδείς! Από τη γεωπόνο Πίτσα Στασινοπούλου –«ΟΙΚΟ…νική Πραγματικότητα».
Για την ακρίβεια… τη λάτρεψαν! Με το έμπα του Δεκέμβρη, εν μέσω ανυπόμονων εορταστικών στολισμών, η απρόσκοπτη «διέλευση» σε χώρους- ναούς κατανάλωσης, δυσχεραίνει αφάνταστα. Από το μπακάλικο της γειτονιάς μέχρι το grande Εμπορικό, πολυσυλλεκτικό Κέντρο… Ειδικά το τελευταίο, αντενδείκνυται σοβαρά για αγοραφοβικούς, ισοδυναμεί με αυτοκτονική τάση. Σπρώχνοντας με μεγάλο κόπο και απίστευτους ελιγμούς στο σούπερ μάρκετ, το φτωχικό μου καρότσι ανάμεσα σε νταλικο-φορτωμένα συν-καταναλωτών, εντελώς αυθόρμητα μουρμούρισα μέσα μου παραφρασμένο, το γνωστό πατριωτικό άσμα:
«Η… κατανάλωση ποτέ δεν πεθαίνει,
δεν τη σκιάζει φοβέρα καμιά,
μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει
και ξανά προς τη δόξα τραβά!»
Συνειρμός – γάντι! Πατρίδα και Κατανάλωση σε κοινή πορεία, με κοινό πεπρωμένο χρόνια τώρα, κι ας κατηγορηθώ για «ανίερους» παραλληλισμούς. Επικαλούμαι το «συγγραφική αδεία» και είμαι εντάξει. Όμως… ΤΙ θέλει να πει ο ποιητής;
Μα μόνο τα αυτονόητα. Η καθημερινότητα μιλάει μόνη της και είναι λαλίστατη! Όταν ας πούμε η «φοβέρα» της κρίσης έκανε τη θεαματική της είσοδο, κατάφερε να μουδιάσει πρόσκαιρα τα πάγια, καταναλωτικά αντανακλαστικά της φυλής… τα ανάγκασε να «ξαποστάσουν» για λίγο από τις αγωνιώδεις κούρσες.Έβλεπες τρομαγμένα βλέμματα, μαζεμένες κινήσεις, περικοπές, αγχώδεις συζητήσεις, σχολαστικές έρευνες αγορών, μισάνοιχτα ή κλειστά πορτοφόλια… Η αγορά από την άλλη, με τα δικά της άμεσα αντανακλαστικά, ανταποκρίθηκε στο φτερό: σοκαριστικές προσφορές του τύπου «στο 1 τα 5 δώρο», «γκουρμέ γεύμα σε τιμή συσσιτίου», «δωμάτιο ξενοδοχείου με δώρο το οικόπεδο», «ποτό με δώρο τον μπάρμαν ή την κάβα»… Διάλεγες και έπαιρνες, εάν και εφόσον… Όμως ο Έλλην Καταναλωτής με το φλογερό ταμπεραμέντο στην υπερβολή, δεν είναι προορισμένος να «ξαποσταίνει» για πολύ.
Όταν ο βάτραχος του γνωστού μύθου συνηθίζει τη σταδιακά ανερχόμενη θερμοκρασία του νερού φτάνοντας στο σημείο βρασμού, κάθεται… να βράσει χωρίς αντίδραση. Μετά από 6 χρόνια σταδιακής ανόδου της θερμοκρασίας στο μέγιστο, τα βατράχια πλέον βράζουν ήσυχα στο ζουμί τους, χωρίς καμία πιθανότητα εξόδου από την κατσαρόλα. Και εν μέσω ζεματιστών – μοιρολατρικών ατμών, αποφασίζουν «τέρμα η ανάπαυλα», καιρός να πάρω το αίμα μου πίσω στα λαμπρά πεδία της καταναλωτικής δόξας, γράφοντας νέες σελίδες ιστορίας. Και συνεχίζοντας τη συγγραφή, από εκεί ακριβώς που την άφησε πριν λίγα χρόνια, με τον ΙΔΙΟ τρόπο γραφής, χωρίς το ενδιάμεσο κενό να έχει αφήσει κανένα εγκεφαλικό ίχνος. Απόλυτο delete. Με την αγορά και πάλι να εκδηλώνει άμεσα τα… αντίστροφα αντανακλαστικά. Βέβαια υπάρχει μια… μικρούλα, δυσερμήνευτη λεπτομέρεια: Με ΠΟΙΑ «μέσα»; Γιατί ακόμα ακούς τα βατράχια να κρώζουν πονεμένα για την «τραγική» τους οικονομική κατάσταση, τους πετσοκομμένους μισθούς, τους αβάσταχτους φόρους, την ακρίβεια… Τη στιγμή που ταυτόχρονα καταθέτουν στεφάνια στους καταναλωτικούς βωμούς, με τον ίδιο, παλιό καταναλωτικό αέρα του «έχοντος και κατέχοντος». Όμως το κρώξιμο – κρώξιμο και ο πόνος –πόνος… έτσι για την έξωθεν καλή – αφελή μαρτυρία.
Βλέπεις, λίγο πιο απόμακρα από το Κέντρο εκτείνεται το Απόκεντρο… Η φωτεινή πλευρά του φεγγαριού συνοδεύεται απαραίτητα από τη σκοτεινή… Μια πλευρά «αθέατη» από μάτια που εθελοτυφλούν, δεν αντέχουν τις σκιές, δεν ανέχονται το σκοτάδι, παρά μόνο ως φόντο νυχτερινής κραιπάλης. Το τραγικό σκοτάδι ανθρώπων στα όρια της επιβίωσης ή κάτω από αυτά, αποτελεί γι αυτούς μια εικονική πραγματικότητα των ρεπορτάζ… ΔΕΝ τους συνάντησαν ποτέ «ζωντανά» στους οικείους χώρους για να βεβαιωθούν ότι έχουν (καταπονημένη) σάρκα και (αρρωστημένα) οστά. Και ΔΕΝ διανοούνται ούτε γι αστείο, ότι η δική τους χλιδή είναι προίόν ΚΛΟΠΗΣ από τους πόρους αυτών των «αθέατων», όντες φυσικοί ή ηθικοί αυτουργοί της εγκληματικής τους φτώχειας, στο όνομα ενός άδικου και αδιέξοδου συστήματος. Πριν λίγους μήνες έγραφα για το «οικο-παράλογο αποτύπωμα» του νεοέλληνα, που κάνει ό,τι μπορεί ή… ΔΕΝ μπορεί για να φτάσει εκείνο του… εμίρη του Κατάρ! Δεν τον απασχολεί αν το παλεύει με παραλογισμό, με δανεικά, με υποθήκη της χώρας ή του μέλλοντος των παιδιών του. Αυτός αγωνίζεται με αφοσίωση για ένα ιερό ιδανικό: την ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ!
Τί κι αν στο «ιδανικό» του, κάποιοι μίζεροι κακεντρεχείς σούρνουν τα εξ αμάξης… ότι δήθεν ευθύνεται για το χάλι της χώρας, ότι αυτό έριξε το καράβι στην ξέρα, ότι αυτό φταίει για την κατάντια του πλανήτη, ότι είναι υπεύθυνο για την παγκόσμια φτώχεια και πείνα, ότι τον κατάντησε θλιβερό εξαρτημένο … σιγά μη φταίει και για το κέρατο της γυναίκας του!( Ή… μήπως; ) Έρχεται όμως στον αντίποδα, φαρδιά – πλατιά η καταιγιστική, υπέρλαμπρη διαφήμιση, του κάνει τον εγκέφαλο πολτό και τα παραπάνω καταρρίπτονται πάραυτα ως χάρτινοι πύργοι. Άλλωστε οι αντιστάσεις του πάντα ήταν αδύναμες κι οι αιτίες πολλές… αλλά δεν σκοπεύω να κοντραριστώ με ευφυείς, εμπνευσμένες θεωρίες που βάφτισαν την καταναλωτική μανία… ψυχική θεραπεία, «shoppingtherapy» με τ’ όνομα! Το πανούργο σύστημα, για το οποίο θα είσαι πάντα «πελάτης» και ποτέ «πολίτης», εκτός από προϊόντα, ΚΥΡΙΩΣ πουλάει ιδέες και τεχνικές για «ευτυχείς πωλήσεις». Όπως ή όσο κι αν χρειαστεί να εκβιάσει την «ευτυχία». Αυτή που για πολλούς μεταφράζεται σε φορτωμένους πάγκους, γιαλιστερά περιτυλίγματα, ιλουστρασιόν λάμψη.. Μεγάλη δύναμη η έξωθεν τεχνητή λάμψη! Θολώνει γλυκά το τοπίο, το ντύνει στα στρας, αιχμαλωτίζει το μάτι να μη διακρίνει… άκομψες λεπτομέρειες. Μόνο που ένα χορτάτο μάτι δεν κατάφερε ποτέ να χορτάσει μια νηστική ψυχή. Ούτε ένα γεμάτο πορτοφόλι.
Και για να μη θεωρηθώ αίφνης μακρινή συγγενής του γρουσούζη και μίζερου Εμπενίζερ Σκρούτζ, προφανώς ΔΕΝ μέμφομαι τη λάμψη μιας γιορτινής ατμόσφαιρας. Μέμφομαι την υπερβολή, την παραπλάνηση, τη μετατόπιση του ζωτικού κέντρου βάρους από το πνεύμα στην ύλη. Για να εισπράξεις όλο αυτό ως αυθεντικό, ευεργετικό συναίσθημα, απαιτείται ανάλαφρη, δεκτική ψυχή. Αντίθετα μια βαρυφορτωμένη, μέσα στη λάμψη μιας πάνδημης, αλλότριας χαράς, ίσως αισθάνεται πιο ξένη, πιο βαριά. Απλές, καθημερινές ιστορίες σχετικότητας. Από την άλλη όμως… τί νόμιζες; Ότι το σκηνικό στήνεται για την αγαλλίαση της ψυχής σου; Ή για το ευκολότερο άνοιγμα του πορτοφολιού σου; Τώρα, αν εσύ καταφέρνεις να συνδυάζεις ΚΑΙ τα δύο… μαγκιά! Με δύο βασικές προϋποθέσεις: α) ότι έχεις ψυχή, και β) ότι έχεις (γεμάτο) πορτοφόλι.. Με το πρώτο, έχω απλά πρόβλημα «ορισμού» και «κοινού κώδικα». Για το δεύτερο, όλες οι τελευταίες ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι μάλλον ΜΟΝΟ εγώ και ελάχιστοι φίλοι, έχουμε πρόβλημα «πληρότητας». Τα πορτοφόλια όλων των άλλων, κατά πως φαίνεται ξεχειλίζουν, ασχέτως κρωξίματος. Είπαμε…
Όσοι από εμάς, διαμορφώσαμε καταναλωτική συνείδηση ως βαθιά ριζωμένη ΑΠΟΨΗ, δεν περιμέναμε προφανώς το «πρόβλημα πληρότητας» για να την εκφράσουμε υπό πίεση. Την εφαρμόζαμε ως σταθερή φιλοσοφία, ιδιαίτερα τους χλιδάτους καιρούς που προκαλούσαν ασύστολα λογική και ηθική, και είναι αυτή που μας έβγαλε στεγνούς εν καιρώ τρικυμίας. Ξέρουμε από χρόνια τα θεσμοθετημένα δικαιώματά μας ως καταναλωτών, το δικαίωμα στην καταγγελία οποιασδήποτε ατασθαλίας, το δικαίωμα σε επιστροφή- αντικατάσταση- επισκευή ελαττωματικού προϊόντος, την απαίτηση σε «οδηγίες χρήσης» απαραίτητα στα ελληνικά. Δεν παραλείπαμε την αυτονόητη έρευνα αγοράς πριν πέσουμε με τα μούτρα, επωφελούμαστε από πραγματικές προσφορές και όχι «μαϊμού», στηρίζουμε σταθερά τα εγχώρια αγαθά και την τοπική οικονομία, αποφεύγουμε συνειδητά οποιοδήποτε προϊόν εκμετάλλευσης, των εργαζόμενων ή του περιβάλλοντος. Κυρίως όμως, πάντα καταναλώναμε και θα συνεχίσουμε στο διηνεκές να καταναλώνουμε με γνώμονα τις ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ, δικές μας ανάγκες και όχι τις ΠΛΑΣΤΕΣ, ύπουλα επιβεβλημένες.
Τώρα για τα καταναλωτικά «ζόμπι», δεν ξέρω αν μπορώ να μεταφέρω κάτι χρήσιμο πειστικά, παρόλο που θα το θεωρούσα… κοινωνική αποστολή μέχρι συγκίνησης! Υποθέτω ότι έχουν τη στοιχειώδη νοημοσύνη να αντιληφθούν τα προφανή, άσχετα αν ο φανερός ή κρυμμένος πλούτος, τα φανερά η κρυμμένα αδιέξοδα, εμποδίζουν τη βασική αντίληψη και καπελώνουν τα πολύπαθα αυτονόητα. Μετατρέποντας, με τη βοήθεια μιας λυσσαλέας προπαγάνδας, το καρτεσιανό «Σκέφτομαι, άρα υπάρχω» στο αγοραίο «Καταναλώνω, άρα… υπάρχω!» Και βλέπεις τα πολυπληθή θύματα να επιδίδονται με πάθος πρωταθλητή σε δημοφιλή σπορ: «Ποιος θα φτιάξει τον ψηλότερο καροτσένιο λόφο» ή «ποιος θα ισορροπήσει 13 πακέτα αγκαλιά συν 8 σακούλες σε κάθε χέρι» ή «ποιος θα μετατρέψει το φιατάκι σε συρόμενη νταλίκα»… Βλέποντας επίσης κάθε σοκάκι – κυριολεκτικά όμως!- να αποκτά το δικό του καφέ – φαγάδικο – τυροπιτάδικο- τσιπουράδικο – κρασάδικο – φαστφουντάδικο και λοιπά εις –αδικο, ως σύγχρονες έξτρα προσοδοφόρες επενδύσεις «ανάπτυξης»! Στα οποία «-αδικα» απαιτείται κράτηση προ 3 ημερών και κουμπαριά με το αφεντικό, για δυο δυσεύρετες καρέκλες. Τόσο καλά…
Στοιβάζοντας άχρηστα αναλώσιμα σε πονεμένα «κενά». Θα ήθελα να συστήσω εγκράτεια στα φθαρτά κι απεριόριστη κατανάλωση στα άυλα… σαν την «απαξιωμένη» αγάπη, το νοιάξιμο, τη γνώση, το μοίρασμα… όμως δεν τολμώ. Φοβάμαι ότι θα με στολίσουν πιο πολύ κι από το βαρυφορτωμένο χριστουγεννιάτικο δένδρο τους! Βλέπεις κάποιοι προτιμούν να γιορτάζουν καταναλώνοντας και άλλοι να καταναλώνουν γιορτάζοντας… Θέμα ΕΠΙΛΟΓΗΣ!
Φωτογραφικό υλικό
