«Δικτατορία: ένα εξ’ ορισμού μη αποδεχτό πολίτευμα». Άρθρο του Μιχάλη Σκολιανού, δικηγόρου.
Χθες, παρακολούθησα ένα απόσπασμα μιας τηλεοπτικής εκπομπής που με αφορμή την επέτειο της δικτατορίας των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου 1967 οι καλεσμένοι μας εξηγούσαν πώς το καθεστώς της χούντας είχε αποτύχει σε όλους τους τομείς της πολιτικής. Εστίαζαν μάλιστα κυρίως στην οικονομική πολιτική. Τόνιζαν ότι είναι μύθος ότι η οικονομία πήγαινε καλά στη διάρκεια της δικτατορίας. Αντίθετα, και η οικονομία, όπως όλοι οι τομείς της πολιτικής, παρουσίαζαν επιδείνωση. Με αυτόν τον τρόπο ισχυρίζονταν, ότι αποδομούσαν όλα τα επιχειρήματα των νοσταλγών του ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Κατά τη γνώμη μου είναι λάθος αυτός ο τρόπος προσέγγισης και κριτικής της δικτατορίας. Η δικτατορία είναι εξ’ ορισμού ένα μη αποδεχτό και ανεκτό πολίτευμα. Είναι ένα πολίτευμα, που απορρίπτεται απερίφραστα σε δεοντολογικό επίπεδο ανεξάρτητα της οντολογικής του υπόστασης. Ας υποθέσουμε ότι επί δικτατορίας η οικονομία πήγε πράγματι καλά. Και; Αυτός είναι λόγος να απενοχοποιήσουμε, πόσω μάλλον να νομιμοποιήσουμε το δικτατορικό καθεστώς; Προφανώς όχι.
Η δικτατορία είναι κάτι που δεοντολογικά είναι απαράδεκτο. Και σε αυτό το επίπεδο πρέπει να παραμείνει η κρίση μας και η κριτική μας σε αυτή. Αν απομακρυνθούμε από το δεοντολογικό επίπεδο και υπεισέλθουμε στην οντολογική της αξιολόγηση, δηλαδή στην ιστορικά προσδιορισμένη δράση της, τότε έστω και άθελα μας πέφτουμε στην παγίδα των θιασωτών αυτών των καθεστώτων. Υπεισερχόμαστε σε ένα ατέρμονο, επικίνδυνο παιχνίδι ανταλλαγής επιχειρημάτων επί συγκεκριμένων θεμάτων, το οποίο τους μόνους που ευνοεί είναι οι υποστηρικτές της χούντας.
Η κριτική μας για τη δικτατορία και η αναφανδόν απόρριψή της πρέπει να κινείται και να βασίζεται αποκλειστικά σε δεοντολογικό επίπεδο. Και σε δεοντολογικό επίπεδο η στρατιωτική δικτατορία, όπως και κάθε μορφής ολοκληρωτικό καθεστώς, είναι απορριπτέα διότι εξ’ ορισμού παραβιάζει ευθέως και κατάφωρα το απαράγραπτο φυσικό δικαίωμα του ανθρώπου, αυτό της ελευθερίας. Οποιαδήποτε συνθήκη περιορίζει με οποιοδήποτε τρόπο την ελευθερία του ανθρώπου σε οποιαδήποτε έκφανση της, είναι μη ανεκτή διότι αντίκειται στην ίδια την ανθρώπινη φύση και εν τέλει προσβάλλει και επιτίθεται στον ίδιο τον άνθρωπο.
Για αυτό οποιοδήποτε ολοκληρωτικό καθεστώς είναι a priori μη αποδεκτό και μη ανεκτό, ανεξάρτητα από το ιστορικά προσδιορισμένο κάθε φορά πεδίο δράσης του, διότι απλούστατα είναι εκ συστάσεως ανελεύθερο. Το μόνο πολίτευμα, που είναι επιτρεπτό αλλά και επιβεβλημένο να το κρίνουμε και να το αξιολογούμε οντολογικά, στις διάφορες ιστορικές του όψεις, είναι το δημοκρατικό διότι είναι το μόνο το οποίο είναι δεοντολογικά αποδεκτό. Και είναι δεοντολογικά αποδεκτό διότι βασική συστατική αρχή του είναι η ελευθερία.
