Γράφει ο Μιχάλης Σκολιανός, δικηγόρος.
Με αφορμή ένα ρατσιστικό και εν γένει μισανθρωπικό σκετσάκι του αυτοπροσδιοριζόμενου ως κωμικού ηθοποιού Μάρκου Σεφερλή – βιντεοσκοπημένο απόσπασμα του οποίου κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο και έγινε αμέσως όπως είθισται να λέγεται viral – ειπωθήκαν και γράφτηκαν πολλά σχετικά με τη παιδεία του ελληνικού λαού. Το διαδίκτυο κατακλύστηκε με σχόλια του τύπου Δεν υπάρχει σωτηρία για αυτόν τον τόπο, είμαστε ζώα κλπ.
Καταρχάς όσοι έγραψαν αυτού του είδους τα σχόλια υπέπεσαν σε ένα μεθοδολογικό λάθος, αυτό της γενίκευσης. Δεν είναι δυνατόν να τσουβαλιάζεται μια ολόκληρη κοινωνία επειδή κάποιοι πληρώνουν για να δουν τα εμετικά παραληρήματα του εν λόγω ανθρώπου. Είναι όντως θλιβερό άνθρωποι να διασκεδάζουν ακούγοντας ατάκες του τύπου Οι Γερμανοί Ούνοι η μόνη τους εφεύρεση το ανθρώπινο σαπούνι.. ή να ξεσπάνε σε χειροκροτήματα όταν ο τιτάνας της κωμωδίας αποκαλεί ούτε λίγο ούτε πολύ τον προηγούμενο υπουργό παιδείας μαλάκα επειδή κατήργησε την προσευχή και τα αρχαία ελληνικά, ισχυρισμοί που και στην ουσία τους είναι ανακριβείς. Και μπορεί να είναι και εξοργιστικό όταν αντιλαμβάνεσαι ότι αντιδρούν με αυτόν τον τρόπο, ως οι μόνοι αυθεντικοί θεματοφύλακες του ελληνικού γλωσσικού πλούτου, άνθρωποι που είναι προφανές ότι δεν γνωρίζουν ούτε καν στοιχειώδη νεοελληνικά. Και μπορεί κατόπιν τούτων των συναισθηματικών διακυμάνσεων να μπήκε ο καθένας μας στον πειρασμό να ξεσπάσει κατά αυτών των ανθρώπων εκφράζοντας την απογοήτευσή του για την ελληνική κοινωνία συνολικά.
Ξεπερνώντας όμως τις επιθέσεις του θυμικού, με μια πιο ψύχραιμη ματιά αντιλαμβάνεται κανείς ότι φαινόμενα τύπου Σεφερλή δεν είναι ελληνικό προνόμιο. Σεφερλήδες με την ανάλογη εμπορική επιτυχία υπάρχουν παντού διεθνώς, διότι ο Σεφερλής όπως και ο κάθε Σεφερλής είναι απότοκος των δομών του συστήματος που κυριαρχεί διεθνώς και δεν είναι δημιούργημα κάποιας ιδιάζουσας εθνικής/ελληνικής βλακείας. Ζούμε σε ένα κεφαλαιοκρατικό σύστημα που τα πάντα ορίζονται με βάση την προσφορά και ζήτηση. Τα πάντα κρίνονται και αποτιμώνται με βάση αυτό το κριτήριο και εν τέλει δεσπόζουν ή απορρίπτονται τιθέμενα στο περιθώριο. Αν μπορείς να πουλήσεις ο,τιδήποτε, από το σώμα σου μέχρι τις μισανθρωπικές σου αρλούμπες, όχι απλά στο κρατών διεθνώς σύστημα έχεις λόγο ύπαρξης αλλά καθίστασαι δια των κυρίαρχων δομών εξουσίας πρότυπο ζωής και σε αρκετές περιπτώσεις εξελίσσεσαι σε μια ιδιότυπη κοινωνική νόρμα.
Βέβαια, σε όλα τα παραπάνω υπάρχει ο αντίλογος ότι αν η κοινωνική βάση σε διεθνές επίπεδο ήταν πιο καλλιεργημένη θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερες αντιστάσεις και να μην καθίστατο έρμαιο των δομών εξουσίας. Αντιθέτως, μέσω της αυτόνομης κριτικής σκέψης – χάρη της καλλιέργειας – και της συνακόλουθης όξυνσης των αντανακλαστικών της θα μπορούσε να επηρεάζει αν όχι και να συνδιαμορφώνει τις κυρίαρχες δομές και η σχέση επίδρασης να καταστεί αμφίδρομη. Όλα αυτά είναι σωστά, αλλά ας μην είμαστε γκρινιάρηδες. Ο καπιταλισμός παρά τα δεδομένα εγγενή προβλήματά του συνιστά, με κριτήριο αξιολόγησης πάντα την κοινωνική χειραφέτηση, την καλύτερη περίοδο που έχει γνωρίσει μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα, φυσικά μέχρι τη μετάβαση στην επόμενη.
Φωτογραφικό υλικό
