Πρωτοβουλία ενημέρωσης των κρατών – μελών της UNESCO σχετικά με τις προσθέσεις της τουρκικής κυβέρνησης να μετατρέψουν την Αγία Σοφία σε τζαμί, καταπατώντας τους όρους που ισχύουν για τα Παγκόσμια Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς, έλαβε το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η υπουργός, Λίνα Μενδώνη, απέστειλε επιστολή στην οποία παραθέτει το χρονικό ανακήρυξης του διεθνούς ακτινοβολίας ναού σε παγκόσμιο μνημείο και υπογραμμίζει τους λόγους για τους οποίους δεν είναι ούτε νόμιμο αλλά ούτε ηθικό να αλλάξει, μονομερώς το status του σημαντικού αυτού μνημείου.

«Με το διάταγμά του το 1934 ο Κεμάλ Ατατούρκ μετατρέπει την Αγία Σοφία σε μουσείο. Με τον τρόπο αυτό το μνημείο απαλλάσσεται από τους περιορισμούς που επιβάλλει η τέλεση θρησκευτικών λειτουργιών. Το μνημείο αποδίδεται στην ανθρωπότητα. Το 1985 η Αγία Σοφία -μαζί με άλλα μνημεία της Κωνσταντινουπόλεως- εντάσσεται στον Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Η αλλαγή του status ενός τέτοιου μνημείου προϋποθέτει την απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO. Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει. Η Τουρκία έχει υπογράψει την Σύμβαση της UNESCO του 1972, άρα είναι υποχρεωμένη να τηρήσει την υπογραφή της» αναφέρει χαρακτηριστικά στην επιστολή η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Αποδίδει δε τις κινήσεις του Τούρκου Προέρδου σχετικά με αυτό το θέμα σε εθνικιστικές σκοπιμότητες οι οποίες απειλούν την διεθνή ενότητα και συμφιλίωση. Όπως υπογραμμίζει με νόημα «αυτό το οποίο επιδιώκεται σήμερα από την τουρκική κυβέρνηση και τον Πρόεδρο Ερντογάν επαναφέρει και αναζωπυρώνει εθνικούς και θρησκευτικούς φανατισμούς. Επιδιώκεται η απομείωση της αξίας και της παγκόσμιας ακτινοβολίας του μνημείου. Ένα μνημείο οικουμενικής αξίας, όπως η Αγία Σοφία, εργαλειοποιείται για να εξυπηρετήσει εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες. Επιχειρείται η επιστροφή των συνθηκών του 15ου αιώνα στον 21ο».

Να σημειώσουμε εδώ πως η ελληνική πλευρά επέλεξε να προβεί σε αυτή τη γραπτή ενημέρωση καθώς η διακυβερνητική σύσκεψη της UNESCO, όπου συζητούνται τέτοιου είδους θέματα, αναβλήθηκε επ' αόριστον λόγω των έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού.