FRIDA KAHLO: «Είμαι εδώ και είμαι το ίδιο παράξενη όσο εσύ». Από την «Πάνδημο Μούσα» της Αριάδνης Καναβάκη.
«Είμαι εδώ και είμαι το ίδιο παράξενη όσο εσύ» θα πει και θα το εννοεί η μεξικανή ζωγράφος Φρίντα Κάλο. Η Magdalena del Carmen Frida Kahlo y Calderón όπως είναι το πλήρες όνομά της, θα προβληματίσει, θα ζωγραφίσει, θα πονέσει, θα βασανιστεί, θα ερωτευτεί αλλά πάνω από όλα θα ζήσει με ή χωρίς την τέχνη της όσο περισσότερο μπορούσε και επιθυμούσε και όσο δεν μπόρεσε ή επιθύμησε. Γεννημένη την 6η Ιουλίου 1907 από κύτταρα αντιφατικά και ασθενικά (τη χρονιά που ο Πικάσο είχε ήδη δημιουργήσει τις «Δεσποινίδες της Αβινιόν»), η ζωή της θα ξεδιπλωθεί από το θρυλικό προάστιο Κογιοακάν της Πόλης του Μεξικού μέχρι τα Ευρωπαϊκά και Αμερικανικά εδάφη. Πατέρας της ήταν ο γερμανοεβραίος άθεος μετανάστης και φωτογράφος Γκιγιέρμο και μάνα της η Ματίλντε, μια γυναίκα μεξικανό-ινδιάνικης καταγωγής και καθολική. Η ίδια υπήρξε το τρίτο παιδί μιας πολύτεκνης οικογένειας, είχε άλλες τέσσερις αδελφές ,δύο από τις οποίες ήταν ετεροθαλείς.
Αν την πεις αντισυμβατική ίσως αδικηθεί γιατί ήταν πολλά περισσότερο, αδιαφορώντας ακόμα και για κάθε καλλιτεχνική ταμπέλα που την ήθελε να ζωγραφίζει σουρεαλιστικά ή υπερρεαλιστικά. Η ίδια φόρεσε από νωρίς τον πόνο, σωματικό και ψυχικό, και αυτός ήθελε να είναι η ζωγραφική της αποτύπωση, η ένταση της και η ολιστική ζωγραφική της αναπαράσταση. «Η ζωγραφική μου μεταφέρει το μήνυμα του πόνου» και πως αλλιώς αφού στα 6 της χρόνια προσβάλλεται από πολιομυελίτιδα που την αφήνει με ελάττωμα στη βάδιση και ένα παρατσούκλι από τους συμμαθητές της ως η «Κουτσοφρίντα».
Το μεγαλύτερο τραύμα της όμως και η μονιμότητα της συντροφιάς του πόνου, θα έρθει με το φοβερό τροχαίο που συνέβη στα 18 χρόνια της (1925), ούσα επιβάτης ενός λεωφορείου που θα συγκρουστεί με ένα τραμ. Αποτέλεσμα ο θρυμματισμός του κορμιού της, άπειρες και επώδυνες εγχειρήσεις καθώς και η απώλεια της μητρότητας (αν και έμεινε τρεις φορές έγκυος δεν κατόρθωσε να κάνει παιδί).
Τι είχε όμως αυτή η γυναίκα και τι κατόρθωσε να δημιουργήσει ώστε να μην ξεχαστεί και να γίνει η περισσότερο αγαπημένη Μεξικανή ζωγράφος και προσωπικότητα, τόσο στην πατρίδα της όσο και ανά τον κύκλο της υφηλίου; Μόνιμο θάρρος! Και κυριολεκτικά μπορούμε να ισχυριστούμε ότι δεν υστέρησε πουθενά. Από τις σπουδές της στο Escola Preparatoria το σημαντικότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα του Μεξικού όπου υπήρξε ένα από τα 35 κορίτσια με 1965 αρσενικούς συμμαθητές μέχρι τον θυελλώδη έρωτά της με το Ντιέγκο Ριβέρα (Diego Rivera), την αμφισεξουαλικότητά της, το φεμινισμό της, τη δική της αυτόνομη καλλιτεχνική υπόσταση καθώς και την πολιτική της σημαντική εισφορά, η Φρίντα Κάλο προσπάθησε και κατόρθωσε μια αθανασία με πολλά τελικά ταυτιζόμενα τέκνα όσο κι αν τίποτα από την ζωή ή τη δουλειά της δεν αντιγράφτηκε ποτέ. Αλλά και πώς να αντιγραφεί ο προσωπικός βιωματικός σωματικός/ψυχικός πόνος που ξεδιπλώνεται στον καμβά ή σε δράσεις ή σε δηλώσεις και θέλει να αφορά τους ανθρώπους.
Ο καλλιτέχνης ζει και αποτυπώνει το δικό του κόσμο, “παίζει” με τα δικά του υλικά, και έτσι και τούτη η καλλιτέχνης θέλησε να μας δείξει σχεδόν χρονολογικά τα ζωτικά της χρόνια μέσω εκείνου που γνώριζε καλύτερα, του εαυτού της, μετουσιώνοντας το τραύμα ,την μοναξιά ,την πληγή και κυρίως όσα από τα συναισθήματα δεν μπορούν πάντα να λεχθούν. Αίτιο και αιτιατό και η κληρονομιά που μας άφησε είναι ίσως η μοναδική στην ιστορία της τέχνης “αυτοδιηγούμενη ζωγραφική ιστορία” των σημαντικότερων στιγμών μιας ζωής, με πολλές κυρίως αυτοπροσωπογραφίες . Νοσηλευόταν ζωγράφιζε, χώριζε με το Ντιέγκο ζωγράφιζε, την απατούσε ο Ντιέγκο ζωγράφιζε ,απέβαλλε ζωγράφιζε, ένιωθε κατακερματισμένη ζωγράφιζε, ήταν ερωτευμένη ζωγράφιζε.
Μέχρι το θάνατό της στις 13 Ιουλίου 1954 (47 χρονών) ζωγράφιζε με μια παλέτα έντονη, όσο έντονη και ιδιαίτερη υπήρξε και η ίδια και πάντα με γνώμονα την τοπική τάση ζωγραφικής mexicanidad που βασιζόταν στην αρχαία παράδοση του Μεξικού και κυρίως στη συνήθεια των retablοs, αυτά που θα λέγαμε λαϊκά τάματα κυρίως σε κασσίτερο φιλοτεχνημένα και αφιερωμένα στην Παρθένο Μαρία ή προς τιμή κάποιου θαυματουργού γεγονότος. Άλλωστε και η Φρίντα και ο Ντιέγκο διέθεταν μια μεγάλη προσωπική συλλογή από γλυπτά, ειδώλια και χρηστικά αντικείμενα της προ-κολομβιανής εποχής, μερικά από τους πολιτισμούς των Μάγια και των Ατζέκων.
Και όσο κείμενο-γραφείς για τη Φρίντα, τόσο λέξεις όπως η ιδιαιτερότητα, το θάρρος, η ένταση, η σεξουαλικότητα, ο χρωστήρας, η αυτονομία και ο πόνος σε ακολουθούν. «Είμαι εδώ και είμαι το ίδιο παράξενη όσο εσύ» και μοιάζει ως το προσωπικό δόγμα τούτης της καλλιτέχνιδος να γίνεται ένα σφαιρικά ανθρώπινο μήνυμα αναφορικά με την ιδιαιτερότητα του κάθε ενός μας και με την αξιοσύνη να αφηγηθούμε όπως ο καθείς επιθυμεί την δική του ζωή. Ναι η Φρίντα «μίλησε» με τα χρώματα και αφηγήθηκε πολλούς πόνους και αρκετές αλήθειες οικουμενικές, υπερασπιζόμενη όμως τη γυναικεία φύση της με την όποια ισχύ διαθέτει ακόμα και όταν ασθενεί. Ναι σίγουρα θα είναι εδώ και θα είναι παράξενη όσο και εσύ.
Φωτογραφικό υλικό
