Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας μας, όπως και κάθε άλλης χώρας, είναι οι σύγχρονοι ήρωες με υπερφυσικές δυνάμεις και μεγαλείο ψυχής. Αξίζουν κάθε χειροκρότημα, κάθε έπαινο και κάθε προσευχή μας. Δίνουν καθημερινό αγώνα με έναν ύπουλο και άγνωστο εχθρό, καλούνται να πάρουν αποφάσεις κρίσιμες για τις ζωές των ασθενών τους και να παραμείνουν ψύχραιμοι βάζοντας στην άκρη το φόβο για τη δική τους υγεία.
Ακούμε στις ειδήσεις για τη σωματική κόπωση των επαγγελματιών υγείας αλλά είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως οι άνθρωποι αυτοί κινδυνεύουν πολύ περισσότερο από το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout) που αναφέρεται στην ψυχική και όχι μόνο σωματική εξάντληση του ανθρώπου κατά την προσπάθειά του να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εργασίας του. Σύμφωνα με την Maslach πρόκειται για την απώλεια ενδιαφέροντος για τους ανθρώπους με τους οποίους κάποιος εργάζεται και χαρακτηρίζεται από σωματική και συναισθηματική εξάντληση του επαγγελματία, ο οποίος καταλήγει να έχει αρνητικά συναισθήματα απέναντι στους αποδέκτες των υπηρεσιών του.
Ο όρος burnout εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη βιβλιογραφία το 1969 από τον Bradley ενώ η πρώτη αναλυτική παρουσίαση του φαινομένου επιχειρήθηκε από τον Freudenberger το 1974. Ας δούμε πώς επηρεάζει το συγκεκριμένο σύνδρομο γιατρούς και νοσηλευτές. Ξεκινάμε τονίζοντας πως το αντικείμενο εργασίας τους είναι αυτό που τους καθιστά πιο ευάλωτους απέναντι στην επαγγελματική εξουθένωση. Γιατροί και νοσηλευτές έρχονται καθημερινά σε επαφή με τον ανθρώπινο πόνο, την ασθένεια και το θάνατο. Καλούνται να πάρουν σημαντικές αποφάσεις για τη ζωή των ασθενών και εμπλέκονται στην περίθαλψη και νοσηλεία τους καθώς είναι οι μόνοι υπεύθυνοι κατά τη διάρκεια της ασθένειάς τους. Όλα αυτά είναι δυνατοί ψυχοπιεστικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία γιατρών και νοσηλευτών με συνέπεια να αναπτύσσουν ευκολότερα συμπτώματα burnout.
.
.
Ποια είναι όμως τα κυριότερα συμπτώματα αυτού του συνδρόμου;
* μειωμένη κινητοποίηση / έλλειψη ενέργειας
* αίσθηση συναισθηματικής εξάντλησης
* απροθυμία για εργασία
* δυσκολία συγκέντρωσης στα εργασιακά καθήκοντα
* εκνευρισμός / ευερεθιστότητα
* αποστασιοποίηση / συναισθηματική απομάκρυνση
* κυνισμός προς ασθενείς
* αίσθηση αποτυχίας
* μείωση απόδοσης
* καταθλιπτική διάθεση
* διαρκής κόπωση
* παθολογικό άγχος
Σύμφωνα με τους Karasek & Theorell οι κυριότερες μεταβλητές που επηρεάζουν την εμφάνιση των παραπάνω συμπτωμάτων είναι οι ακόλουθες:
1. υψηλές ψυχολογικές απαιτήσεις της εργασίας
2. παρουσία ή απουσία υποστηρικτικού συστήματος
3. φτωχό ενδιαφέρον εργασίας
4. έλλειψη ικανοποίησης του εργαζόμενου
5. έλλειψη θετικών συναδελφικών σχέσεων
Ποιοι κινδυνεύουν αλήθεια περισσότερο να προσβληθούν από το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης; Σύμφωνα με τον Vachon οι πιο ευαίσθητοι σε ανάπτυξη burnout είναι οι μικρότεροι σε ηλικία καθώς οι μεγαλύτεροι διαθέτουν εμπειρία που τους βοηθά να διαχειρίζονται καλύτερα φόβους και αγωνίες. Επισημαίνει επίσης ότι οι γυναίκες τείνουν να είναι πιο συναισθηματικές από τους άντρες αλλά και οι εργένηδες εμφανίζονται πιο επιρρεπείς από τους παντρεμένους που υποστηρίζονται συνήθως από την οικογένειά τους.
Πώς μπορεί ένας επαγγελματίας υγείας να προστατευθεί εγκαίρως;
* να μην αναλαμβάνει περισσότερες ευθύνες από αυτές που του αναθέτουν
* να αποφεύγει τη συναισθηματική εξάρτηση από τους ασθενείς
* να κάνει συχνά διαλείμματα
* να συζητά με συναδέλφους αυτά που τον απασχολούν
* να απευθύνεται σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για να διαχειριστεί τα συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης
Ας μην ξεχνάμε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση το άγχος που οφείλεται στην εργασία είναι το δεύτερο σε συχνότητα πρόβλημα υγείας που επηρεάζει σχεδόν έναν στους τρεις εργαζόμενους.
——————
Μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο μου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις iWrite με τίτλο “Μαθήματα στη γλώσσα της αγάπης” (πληροφορίες και online αγορά θα βρείτε εδώ)
.
.
Bίντεο, συνεντεύξεις και ομιλίες μου επισκεφτείτε το στο κανάλι μου στο You Tube.
Φωτογραφικό υλικό
