Γράφει ο Δημήτρης Γιαχνής για την Κουλτουρόσουπα.
Μετά από πέντε άκρως επιτυχημένες τηλεοπτικές σειρές και δύο από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές επιτυχίες στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, τον Οκτώβριο του 2022, ο φάκελος: «Χριστόφορος Παπακαλιάτης» άνοιξε ξανά και συνεχίζει να απασχολεί σαν να μην πέρασε μια μέρα.
Με μια πολύμηνη διαφημιστική καμπάνια που είχε από νωρίς ανοίξει το δρόμο για την πρεμιέρα του “Maestro”, της 6ης του τηλεοπτικής δουλειάς για λογαριασμό του Mega, ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης είχε ήδη καταστήσει σαφές κάτι που οι περισσότεροι υποπτεύονταν, αλλά λίγοι είχαν την τόλμη να το παραδεχτούν: Υπάρχει η ελληνική τηλεόραση, και υπάρχει και η τηλεόραση του Παπακαλιάτη.

Το πρώτο κιόλας επεισόδιο της σειράς, ήταν αρκετό για να μετατρέψει αυτήν την υποψία σε διαπίστωση. Το πράγμα είναι οφθαλμοφανές. Η σειρά συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία που περιμένει κανείς να δει σε μία δουλειά του Παπακαλιάτη. Σκηνοθεσία γενναιόδωρα παραχωρημένη από το σινεμά, καρέ που παραπέμπουν στην εντέλεια περιοδικού αεροπορικής εταιρείας, μουσική επιμέλεια που απαιτεί το Shazam σε εγρήγορση, και προπάντων, ένα σενάριο που η ελληνική τηλεόραση δεν έχει τολμήσει να οπτικοποιήσει ποτέ.
Με ένα εντυπωσιακό καστ, ένα σύνολο συντελεστών που χρειάζονται 5 ολόκληρα λεπτά (!) για να ονοματιστούν στους τίτλους τέλους κάθε επεισοδίου, αλλά και ένα κόστος παραγωγής που ξεπέρασε κατά πολύ τα 2 εκατομμύρια ευρώ (η 2η ακριβότερη παραγωγή στην ιστορία της ελληνικής τηλεόρασης μετά Το Νησί) ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης, στην ωριμότερη φάση της καριέρας του, μένει συνεπής σε αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα: τολμάει, ξεχωρίζει και προκαλεί.

Φυσικά, όπως συνέβαινε ανέκαθεν με αντίστοιχες περιπτώσεις, ό,τι τολμάει, ξεχωρίζει και προκαλεί, είναι νομοτελειακά σαφές ότι στο τέλος θα διχάσει κιόλας. Πράγματι, στην πορεία της πολυετούς παρουσίας του τόσο στην τηλεόραση όσο και στον κινηματογράφο, ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης έχει συγκεντρώσει φανατικούς φίλους και ορκισμένους εχθρούς.
Όσο οι πρώτοι αυξάνονται και πληθύνονται, τόσο οι δεύτεροι αφήνουν άναρθρες κραυγές χωρίς ακροατήριο να τις ακούσει.
Ας χειριστούμε όμως το θέμα ανθρωπολογικά.

Αυτές είναι οι 5 συχνότερες κατηγορίες Αρνητών του Χριστόφορου Παπακαλιάτη:
1) Οι «Εγώ είδα τα πρώτα επεισόδια και δεν τρελάθηκα».
Πάσο. Δικαίωμα. Ντούκου. Εδώ δεν χωράει συζήτηση. Στη ζωή, στον έρωτα και στην τηλεόραση καλό είναι να μη ζορίζεται κανείς. Και εφόσον το τηλεκοντρόλ δουλεύει μόνο στην τελευταία, είναι ύβρις να μην το εκμεταλλευόμαστε. Μεγάλο προνόμιο το τηλεκοντρόλ. Εκμεταλλευτείτε το και αλλάξτε το πρόγραμμα πριν γίνει καμιά στραβή και αλλάξει το πρόγραμμα εσάς. Προχωράμε.
Πάσο. Δικαίωμα. Ντούκου. Εδώ δεν χωράει συζήτηση. Στη ζωή, στον έρωτα και στην τηλεόραση καλό είναι να μη ζορίζεται κανείς. Και εφόσον το τηλεκοντρόλ δουλεύει μόνο στην τελευταία, είναι ύβρις να μην το εκμεταλλευόμαστε. Μεγάλο προνόμιο το τηλεκοντρόλ. Εκμεταλλευτείτε το και αλλάξτε το πρόγραμμα πριν γίνει καμιά στραβή και αλλάξει το πρόγραμμα εσάς. Προχωράμε.
2) Οι «Εγώ δεν βλέπω ελληνικά, βλέπω μόνο Netflix».
Ψέματα δεν θα πούμε. Και πολύ καλά κάνουν. Οι streaming πλατφόρμες αποτελούν εδώ και χρόνια το βασικό λόγο να πιάσει κανείς στα χέρια του το τηλεκοντρόλ. Εφόσον η ελληνική τηλεόραση περιορίζεται εδώ και χρόνια σε ένα παραδοσιακό μενού που περιλαμβάνει λίγο από κρητικό ντάκο, λίγο από ελιές θρούμπες, σουτζουκάκια σμυρναίικα και αγιορείτικα πευκόμελα, δικαίως η συγκεκριμένη κατηγορία της έχει φωνάξει από καιρό: «Χαιρέτα μου τον πλάτανο!».
Ψέματα δεν θα πούμε. Και πολύ καλά κάνουν. Οι streaming πλατφόρμες αποτελούν εδώ και χρόνια το βασικό λόγο να πιάσει κανείς στα χέρια του το τηλεκοντρόλ. Εφόσον η ελληνική τηλεόραση περιορίζεται εδώ και χρόνια σε ένα παραδοσιακό μενού που περιλαμβάνει λίγο από κρητικό ντάκο, λίγο από ελιές θρούμπες, σουτζουκάκια σμυρναίικα και αγιορείτικα πευκόμελα, δικαίως η συγκεκριμένη κατηγορία της έχει φωνάξει από καιρό: «Χαιρέτα μου τον πλάτανο!».
Με μια ελάχιστη περιήγηση στο τηλεοπτικό τοπίο του 2022, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι η ελληνική μυθοπλασία αρνείται πεισματικά να γυρίσει το ημερολόγιο της στο σήμερα. Αντιθέτως, περιορίζεται σε μια μανιέρα ευπώλητων μεν, άτολμων δε παραγωγών που στόχο έχουν να οπτικοποιήσουν το «ένδοξο ελληνικό παρελθόν» και να θυμίσουν στους νοσταλγούς του τις αξίες και τα ιδανικά του. Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια και φάτε μάτια ψάρια. Και τα καταφέρνουν. Και γι’ αυτό πολλαπλασιάζονται. Είναι άλλωστε γνωστό ότι όποιος επένδυσε στο Θεό, ποτέ δεν έχασε.
Τα ‘παμε όμως και τα μιλήσαμε από την αρχή. Υπάρχει η ελληνική τηλεόραση, και υπάρχει και η τηλεόραση του Παπακαλιάτη. Πράγματι, τίποτα απ’ όλα αυτά δεν συμβαίνει στο Maestro. Πέρα από τις ομορφιές των Επτανήσων, στην κοινωνία των Παξών τίποτα δεν απεικονίζεται αγγελικά πλασμένο. Η «Αγία Ελληνική Οικογένεια» χάνει από το πρώτο κιόλας επεισόδιο το φωτοστέφανο της, η νοσηρότητα της πατριαρχίας καταδεικνύεται με ωμή ειλικρίνεια και ο έρωτας γεννιέται παντού. Είτε πίσω από φορεμένες μάσκες, είτε πάνω από πλήκτρα πιάνου, είτε ανάμεσα σε ενωμένα μούσια. Επειδή μπορεί. Επειδή το δικαιούται.
.
Με λίγα λόγια, ο Παπακαλιάτης πρωτοτυπεί με τον πιο θλιβερό και αποκαρδιωτικό τρόπο. Καταφέρνει να μιλάει στο σήμερα, για το σήμερα. Μέχρι να πάψει αυτή η αναγκαιότητα να αποτελεί πρωτοτυπία, δώστε στο Maestro την ευκαιρία που του αξίζει. Αν φυσικά προλάβετε και δεν έρθει να σας βρει αυτό στο Netflix.
Με λίγα λόγια, ο Παπακαλιάτης πρωτοτυπεί με τον πιο θλιβερό και αποκαρδιωτικό τρόπο. Καταφέρνει να μιλάει στο σήμερα, για το σήμερα. Μέχρι να πάψει αυτή η αναγκαιότητα να αποτελεί πρωτοτυπία, δώστε στο Maestro την ευκαιρία που του αξίζει. Αν φυσικά προλάβετε και δεν έρθει να σας βρει αυτό στο Netflix.

3) Οι «Σιγά μη δω εγώ Παπακαλιάτη. Πάλι καμιά μάνα θα γουστάρει»
Δεν λέω. Πριν καμιά δεκαριά χρόνια που το αστείο ήταν πρωτότυπο, τολμώ να πω ότι είχε την πλάκα του. Αλλά πια έχει παλιώσει. Τα θέματα με τα οποία καταπιάνονται τα σενάρια του Παπακαλιάτη δεν ήταν ποτέ απλά στη διαχείριση τους. Ναι, το ρομάντζο μεταξύ ενός ετερόφυλου ζευγαριού υπήρξε ανέκαθεν ο κεντρικός άξονας στις αφηγήσεις του. Στο Maestro όμως, τα πράγματα περιπλέκονται. Η ενδοοικογενειακή βία, η ομοφοβία, η διαφθορά, η καταπίεση και κάθε μορφής αδιέξοδο, αποτελούν κοινωνικά θέματα τα οποία συμπληρώνουν το αφήγημα που θέλει να διηγηθεί και καταφέρνουν να στήσουν μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και τολμηρές ιστορίες του.
Δεν λέω. Πριν καμιά δεκαριά χρόνια που το αστείο ήταν πρωτότυπο, τολμώ να πω ότι είχε την πλάκα του. Αλλά πια έχει παλιώσει. Τα θέματα με τα οποία καταπιάνονται τα σενάρια του Παπακαλιάτη δεν ήταν ποτέ απλά στη διαχείριση τους. Ναι, το ρομάντζο μεταξύ ενός ετερόφυλου ζευγαριού υπήρξε ανέκαθεν ο κεντρικός άξονας στις αφηγήσεις του. Στο Maestro όμως, τα πράγματα περιπλέκονται. Η ενδοοικογενειακή βία, η ομοφοβία, η διαφθορά, η καταπίεση και κάθε μορφής αδιέξοδο, αποτελούν κοινωνικά θέματα τα οποία συμπληρώνουν το αφήγημα που θέλει να διηγηθεί και καταφέρνουν να στήσουν μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και τολμηρές ιστορίες του.
4) Οι «θέλω να γίνω κριτικός κινηματογράφου»
Και φυσικά δεν λείπουν και τα βαριά πυροβολικά των αρνητών. Οι πολυδιαβασμένοι. Τα ξαδέρφια του Ταρκόφσκι και οι μπατζανάκηδες του Μπέργκμαν. Αυτοί που θα βάλουν στο ίδιο σακί τo Μην Αρχίζεις τη Μουρμούρα,την Οδύσσεια του Διαστήματος και όλη τη φιλμογραφία του Κουστουρίτσα. Εκείνοι που λες και διυλίζουν τον κώνωπα, εξαντλούν την αυστηρότητα τους κρίνοντας το Maestro και το εκάστοτε Maestro,με τον πιο αχρείαστα σχολαστικό τρόπο. Λες και στα σαλόνι τους δεν έχουν την τηλεόραση των τηλεδικαστηρίων και των ριάλιτι εγκλεισμού. Λες και ο πήχης στην Ελλάδα είναι τόσο ψηλά, που έχουμε το περιθώριο να καθίζουμε στο σκαμνί οτιδήποτε φέρει μια κάποια φιλοδοξία μαζί του. Ναι, ο Παπακαλιάτης έχει αντιγράψει αμερικάνικες παραγωγές. Ναι, οι ερωτικές σκηνές του είναι πολλές φορές αμήχανες. Ναι, συχνά η αισθητική του καπελώνει την αληθοφάνεια. Αλλά πραγματικά, πότε γίναμε τόσο ευαίσθητοι και καλλιτεχνικά μυγιάγγιχτοι ώστε να μη μπορούμε να απολαύσουμε οάσεις σε ερήμους;
Και φυσικά δεν λείπουν και τα βαριά πυροβολικά των αρνητών. Οι πολυδιαβασμένοι. Τα ξαδέρφια του Ταρκόφσκι και οι μπατζανάκηδες του Μπέργκμαν. Αυτοί που θα βάλουν στο ίδιο σακί τo Μην Αρχίζεις τη Μουρμούρα,την Οδύσσεια του Διαστήματος και όλη τη φιλμογραφία του Κουστουρίτσα. Εκείνοι που λες και διυλίζουν τον κώνωπα, εξαντλούν την αυστηρότητα τους κρίνοντας το Maestro και το εκάστοτε Maestro,με τον πιο αχρείαστα σχολαστικό τρόπο. Λες και στα σαλόνι τους δεν έχουν την τηλεόραση των τηλεδικαστηρίων και των ριάλιτι εγκλεισμού. Λες και ο πήχης στην Ελλάδα είναι τόσο ψηλά, που έχουμε το περιθώριο να καθίζουμε στο σκαμνί οτιδήποτε φέρει μια κάποια φιλοδοξία μαζί του. Ναι, ο Παπακαλιάτης έχει αντιγράψει αμερικάνικες παραγωγές. Ναι, οι ερωτικές σκηνές του είναι πολλές φορές αμήχανες. Ναι, συχνά η αισθητική του καπελώνει την αληθοφάνεια. Αλλά πραγματικά, πότε γίναμε τόσο ευαίσθητοι και καλλιτεχνικά μυγιάγγιχτοι ώστε να μη μπορούμε να απολαύσουμε οάσεις σε ερήμους;
5) Οι «Τώρα τι θέλει αυτός; Να κάνει γκέι τα παιδιά μας;»
Σχεδόν 20 χρόνια μετά το πρώτο φιλί που δόθηκε μεταξύ ανδρών στην ελληνική τηλεόραση, όταν το Ελληνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο είχε επιβάλει πρόστιμο ύψους 100.000 ευρώ στο Mega για την προβολή του «τολμηρού» εκείνου επεισοδίου του Κλείσε τα Μάτια (2002-04), ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης προκαλεί ξανά, σαν να μην πέρασε μια μέρα.
Σχεδόν 20 χρόνια μετά το πρώτο φιλί που δόθηκε μεταξύ ανδρών στην ελληνική τηλεόραση, όταν το Ελληνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο είχε επιβάλει πρόστιμο ύψους 100.000 ευρώ στο Mega για την προβολή του «τολμηρού» εκείνου επεισοδίου του Κλείσε τα Μάτια (2002-04), ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης προκαλεί ξανά, σαν να μην πέρασε μια μέρα.
Τοποθετώντας μια γκέι ιστορία στις βασικές υπο-πλοκές του σεναρίου του, χωρίς να δημιουργεί καρικατούρες ή να αναπαράγει στερεότυπα, ο Παπακαλιάτης εξακολουθεί να ξεσηκώνει τη μερίδα εκείνη των τηλεθεατών που νιώθουν την πολύτιμη ετεροκανονικότητα τους να απειλείται. Φυσικά, το Maestro δεν είναι ικανό να προκαλέσει από μόνο του μία τόσο μεγάλη σύγχυση. Στην ουσία, αυτό που απειλεί αυτήν την κατηγορία τηλεθεατών, δεν είναι παρά η ίδια η πραγματικότητα. Ο Παπακαλιάτης προσφέρει απλά ένα δυσβάσταχτο για αυτούς καθρέφτισμα της.
Εδώ η πρόταση είναι συγκεκριμένη: ΚΛΕΙΣΤΕ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ. Βγείτε έξω από τα σπίτια σας και αφουγκραστείτε την κοινωνία στην οποία ζείτε και δραστηριοποιήστε. Αναπνεύστε τον αέρα που αναπνέει ο διπλανός σας και πολύ γρήγορα θα συνειδητοποιήσετε ότι υπάρχει ακόμα αρκετός εκεί έξω για όλους, όλες και όλα μας. Αναθεωρήστε το παρελθόν σας, αναλογιστείτε τις συμπεριφορές σας και προπάντων, ζητήστε τις συγγνώμες σας εκεί που στο βάθος ξέρετε ότι τις οφείλετε.
Το Maestro προβάλλεται κάθε Πέμπτη στις 22:40 από τη συχνότητα του Mega. Σημειώστε το σε τεφτέρια, βάλτε υπενθύμιση στα κινητά, γράψτε το σε χαρτοπετσέτες. Κάντε ό,τι χρειαστεί. Απλά θυμηθείτε το.
..
Ακολουθήστε το Kulturosupa.gr στα social media